فلسفه ارزهای دیجیتال و بیت‌کوین چیست؟

نظر به این که واژه بیت‌کوین این روزها بسیار بر سر زبان‌ها افتاده و مطرح می‌شود و طبق آمار گوگل نمودار جست‌وجوی بیت‌کوین در گوگل و کلمات وابسته به ارزهای دیجیتال رو به رشد است، بر آن شدیم که مقاله‌ای در این خصوص ارائه دهیم تا بتوانیم بر آگاهی عمومی جامعه بیافزاییم.

بیت‌کوین بر پایه مفهوم بلاک‌چین شکل گرفته است. مفهوم بلاک‌چین در سال 1994 مطرح شد اما نکته قابل توجه این که لوگوی بیت‌کوین در برخی بازی‌های کامپیوتری ژاپنی در سال 1990 مورد استفاده قرار گرفته بود.

بلاک‌چین مفهومی است که اطلاعات متمرکز را بر روی سرور مرکزی بر روی سرورهای غیر متمرکز و گره‌ها ذخیره‌سازی می‌کند و برای صحت و درج اطلاعات از این گره‌ها تاییدیه می‌گیرد.

در سال 2009 میلادی بیت‌کوین به عنوان اولین ارز دیجیتال ارائه شد که سازنده آن با اسم مستعار ساتوشی ناکاموتو شناخته می‌شود که هیچ‌گونه اطلاعاتی از او در دست نیست. شاید کسی آن روزها فکر نمی‌کرد که بیت‌کوین که یک کد و آدرس مجازی است، روزی به مرز بیست هزار دلار برسد.

اولین معامله بیت‌کوین توسط فردی صورت گرفت که با ده هزار بیت‌کوین، دو عدد پیتزا خرید و طی چند سال و با بالا رفتن سختی شبکه استخراج بیت‌کوین و مورد استفاده قرار گرفتن این ارز توسط کاربران مختلف، کم‌کم به آن بها داده شد، به گونه‌ای که به مرور صرافی‌های آنلاینی شکل گرفتند که در آنها و بر روی پلتفرم‌های آنلاین بیت‌کوین مورد دادوستد قرار گرفت و به مرور با ظهور دیگر ارزهای دیجیتال این ارزها نیز بر مبنای بیت‌کوین مورد دادوستد قرار گرفتند و قیمت‌گذاری شدند و علاوه بر این نیز ارز پایه دیگری که دلار تتر نام دارد و همواره قیمت آن معادل یک دلار واقعی است، معیاری برای این معاملات است.

بیت‌کوین را نسل اول ارزهای دیجیتال نام‌گذاری کردند که با ایراداتی همراه هست. از اتریوم به عنوان نسل دوم ارزهای دیجیتال نام می‌برند. سرعت تراکنش‌های بسیار بالاتر و کارمزدهای بسیار پایین شبکه از خصوصیات اتریوم هست. اما خصوصیت مورد توجه دیگر اتریوم قرارداد هوشمند آن هست. قرارداد هوشمند این ارز به افراد این اجازه را می‌دهد تا بدون حضور ناظر و نفر سومی معامله‌ای را به صورت دیجیتالی انجام دهند و امنیت معامله تضمین شود.

پس از اتریوم، نسل سوم ارزهای دیجیتال نظیر آیوتا و کاردانو ارائه شده‌اند که قابلیت‌های ویژه‌ای نظیر خزانه‌داری و معامله‌های هوشمند بین اشیا یا به اصطلاح اینترنت اشیا به صورت خودکار توسط این ارزها انجام می‌گیرد که قدری تا کاربردی شدن این موضوع زمان لازم است.

ارزهای دیجیتال را از منظرهای مختلف می‌توان مورد دسته‌بندی قرار داد. اولین دسته‌بندی که قصد معرفی دارم، تقسیم شدن به دو دسته کوین یا سکه و توکن‌ها هستند.

کوین‌ها یا همان سکه‌ها در واقع همان پول‌های واقعی هستند که اکنون به صورت دیجیتالی مورد استفاده قرار می‌گیرند اما توکن‌ها، سهام‌های دیجیتالی هستند که عده‌ای از اشخاص حقیقی یا حقوقی با ارائه یک ایده سعی در جمع‌آوری سرمایه برای پروژه مورد نظر خود دارند که از طریق آی‌سی‌او به این امر مبادرت می‌کنند. در واقع توکن‌ها نظیر گرام همان برگه‌های سهام هستند.

حال از منظری دیگر به ارزهای دیجیتال نگاه می‌کنیم. دسته‌بندی بعدی که می‌توان ارزهای مجازی را بر آن اساس تقسیم‌بندی کرد، پلتفرم مورد استفاده آنهاست.

پلتفرم ارزهای دیجیتال به دو دسته کلی تقسیم‌بندی می‌شود. پلتفرم متمرکز و پلتفرم غیر متمرکز که عموما بر پایه مفهوم بلاک‌چین اجرا شده است. بیت‌کوین، اتریوم و… بر پایه پلتفرم غیر متمرکز اجرا شده‌اند که با تاییدیه گرفتن از گره‌ها مورد معامله قرار می‌گیرند و گره‌ها همان ماینرها یا استخراج‌کنندگان بیت‌کوین هستند که با قرار دادن سیستم‌های خود در شبکه بیت‌کوین به تایید تراکنش‌ها کمک می‌کنند و در قبال این فعالیت پاداش دریافت می‌کنند.

آیوتا و ریپل و… بر پایه پلتفرم متمرکز قرار دارند، به گونه‌ای که یک سازمان ناظر در دفتر کل خود به تایید و نظارت بر تراکنش‌ها و دادوستدها نظارت دارد.