مدت‌هاست نارضایتی پرستاران از وضعیت معیشت و کارانه و... به چالشی بزرگ برای حوزه بهداشت و درمان تبدیل شده است. بی‌توجهی مسئولان طی سال‌های گذشته به مطالبات این قشر باعث شده بسیاری از آنها یا دست از کار بکشند و به شغل‌های دیگر روی بیاورند یا تصمیم به مهاجرت بگیرند و امنیت شغلی و معیشتی خود را در جغرافیای دیگر جست‌وجو کنند. آخرین آمار از مهاجرت سالانه دو هزار و 500 پرستار از کشور خبر می‌دهد؛ مساله‌ای که کمبود نیروی انسانی در بیمارستان‌ها و به خصوص بیمارستان‌های دولتی را به بحران تبدیل کرده است. از همین روست که مدیران بیمارستان‌ها برای جبران کمبود نیروی پرستار به راه‌های غیرقانونی تامین نیرو یعنی وادار کردن پرستاران به گذراندن اضافه‌کاری اجباری روی آورده‌اند. حال آنکه این مساله بارها در دیوان عدالت اداری تحت بررسی قرار گرفته و بر غیرقانونی بودن آن تاکید شده است. از سوی دیگر اضافه‌کاری اجباری پرستاران با مبالغ ناچیز باعث شده بسیاری از آنها طی ماه‌های گذشته برای رساندن صدای اعتراض خود به گوش مسئولان دست به اعتراض و اعتصاب بزنند. اتفاقی که طی صد سال گذشته در کشور بی‌سابقه بود و پرستاران هیچ‌گاه برای بیان مطالبات خود دست از کار نمی‌کشیدند. نگرانی پرستاران برای بیماران بسیاری از پرستارانی که در اعتراضات کادر درمان شرکت کردند بخش عمده نگرانی خود را به سلامت بیمارانی نسبت دادند که در بیمارستان‌ها بستری هستند اما به دلیل کمبود نیروی انسانی خدمات مناسبی دریافت نمی‌کنند و اگر این وضعیت به این شکل ادامه پیدا کند، جان آنها به خطر می‌افتد. این پرستاران در اظهارات خود به ساعت‌های طولانی اضافه‌کاری و خستگی ناشی از کار اشاره کردند و آن را عاملی برای پایین آمدن کیفیت خدمات درمانی ارائه‌شده به بیماران دانستند. کمبود پرستار در بیمارستان‌ها درد مزمن حوزه سلامت محمد شریفی‌مقدم، دبیر کل خانه پرستار، دراین‌باره به تجارت‌نیوز می‌گوید: «سال‌هاست تعداد پرستار در بیمارستان‌های کشور از استانداردهای جهانی فاصله دارد و این فاصله طی سال‌های اخیر با توجه به عدم رسیدگی به وضعیت این قشر و ترک کار و مهاجرت تعداد زیادی از آنها بیشتر از قبل شده است.» او می‌افزاید: «این روند تاثیر معناداری بر کیفیت خدمات درمانی که به بیماران ارائه می‌شود گذاشته است. مساله اینجاست که مسئولان وزارت بهداشت و درمان همیشه راهی برای دور زدن قوانین مربوط به پرستاران و پرداخت حقوق حقه آنها پیدا می‌کنند. قوانینی که سال‌هاست به تصویب رسیده‌اند اما خبری از اجرایی شدن آنها نیست.» تصمیم‌های اتخاذشده دولت چهاردهم گام مثبتی در جهت بهبود شرایط پرستاران است دبیر کل خانه پرستار درباره اقدامات دولت چهاردهم برای بهبود وضعیت پرستاران می‌گوید: «با توجه به اینکه اعتراضات گسترده پرستاران به‌نوعی با روی کار آمدن دولت چهاردهم همزمان شد و در این بین گزینه پیشنهادی برای وزارت بهداشت و درمان نیز فردی بود که با مشکلات و دغدغه این قشر آشنایی کامل داشت، از همان روزهای نخست نشست‌های تخصصی برای پیدا کردن راه‌های برون‌رفت از این وضعیت برگزار شد و نتایجی هم به دست آمد.» شریفی‌مقدم اضافه می‌کند: «تصمیم‌های اتخاذشده گام مثبتی در جهت بهبود شرایط پرستاران است اما اجرایی شدن آنها به دلیل بوروکراسی اداری نیازمند زمان خواهد بود. هرچند همین گام‌ها این امید را در بین پرستاران به وجود آورده که بالاخره بعد از مدت‌ها کسی صدای آنها را شنیده است.» دانشگاه‌های علوم پزشکی در استان‌های مختلف پرستاران را به اضافه‌کار اجباری وا می‌دارند شریفی‌مقدم با اشاره به رأی دیوان عدالت اداری درباره غیرقانونی بودن اضافه‌کار اجباری پرستاران نیز توضیح می‌دهد: «تشکل‌های پرستاری همیشه بر غیرقانونی بودن اضافه‌کاری اجباری پرستاران تاکید داشته‌اند. این رأی یک بار دیگر از سوی دیوان عدالت اداری تحت بررسی قرار گرفت و باز هم نتیجه همان چیزی شد که قبلاً اعلام شده بود. یعنی اضافه‌کار اجباری پرستاران غیرقانونی است.» او ادامه می‌دهد: «در روزهای اخیر دیوان عدالت در رأیی تازه، نظر حقوقی قبلی خود را در مورد اجباری نبودن اضافه‌کاری پرستاران ابراز کرد. بر اساس رأی دیوان، نمی‌توان پرستاران را به اضافه‌کار اجباری وا داشت. این رأی در پاسخ تجدیدنظرخواهی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند به رأی اولیه از سوی دیوان عدالت صادر شده اما باز هم اضافه‌کار اجباری را خلاف قانون شمرده است.» دبیر کل خانه پرستار می‌گوید: «متاسفانه به‌رغم آرای مکرر دیوان عدالت، دانشگاه‌های علوم پزشکی در استان‌های مختلف پرستاران را به اضافه‌کار اجباری وا می‌دارند و یکی از اصلی‌ترین مطالبات پرستاران، حذف اضافه‌کار اجباری و تمکین به قانون است.» اصلاح ضریب ریالی اضافه‌کار پرستاران از سوی دیگر معاون پرستاری وزارت بهداشت از تعیین مبلغ اصلاح ضریب ریالی اضافه‌کار پرستاران در وزارت بهداشت خبر داد. او به ایسنا گفت: «فرمول مد نظر را به «سازمان اداری و استخدامی کشور» ارسال کرده‌ایم و در انتظار مصوبه این سازمان هستیم.» دکتر عباس عبادی ضمن اعلام این خبر، درباره آخرین وضعیت اصلاح ضریب ریالی اضافه‌کار پرستاران اظهار کرد: «وزارت بهداشت، اصلاح ضریب ریالی اضافه‌کار پرستاران را نهایی کرده و فرمول مد نظر را به «سازمان اداری و استخدامی کشور» ارسال کرده‌ایم. وزارت بهداشت، مبلغ ۱۰۰ هزار تومان را برای اضافه‌کاری پرستاران در نظر گرفته اما مبلغ اضافه‌کاری پرستاران با توجه به سابقه کار آنها متغیر است.» او ادامه داد: «در انتظار مصوبه سازمان اداری و استخدامی کشور به منظور تعیین اصلاح ضریب ریالی اضافه‌کار پرستاران هستیم. اگر مصوبه سازمان اداری و استخدامی درباره اصلاح ضریب ریالی اضافه‌کار پرستاران صادر شود، بخش عمده‌ای از مشکلات این گروه شغلی برطرف می‌شود.» پرداخت مطالبات پرستاران همچنان یک فرایند ادامه‌دار است معاون پرستاری وزارت بهداشت درباره آخرین وضعیت پرداخت مطالبات پرستاران خاطرنشان کرد: «مطالبات اضافه‌کار پرستاران تا پایان خرداد سال جاری پرداخت شده، همچنین به طور تقریبی تمام دانشگاه‌های علوم‌پزشکی مطالبات مربوط به ترمیم حقوق این گروه شغلی را تا پایان خردادماه پرداخت‌ کرده‌اند و شاید یک یا دو دانشگاه این مطالبات را پرداخت نکرده‌اند. پرداخت مطالبات پرستاران همچنان یک فرایند ادامه‌دار است تا میزان مطالبات آنها به حداقل‌ میزان ممکن برسد.» عبادی در پاسخ به این سوال که چه میزان از اعتبار مورد نیاز مطالبات پرستاران که هفت و نیم همت اعلام شده بود پرداخت شده است گفت: «بخش قابل‌ توجهی از اعتبار مورد نیاز برای پرداخت مطالبات پرستاران پرداخت شده اما به دلیل اینکه سایر گروه‌های شغلی در نظام سلامت مشغول کار هستند، برای پرداخت معوقات سایر گروه‌ها نیز تلاش می‌کنیم. بر اساس وعده رئیس‌جمهور و مجوزی که گرفته‌ شده، برداشت از «صندوق توسعه ملی» انجام شده و اعتبار مورد نیاز دانشگاه‌ها از طریق منابع مختلف مانند بیمه‌ها و سازمان برنامه و بودجه در حال انجام است. امیدوارم میزان مطالبات پرستاران به حداقل‌ترین میزان ممکن برسد.» بسته ماندگاری پرستاران معاون پرستاری وزارت بهداشت درباره وضعیت بسته ماندگاری پرستاران نیز توضیح داد: «بسته ماندگاری پرستاران در اواخر دولت سیزدهم یعنی خردادماه به نهاد ریاست‌جمهوری ارسال شد. در حال حاضر، ویرایش‌های بسته ماندگاری پرستاران انجام شده و در حال ارسال به نهاد ریاست‌جمهوری است. با توجه به مشکلات پرستاران، وزارت بهداشت انتظار دارد هیات‌ دولت و مجلس شورای اسلامی، بسته ماندگاری پرستاران را تصویب‌ کنند. اگر بسته ماندگاری پرستاران تصویب شود، ۹۵ درصد مشکلات این گروه شغلی برطرف می‌شود. تصویب بسته ماندگاری پرستاران، نیازمند همیاری و همدلی هیات‌ دولت و مجلس شورای اسلامی است.» عبادی گفت: «بخشی از مسائل و مشکلات پرستاران، خارج از وزارت بهداشت است. امیدواریم درک مشترکی میان وزارت بهداشت و سایر سازمان و نهادها ایجاد شود که نیروی انسانی حوزه پرستاری بیشتر از این لطمه نبیند.»
