چاله‌های ۱۳۰متری زیر پای تهران
در جنوب‌غرب پایتخت حفره‌های بزرگی وجود دارد که اگر کسی از بالا به آنها نگاه کند، تصور می‌کند دره‌های عمیق طبیعی هستند، اما این حفره‌ها در نتیجه ۵۰سال برداشت شن و ماسه ارزان از خاک تهران به‌وجود آمده‌اند.
به گزارش تجارت‌نیوز ، تاریخچه برداشت شن و ماسه از زمین‌های اطراف تهران مخصوصا در جنوب غرب شاید به نیم قرن قبل برسد. اکنون نیز معادن شن و ماسه زیادی در محدوده شهر قدس، شهریار و ملارد قرار دارد. اما برداشت رسمی و قانونی از شن‌چاله‌هایی که اکنون در منطقه ۱۸شهرداری تهران قرار گرفته‌اند با عنوان «معدن» از سال ۱۳۴۷شروع شد.
برداشت با ماشین‌آلات خاکبرداری هر سال سطح زمین را بیشتر پایین برد؛ تا جایی که از همه معیارهای قانونی و مهندسی عبور کرد. در دهه ۸۰ماهانه نزدیک ۱۰میلیون تن شن و ماسه ساختمانی در تهران تولید می‌شد که بخش اصلی آن‌را از معادن حاشیه شهر استخراج می‌کردند، اما چند سالی می‌شود که با تجهیزات جدید می‌توان بخشی از این شن و ماسه‌ها را از طریق بازیافت نخاله‌های ساختمانی تامین کرد. ماشین‌آلات صنعتی حتی با فناوری‌های ساده هم می‌توانند نخاله‌های ساختمانی را در ابعاد مختلف خرد و به بازار عرضه کنند، اما تا وقتی که برداشت از خاک بسیار ارزان و بدون محدودیت محیط‌زیستی باشد، ماسه به دست‌آمده از نخاله‌ها مشتری زیادی ندارد.
مشکل دیگری که به واسطه فعالیت عمیق معادن شن و ماسه یا بستر خشک‌شان به‌وجود می‌آید، ایجاد گردوغبار است. با این حساب در پی جریان غالب باد غرب به شرق توسعه شهری، گردوغبار معادن حتی تا میانه‌های شهر هم می‌رسد و بر آلودگی ناشی از سوخت‌های فسیلی می‌افزاید؛ بنابراین سطح اراضی که این معادن در آنها قرار دارد و به بیش از ۴۰۰هکتار می‌رسد، می‌تواند مخزنی برای تولید گردوغبار باشد. به همین خاطردر سال ۹۴کمیسیون ماده ۵رأی به تغییر کاربری این معادن داد تا شهرداری این زمین‌ها را تملک کند و تغییر کاربری دهد؛ چراکه افزایش ریزگرد‌ها باعث جلب توجه به موضوع شن‌چاله‌ها شده بود.
بر این اساس، شرکتی با نام تاکا (توسعه اراضی کن ایرانیان) طرحی را برای استفاده‌های جدید از این شن‌چاله‌ها مطرح کرد، اما معادن همچنان به‌کار خود ادامه می‌دادند و بعدها پس از توقف فعالیت معادن، شرکت نیز منحل شد تا کار ساماندهی و اجرای طرح تفرجگاهی در اراضی‌شان، بدون تکلیف بماند. به هر ترتیب ۵سال قبل و پس از پیگیری‌های فراوان رسانه‌ها، فعالیت معادن شن و ماسه در منطقه ۱۸با دستور قضایی ممنوع شد و تنها برخی اقدامات محدود مانند خارج‌کردن شن و ماسه‌هایی که قبلا برداشت شده بودند، انجام می‌گرفت که آن نیز پایان یافته است. کمیسیون ماده ۵برای این نقطه، طرح منطقه‌ای تصویب کرده است.
این محدوده براساس طرح تفصیلی پهنه M (مختلف) محسوب می‌شود که شامل کاربری‌های GRS یعنی مسکونی، تجاری و فضای سبز است؛ به‌عبارت دیگر تقریبا تمام کاربری‌های ۷گانه شهری را می‌توان در آن اجرا کرد.
به جای ۳۰متر ۱۳۰متر برداشت کرده‌اند
خبر خوب آنکه طرح توسعه شهری شن‌چاله‌های جنوب‌غرب تهران بازنگری می‌شود؛ این خبر را حمیدرضا صارمی، معاون شهرسازی و معماری شهردار تهران اعلام کرده است. معاون شهرسازی و معماری شهردار تهران گفت: «برداشت قانونی از شن چاله‌ها، صرفاً تا عمق ۳۰متر مجاز است، اما مالکان بخش اعظمی از این شن‌چاله‌ها اقدام به برداشت بعضاً تا عمق ۱۳۰متر کرده‌اند و این اقدام موجب تشدید خطر فرونشست و وقوع سیلاب‌های فصلی شده است.» صارمی با اشاره به بازدیدی که همراه شهردار منطقه ۱۸و تعدادی از مدیران حوزه شهرسازی و معماری از محل شن‌چاله‌های منطقه ۱۸انجام داده است، افزود: «براساس بند ۲۰ماده ۵۵قانون شهرداری‌ها، تمامی صنایع مزاحمی که در محدوده شهر تهران قرار دارند، باید تعطیل و به خارج از شهر منتقل شوند. » صارمی گفت: «در بازدیدی که داشتیم، مقرر شد سازمان نوسازی شهر تهران با همکاری اداره کل شهرسازی و طرح‌های شهری، طرح مصوب سال ۹۲را با رویکرد توجه به مسکن ارزان‌قیمت و ایجاد فرصت‌های سرمایه‌گذاری برای مالکین، مورد بازنگری قرار دهد.» او در ادامه با تأکید بر ضرورت پایدارسازی دیواره شن‌چاله‌ها، خاطرنشان کرد: هزینه پایدارسازی دیواره‌ها بر عهده مالکان و بهره‌برداران قرار دارد. همچنین اگر مالکان اراضی که مطابق با قانون به توسعه شهر پیوسته‌اند، خواستار بارگذاری باشند، باید در چارچوب قانونی شهرداری اقدام کنند. پایدارسازی شن‌چاله‌ها با تجمیع رویکردهای سازمان محیط‌زیست، سازمان صنایع ملی و تمامی ذینفعان و نهادهای مرتبط و با مدیریت و راهبری شهرداری منطقه ۱۸عملیاتی شود.»
منبع: روزنامه همشهری
آخرین اخبار اجتماعی را در صفحه جامعه تجارت‌نیوز بخوانید.
نظرات