مزاحمت ملکی + انواع آن

مزاحمت‌های ملکی جزو پرونده‌های شایع در مراجع قضایی می‌باشند که نمودار شیوع آن به دنبال افزایش جمعیت، دائما صعودی است؛ اگر اعمال فرد غیر مالک معلول به ایجاد مزاحمت در محدوده ملکی دیگری شود، امکان ثبت دادخواست مربوطه و به تبع آن رفع این مزاحمت توسط مامورین ذیصلاح به وجود می‌آید. برای مثال اگر صاحب اتومبیلی، به دلیل فضای کم، دائما با گذاشتن شماره پشت شیشه اتومبیلش، آن را جلوی درب پارکینگ آپارتمانی پارک کند و ساکنین نیز چندین بار این موضوع را به وی متذکر شوند، در صورت عدم حل مشکل با رفتار و اعمال مسالمت‌آمیز، شرایط کافی برای ثبت دادخواست مزاحمت ملکی فراهم می‌شود. در مقاله «مزاحمت ملکی+ انواع آن»، تحت نظر وکیل ملکی متخصص و مستند به مواد قانونی به شرح شرایط ثبت، انواع و مجازات مزاحمت های ملکی پرداخته می‌شود.

مزاحمت ملکی چیست؟

برای تفهیم اصطلاح حقوقی مزاحمت ملکی، ابتدا موضع مالک در قانون شرح می‌شود؛ قانونگذار ضمن ماده 30 قانون مدنی که با عنوان اصل تسلط نیز از آن یاد می‌شود، به این موضوع پرداخته است:

«هر مالک نسبت به مالکیت خود حق همه گونه تصرف و انتفاع دارد، مگر در مواردی که قانون استثناء کرده باشد.» بر اساس این ماده، حق تصرف، نفع بردن، تسلط و کنترل بر ملک، تنها به مالک تعلق دارد؛ بنابراین دست درازی غیرمالک به این حقوق بدون کسب اجازه از مالک، مزاحمت تلقی می‌شود. مضمون دقیق این نوع‌ پرونده‌های مزاحمت در ماده 160 آیین دادرسی بدین شکل شرح شده است:

«دعوای مزاحمت عبارت است از دعوایی که به موجب آن متصرف مال غیرمنقول درخواست جلوگیری از مزاحمت کسی را می‌نماید که نسبت به متصرفات او مزاحم است؛ بدون اینکه مال را از تصرف متصرف خارج کرده باشد.»

طبق ماده مذکور، شرایط ثبت دادخواست رسمی مزاحمت‌های ملکی موارد ذیل است:

الف) مزاحمتی که در قانون تعریف شده، باید توسط غیر مالک برای اموال مالک ایجاد شود.

ب) این اموال باید حتما غیر منقول باشند؛ بدان معنا که مال نباید قابلیت جابه‌جایی فیزیکی را داشته باشد. از انواع اموال غیرمنقول، می‌توان به مسکن و مغازه اشاره کرد.

ج) مزاحمت (تصرف) باید تنها در بخشی از ملک اتفاق بیافتد تا امکان ثبت دادخواست مزاحمت‌های ملکی ایجاد شود؛ اگر تصرف و تسلط نسبت به کل ملک صورت گیرد، از حالت مزاحمت خارج شده و باید دادخواست تصرف عدوانی ثبت شود.

بر اساس ماده 158 قانون مدنی، تعریف تصرف عدوانی عبارت است از:

«ادعای متصرف سابق مبنی بر اینکه دیگری بدون رضایت او مال غیر منقول را از تصرف وی خارج کرده و اعاده تصرف خود را نسبت به آن مال درخواست می‌نماید.» بنابراین وجود 4 رکن برای ثبت دعوی تصرف عدوانی در مراجع قضایی لازم است:

1. باید در دادگاه ثابت شود که تصرف ملک توسط خواهان از سابق است؛ اثبات اسبق بودن تصرفات کافی بوده و نیازی به اثبات مالکیت شاکی توسط سند ملکی نیست.

2. موخر بودن تصرفات خوانده و اسکان کنونی وی در ملک نیز باید در دادگاه ثابت شود؛ به صورت خلاصه، تصرفات شاکی باید پیش از تصرفات شکایت‌علیه صورت بگیرد.

3. مال تصرف شده توسط غیر، باید غیر منقول (غیر قابل نقل و انتقال) باشد؛ مانند مسکن و باغ.

4. تصرف باید عدوانی باشد؛ معنای واژه عدوانی یعنی با‌ دشمنی، اما در اصطلاح قانونی یعنی خالی از اذن و رضایت مالک.

انواع مزاحمت های ملکی کدامند؟

همانطور که می‌دانیم جرائم به دو دسته حقوقی و کیفری تقسیم می‌شوند؛ به تبع این موضوع، انواع مزاحمت‌های ملکی با جنبه‌های حقوقی و کیفری نیز وجود دارد که در این بخش از مقاله به آن پرداخته می‌شود:

1. مزاحمت‌های ملکی حقوقی

اگر مزاحمتی که فرد غیر مالک در ملک دیگری ایجاد می‌کند به صورت سهوی باشد، شکوائیه باید از نوع حقوقی ثبت شود؛ در صورت اثبات ادعای خواهان در ایجاد شدن مزاحمت توسط خوانده، بدون نیاز به اثبات مالکیت (ارائه سند ملکی) شاکی در دادگاه، حکم برای رفع هرچه سریعتر مزاحمت، صادر می‌شود. منظور از سهوی بودن مزاحمت، عدم اطلاع فرد در ایجاد آن و خالی بودن اعمالش از هرگونه نیت شر و خصومت شخصی می‌باشد؛ برای صرفه‌جویی در زمان و کاهش هزینه‌ها، پیش از ثبت دادخواست رسمی برای مزاحمت‌های ملکی حقوقی، ‌حل سوءتفاهم و رفع مزاحمت با روشی مسالمت‌آمیز پیشنهاد می‌شود.

2. مزاحمت‌های ملکی کیفری

اگر خوانده اعمالش را با قصد نیت قبلی، برای آزار و اذیت و ایجاد مزاحمت انجام دهد و به تذکر ساکنین و مالکان اعتنایی نکند، خواهان باید دادخواست مزاحمت‌های ملکی کیفری را ثبت کند. برای ثبت این دادخواست کیفری و به دنبال آن دادرسی مراجع قضایی، ابتدا شاکی باید مالکیتش را با ارائه سند رسمی یا غیر رسمی ملکی، ثابت کند؛ سپس با شرکت طرفین در جلسات دادگاه و اثبات جرم، حکم رفع مزاحمت و مجازات مجرم صادر و اجرایی می‌شود.

از آنجایی که در دعاوی مزاحمت‌های ملکی کیفری، خصومت شخصی وجود دارد و همچنین مدارک مورد نیاز و مراحل دادرسی به جرم پیچیده‌تر است، استخدام و‌ مشاوره با بهترین وکیل ملکی در مشهد پیشنهاد می‌شود. یک وکیل ملکی به دلیل تحصیلات تخصصی در این زمینه با تمام قوانین آشنا است و می‌تواند بهترین راهکارها را ارائه دهد.

مستر وکیل یک مرجع اختصاصی در زمینه معرفی وکلای خوب در مشهد است که بهترین‌ها را بر اساس حوزه فعالیتی که دارند به شما معرفی می‌کند. بنابراین می‌توانید بررسی‌های لازم را در این سایت انجام دهید و در نهایت یک وکیل را برای رسیدگی به شکایات خود انتخاب کنید.

چه کسانی می‌توانند دادخواست مزاحمت‌های ملکی را ثبت کنند؟

در صورت وقوع مزاحمت‌های ملکی، هر فردی که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم مالک باشد، حق ثبت دادخواست برای رفع مزاحمت را دارد؛ این افراد شامل مالک اصلی و وکیل وی، مستاجرین (رهن یا اجاره) و ساکنین ملک مذکور می‌باشند.

مجازات مزاحمت‌های ملکی چیست؟

همانطور که در بخش‌های پیش‌تر به آن اشاره شد، دادخواست‌های مبنی بر مزاحمت‌های ملکی، به دو شکل حقوقی و کیفری قابل ثبت است؛ بنابراین حکم نهایی دادرسی به هر نوع از این پرونده‌ها نیز متفاوت خواهد بود:

1. مجازات مزاحمت‌های ملکی حقوقی: این نوع مزاحمت‌ها بدون نیت سوء و آگاهی مزاحم اتفاق می‌افتند، به همین دلیل دادگاه بر صدور حکم رفع مزاحمت بسنده می‌کند.

2. مجازات مزاحمت‌های ملکی کیفری: این نوع مزاحمت‌ها با آگاهی و نیت مجرمانه انجام می‌شوند، به همین دلیل مجازاتی برای آن از سمت سازمان‌های قضایی در نظر گرفته شده است؛ قانون 690 مجازات اسلامی حدود مجازات مزاحم را مشخص می‌کند:

«مرتکبین هرگونه اقدام به تجاوز و تصرف عدوانی ایجاد مزاحمت یا ممانعت از حق در موارد ذکر شده در این ماده، به مجازات حبس از یک ماه تا یک سال حبس محکوم خواهند شد. بدین ترتیب دادگاه موظف است حسب مورد رفع تملک یا رفع مزاحمت یا ممانعت از حق یا اعاده وضع به حال سابق نماید.» بر اساس این ماده:

الف) قانون برای مزاحمین ملکی، حکم مجازات تعزیری (حبس) متغییر بین یک ماه تا یک سال را صادر می‌کند.

ب) همچنین صدور حکم رفع مزاحمت یا تصرف و به تبع اجرای آن، از وظایف مراجع قضایی می‌باشد.

کلام آخر

اگر در نتیجه اعمال فرد در محدوده ملک دیگری برای مالک، مستاجرین یا ساکنین ساختمان مزاحمتی ایجاد شود، امکان طرح دعوی مزاحمت‌های ملکی به وجود می‌آید؛ طرح دادخواست مربوط به این مزاحمت‌ها به دو شکل حقوقی و کیفری ممکن است که در این مقاله به طور کامل این مورد را بررسی کردیم.

منبع: مستر وکیل