چگونه بتن و آسفالت گرمای هوای شهرها را تشدید می کند؟
تغییرات اقلیمی سرعت گرفته و طبق گزارش‌های رسمی روند گرمتر شدن زمین طی سال‌های اخیر نگران کننده شده تاجایی که سال گذشته رکورد گرمتر شدن کره زمین شکسته شد و به گفته محققان در ۱۲۵ سال گذشته بی‌سابقه بوده است.
به گزارش تجارت‌نیوز، سال گذشته بود که ناسا با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای خود ورود موج عظیم گرما دربخش‌های مختلف کره زمین را تایید و مشخصاً اعلام کرد تابستان 2023 گرمترین تابستان تاریخ از سال 1880 میلادی بوده است.
طبق گزارش یاد شده گرمای بی سابقه 2023 میلادی در نتیجه گرمایش جهانی ناشی از فعالیت‌های انسانی و توسعه شهر نشینی بوده است که وضعیت‌های تکرار شونده آب و هوایی مانند پدیده ال نینو نیز روی آن تاثیر گذاشته، اما واقعیت امر اینجاست که در شدت گرفتن این روند - گرما - سازه‌های شهری اثرگذاری قابل توجهی داشته به نوعی به تشدید بحران دامن زده‌اند.
به این ترتیب اگر فرض کنیم در سطح کره زمین روند گرمایش زمین نگران کننده است این روند در کلانشهرها و خارج از محیط‌های طبیعی به سطح هشدار رسیده، چون میزان جذب دما میان سازه‌های دست بشر مثل ساختمان‌ها و جاده‌ها و محیط طبیعی کاملاً متفاوت است. به این ترتیب دمای سطح نقش مهمی در گرم شدن محیط اطراف دارد و همچنین در فصل گرما و البته روند گرمتر شدن هوا می‌تواند خطری برای سلامتی ایجاد می‌کند.
دکتر کوین فاستر، مدیر مرکز سوختگی آریزونا در فینیکس در این زمینه معتقد است: در روزهای گرم تابستانی و زیر تابش مستقیم خورشید دمای آسفالت و بتن در شهرها می‌تواند حتی تا 82 درجه سانتیگراد برسد که این رقم مشخصا می‌تواند باعث بروز برخی سوختگی‌ها و عارضه‌ها مثل سکته برای انسان و البته حیوانات نیز باشد.
از سوی دیگر اقلیم‌شناسان براین باورند که تابش نور خورشید و دمای هوا می‌تواند سبب افزوده شدن به دمای سطوح مختلف منجر شود، چون مواد تشکیل دهنده این سطوح بخش قابل توجهی از تشعشعات خورشیدی و حرارت سیال هوا را به خود جذب می‌کنند که شهرها و سازه‌های مرتبط با آنها مصداق قابل توجهی در این زمینه هستند.
به گفته این کارشناسان کنترل و ثبت درجه حرارت محیطی از سوی نهادهای مربوطه معمولاً با رعایت استانداردهایی انجام می‌پذیرد که به عنوان مثال قرار دادن تجهیزات در ارتفاع یک متری از سطح زمین و ... است درحالی که درست زمانی که براساس این استانداردها درجه حرارت محیط 38 درجه سانتی گراد ثبت شده می‌بینیم دمای سطح زمین (آسفالت) یا سازه‌های بتنی در حدود 65 درجه سانتی گراد خواهد بود و تصویر برداری با دوربین‌های حرارتی پرده از این واقعیت برمی‌دارند.
بت‌تصویر تفاوت دمایی بتن و فضای سبز در زمستان با دوربین حرارتی
این گروه با اشاره به تفاوت جذب گرما از سوی سطوح مختلف با مواد تشکیل دهنده متفاوت تاکید می‌کنند: میزان جذب و ذخیره سازی دما در سطوح سیمانی و آسفالت که بخش قابل توجهی از سازه‌های شهری هستند؛ نسبت به فضای سبز و زمین‌هایی که پوشیده از گیاه یا چمن است کاملا متفاوت بوده و به همین دلیل توجه به فضای سبز کلانشهرها برای مدیریت دمایی غیر قابل انکار شناخته می‌شود.
به گفته محققان در طول زمان تابش خوردشید بخصوص در فصل گرما دائم درحال جذب انرژی بوده و بعد از غروب خورشید این دما را به محیط دوباره منتقل می‌کنند و البته در کل فرآیند همواره در افزایش دمای محیطی نقش به‌سزایی دارند. به عنوان مثال تحقیقات نشان می‌دهد برخی مصالح ساختمانی مانند آسفالت یا بتن قادرهستند تا 95 درصد انرژی خورشید را جذب و سپس دوباره به محیط بازگردانند.
تفاوت دمای آسفالت و چمن در روز
تفاوت دمای آسفالت و چمن در شب
جزایر گرمایی شهری
به این ترتیب با توجه به افزایش مهاجرت از روستاها به شهرها و توسعه کلانشهرها درکنار ساخت و ساز‌های مورد نیاز روند توسعه شهری اگرچه غیرقابل اجتناب است اما تغییر کاربری زمین‌های حاشیه شهرها یا حتی زمین‌های خالی میان شهرها باعث کاهش نفوذپذیری محیط اطراف در زمینه گرما و البته جذب آب باران می‌شود.
محققان و کارشناسان مرتبط با امور شهرسازی براین بارون که افزایش استفاده از مصالح مختلف ساختمانی در کنار توسعه خیابان‌ها و جاده‌سازی نفوذپذیری سطحی را کاهش داده و پدیده‌ای به نام "جزایر گرمایی" در شهرها شکل گرفته که این جزایر گرمایی شهری نسبت به سایر مناطق روستایی و اراضی ملی دمای بالاتری دارند.
ثبت دمای سطح با دوربین حرارتی از بالای یک کلانشهر (فضای سبز، سازه‌های بتنی و آسفالت)
این گروه تاکید می‌کنند که اتفاقا این جزایر گرمایی شهری در کلان شهرها مربوط به بخش‌هایی است که در آن گروه متوسط روبه‌پایین شهروندان زندگی می‌کنند و سرانه فضای سبز در این مناطق به حداقل خود رسیده و گرمای بیشتری را هم تجربه می‌کنند که سلامتی ساکنان منطقه را تهدید می‌کند.
طبق گزارش آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده، میانگین سالانه دمای هوای شهری با 1 میلیون نفر یا بیشتر می تواند 1 تا 3 درجه سانتی گراد (1.8 تا 5.4 درجه فارنهایت) گرمتر از مناطق اطراف آن بوده و در یک شب صاف و آرام، این اختلاف دما در مقایسه با مناطق روستایی می تواند به 12 درجه سانتیگراد (22 درجه فارنهایت) برسد.
این گروه تاکید می‌کنند برای مدیریت این جزایر گرمایی در کلانشهرها باید با برنامه‌ریزی هدفمند نسبت به ترکیب روند ساخت و سازها با توسعه فضای سبز یا همان سطوح نفوذپذیر مانع از بروز بحران شد و روند کاهش دمای محیط را مدیریت کرد تاجایی که بتوانیم در آینده شهرهای خنک‌تری داشته باشیم یا حداقل از ادامه روند گرم شدن فضاهای شهری فعلی جلوگیری کنیم.
این درحالی است که می‌توان به این برنامه در یونان اشاره کرد جایی که تصاویر ماهواره‌ای شکل‌گیری جزایر گرمایی شهری را کاملا ًبه تصویر کشیده‌اند و مسئولان مربوطه با ارائه طرح پارک‌های مینیاتوری (افزایش فضای سبز شهری) روند افزایش دما سطوح را مدیریت کرده‌اند.
نظرات