«تجارت‌نیوز» از ارتباط ممنوعیت تبلیغ شیرخشک و قانون جوانی جمعیت گزارش می‌دهد:
همه حاشیه‌های قانون جوانی جمعیت / روز جهانی تغذیه با شیر مادر هیچ ربطی به قانون جوانی جمعیت ندارد
قانون جوانی جمعیت به دنبال خانه‌نشین کردن زنان است؟
قانون حمایت از مادران در دوران شیردهی مربوط به الان نیست و در زمان وزارت علیرضا مرندی به تصویب رسیده است. اما این قانون در واقع سعی داشت برای استفاده از شیرمادر و تاثیر آن بر سلامت نوزادان فرهنگ‌سازی کند.
خبری که روز گذشته در بسیاری از خبرگزاری‌ها و نشریات درباره ممنوعیت تبلیغ شیرخشک و پستانک بر اساس قانون جوانی جمعیت از زبان معاون وزیر بهداشت منتشر شد شبهه‌های بسیاری به دنبال داشت. اینکه داروخانه‌ها باید شیرخشک و پستانک و هر چیزی را که مربوط به تغذیه نوزادان با شیری غیر از شیرمادر است دیگر مقابل دید مراجعه‌کنندگان نگذارند و تبلیغ آن چه از سوی داروخانه‌ها و چه از سوی شرکت‌ها و رسانه‌های جمعی ممنوع است یک طرف ماجراست و طرف دیگر آن باوری که مسئولان به حل معضلات و مشکلات با دستور ابلاغیه دارند. همان روشی که طی سه سال گذشته بارها در معرض آزمون و خطا قرار گرفته و البته هر بار هم شکست خورده است.
مساله مهم دیگر قانونی است که در سال ۷۴ به عنوان حمایت از مادران در دوران شیردهی از سوی وزارت بهداشت آن زمان مطرح شد و در مجلس به تصویب رسید. حالا این قانون چه ربطی می‌تواند به جوانی جمعیت و حمایت از خانواده داشته باشد سوالی است که باید از مسئولان کنونی وزارت بهداشت و درمان پرسید. اما اگر بخواهیم از جنبه دیگری به موضوع نگاه کنیم، شاید این ترفندی باشد برای اینکه کمبود شیرخشک در کشور را به‌نوعی توجیه کند و با حمایت از شیردهی مادران این معضل به عقب رانده شود.
این دو قانون از هم جدا هستند
کامران باقری لنکرانی یکی از وزیران پیشین بهداشت و درمان دراین‌باره به تجارت‌نیوز می‌گوید: «قانون حمایت از مادران در دوران شیردهی مربوط به الان نیست و در زمان وزارت آقای مرندی به تصویب رسیده است. اما این قانون در واقع سعی داشت برای استفاده از شیرمادر و تاثیر آن بر سلامت نوزادان فرهنگ‌سازی کند.»
او می‌افزاید: «من هیچ اطلاعی ندارم که الان چرا این قانون به‌یکباره مطرح شده است و بهتر است افراد متخصص در این زمینه پاسخگو باشند اما قطعاً نمی‌تواند زیرمجموعه قانون جوانی جمعیت قرار بگیرد.»
روز جهانی تغذیه با شیر مادر و ابلاغیه‌های عجیب
مینو کشتکار، متخصص کودکان، نیز در این زمینه به تجارت‌نیوز می‌گوید: «روز جهانی تغذیه با شیر مادر بهترین فرصت برای فرهنگ‌سازی در این زمینه است اما این ابلاغیه‌ها خیلی عجیب به نظر می‌رسد. چطور انتظار داریم فرهنگی را که سالیان درازی بین مردم رواج داشته با یک ابلاغیه نادیده بگیریم و درصدد تغییر آن برآییم؟»
او ادامه می‌دهد: «به عنوان یک متخصص کودکان بر این مساله که شیر مادر بهترین ماده مغذی برای نوزادان است صحه می‌گذارم اما اینکه ما فکر کنیم با ممنوع کردن تبلیغ شیرخشک و پستانک می‌توانیم مانع استفاده از این محصولات برای نوزادان بشویم، قطعاً موفقیت‌آمیز نخواهد بود.»
جوانی جمعیت چه ربطی می‌تواند به تغذیه با شیر مادر داشته باشد
این پزشک متخصص می‌گوید: «سوال اصلی اینجاست که اصلاً جوانی جمعیت چه ربطی می‌تواند به تغذیه با شیر مادر داشته باشد؟ جوانی جمعیت و فرزندآوری یک قانون مجزاست و حمایت از مادران در دوران شیردهی و ترویج تغذیه با شیر مادر یک مساله کاملاً جدا. تا زمانی که فرزندی نباشد دغدغه‌ای هم برای تغذیه او نیست. پس این دو قانون نمی‌توانند به هم ربطی داشته باشند.»
توجیهی برای کمبود شیرخشک در کشور؟
مینو کشتکار در پاسخ به این سوال که آیا این موضوع می‌تواند به کمبود شیرخشک و عدم دسترسی به آن ربطی داشته باشد یا نه می‌گوید: «به طور قطع نمی‌توانم به این سوال پاسخ دهم اما شاید بی‌ربط هم نباشد. مساله اینجاست که ما متاسفانه در زمینه شیرخشک‌هایی که قابلیت درمانی دارند و نوزادان برای حفظ سلامت خود باید از آنها استفاده کنند با کمبود مواجه هستیم و ربط دادن آن به قانون جوانی جمعیت نمی‌تواند بهانه خوبی برای توجیه این کمبود باشد.»
نادیده گرفتن حقوق فردی با اظهارات شتابزده
امان‌الله قرایی جامعه‌شناس نیز در این باره به تجارت‌نیوز می‌گوید: «از نظر جامعه‌شناسی حقوقی افراد هم حقوق فردی دارند و هم حقوق اجتماعی، اینکه مسئولان به بهانه هر هدفی که دنبال می‌کنند بخواهند حقوق فردی افراد را نادیده بگیرند برای حاکمیت مضر خواهد بود.»
او ادامه می‌دهد: «اولاً که استفاده از شیرخشک و پستانک اتفاقی است که بعد از فرایند فرزندآوری باید به آن توجه کرد، دوم اینکه چگونگی تغذیه و رفتار با کودک تا جایی که سلامت او به خطر نیفتد و در معرض آسیب قرار نگیرد جزو حقوق فردی خانواده است و هیچ‌کس نمی‌تواند در آن دخالت کند. اینکه ما فرهنگ‌سازی کنیم و مادران باردار را به تغذیه نوزاد با شیر مادر تشویق کنیم یک مساله است و اینکه بخواهیم با عنوان کردن یک قانون حقوق فردی افراد را نادیده بگیریم مساله دیگری است که قطعاً نمی‌تواند نتایج خوبی دربر داشته باشد.»
خانه‌نشین کردن زنان به بهانه تغذیه با شیر مادر
این جامعه‌شناس در ادامه توضیح می‌دهد: «سال‌هاست مساله عدم اشتغال زنان و ماندگاری آنها در خانه و توجه به فرزندآوری و خانه‌داری یکی از دغدغه‌های مهم مسئولان به شمار می‌رود و برای رسیدن به این مقصود راه‌های متفاوتی را امتحان کرده‌اند. از افزایش مرخصی زایمان که شاید در ظاهر به نفع زنان باشد اما در نهایت دیدیم که خیلی از زنان به همین دلیل شغل خود را از دست دادند...»
او اضافه می‌کند: «حالا هم مطرح کردن تغذیه با شیر مادر تا دو سال بدون در نظر گرفتن شرایط، عنوان دستوری و همچنین بیان آن به عنوان یک قانون می‌تواند راهکار دیگری باشد که قرار است مورد آزمون قرار بگیرد. در حالی که اگر ما واقعاً می‌خواهیم فرزندآوری در جامعه اتفاق بیفتد و زنان بیشتر از کار به خانه و خانواده اهمیت بدهند، باید حداقل رفاه نسبی را برای افراد جامعه فراهم کنیم. با دستور دادن هیچ مشکلی برطرف نمی‌شود.»
ابلاغیه‌ای محکوم به شکست
اما از سوی دیگر سیدحسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران، مساله را از جنبه اجتماعی بررسی می‌کند و به تجارت‌نیوز می‌گوید: «متاسفانه مسئولان ما وقتی قانون، ابلاغیه یا دستوری صادر می‌کنند به بخش قابلیت اجرایی آن توجهی ندارند. اینکه می‌گویند این قانون مربوط به سال ۷۴ است ولی حالا آن را به مساله جوانی جمعیت ربط می‌دهند می‌تواند واقعاً غیراصولی و غیرکارشناسی باشد.»
او می‌افزاید: «چنین ابلاغیه‌ای از همین الان محکوم به شکست است. وقتی قانونی بدون اینکه مردم احساس نیاز به آن داشته باشند به‌یکباره مطرح می‌شود و لحن دستوری به خود می گیرد قطعاً نه‌تنها مورد توجه قرار نمی‌گیرد بلکه ممکن است نتیجه عکس در پی داشته باشد.»
موسوی چلک ادامه می‌دهد: «همین قانون جوانی جمعیت از زمانی که تصویب شده تاکنون چقدر موفقیت کسب کرده. در حال حاضر ما همچنان با کاهش نرخ زاد و ولد و البته افزایش نرخ سقط جنین مواجه هستیم. باید واقعیت‌های جامعه در نظر گرفته شود.»
او می‌گوید: «ربط دادن بی‌دلیلِ استفاده از شیرخشک و پستانک به جوانی جمعیت در تخصص من نیست اما وقتی چنین حرف‌هایی هجمه‌های اجتماعی به دنبال خود دارد یعنی نه‌تنها قرار نیست طرح موفقیت‌آمیز باشد که حتی شکست آن قطعی است.»
اعتماد مردم را خدشه‌دار نکنیم
رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران در پایان با اشاره به نبود امکان نظارت بر چنین قوانینی می‌گوید: «به عنوان یک شهروند می‌دانم که چنین قوانین، ابلاغیه‌ها یا هر عنوان دیگری نه قابلیت اجرایی دارد و نه می‌توان بر اجرای آن نظارت کرد و نه حتی ارزیابی نتیجه امکان‌پذیر خواهد بود. تنها نتیجه‌ای که در پی دارد کاهش اعتماد مردم به این دستگاه است که مسئولانش متخصص هستند اما اظهارات‌شان تخصصی نیست. درنتیجه وقتی قانونی با قابلیت اجرایی و نظارتی یا ابلاغیه‌ای با محتوای نفع عمومی نیز مطرح می‌شود دیگر مردم به آن اطمینانی ندارند.»
نظرات