صنعت فینتک در ایران یکی از صنایع روبه‌رشد در سال‌های گذشته بوده است که هدف آن استفاده از تکنولوژی‌های به روز در فرایندهای مالی و تسریع دسترسی مردم به آن‌ها بوده است. در این مصاحبه به گفت و گو با مهندس علیرضا یعقوبی رئیس هیئت مدیره رابکس می‌پردازیم تا به طور کامل وضعیت فعلی صنعت فینتک در ایران را بررسی کرده و آینده آن را مورد کنکاش قرار دهیم. صنعت فینتک، اهداف و ویژگی‌ها فینتک از ترکیب دو کلمه فایننس و تکنولوژی تشکیل شده و معادل صریح آن در فارسی «فناوری‌های نوین مالی» است. ایده صنعت فینتک استفاده از تکنولوژی در حوزه‌های مختلف مالی به منظور تسریع دسترسی به آن‌ها و افزایش بهره‌وری و امنیت است. این حوزه در سال‌های گذشته به قدری توسعه پیدا کرده است که در حال حاضر سیستم‌های بانکداری و بیمه و بورس ما همگی جزو ساخه‌های فین تک به حساب می‌آیند. سیستم‌های مالی مبتنی بر تکنولوژی تفاوت‌های زیادی با سیستم‌های مالی سنتی دارن. به عنوان مثال، در سیستم بانکداری سنتی، ثبت تراکنش‌ها توسط کارمند بانک با استفاده از کاردکس صورت می‌گرفت اما در سیستم بانکی مدرن امروزی همه فعالیت‌ها از طریق سیستم‌های آنلاین انجام می‌شود و در بسیاری از کاربردها حتی نیاز به حضور در بانک نیز از بین رفته است. به نظر من اصلی‌ترین هدف صنعت فینتک این است که دسترسی افراد به سرویس‌های مالی افزایش پیدا کند. برای رسیدن به این هدف نیاز است که ابتدا با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته‌ای مثل هوش مصنوعی، بلاک چین و اینترنت اشیا، زیرساخت‌های مدرن و دیجیتال مالی توسعه پیدا کنند. در مرحله بعدی با حذف بوروکراسی‌های مرسوم سیستم‌های سنتی و کاهش هزینه‌های فعالیت‌های مالی رسیدن به این هدف آسانتر می‌شود. در سال‌های دور ایده فینتک بیشتر در بانکداری دیجیتال تجلی پیدا می‌کرد اما در سال‌های گذشته این ایده به طور کامل فراگیر شده و حوزه‌های دیگری مثل پرداخت یاری‌ها، پرداخت‌های ین‌المللی و بیمه و غیره به این صنعت اضافه شدند. در این بین ایده ایجاد رمزارزها یکی از مهمترین تغییرات در صنعت فینتک بوده است زیرا رمزارزها علاوه بر استفاده از تکنولوژٰی در انتقال و ثبت ارزش، خود مفهوم ارزش مالی و پول را نیز تغییر داده‌اند و منجر به ایجاد کلاس جدید از دارایی‌های دیجیتال شده‌اند. وضعیت فعلی صنعت فینتک در ایران صنعت فینتک در ایران شامل بخش‌های مختلفی از جمله پرداخت، بانک تک، رمزارزها، بیمه، وام‌دهی و قرض‌دهی، مدیریت ثروت، بورس، مدیریت مالی، قانونگذاری، سرمایه‌گذاری و شتابدهی، پراپ تک و کارشناسی و مشاوره است. شرکت‌ها و سازمان‌های عضو انجمن فینتک ایران در حوزه‌های نامبرده شده به دنبال استفاده از جدیدترین تکنولوژی‌ها برای ارتقال سیستم‌های مالی کشور هستند و در سال‌های گذشته نیز موفقیت‌های زیادی کسب کرده‌اند به منظور سامان‌دهی بهتر صنعت فینتک در ایران، انجمن فینتک 5 کمیسیون پایه شامل کمیسیون‌های پرداخت، رمز ارز، اینشور تک، لندتک و بورس را تشکیل داده است که به ترتیب حوزه‌های مربوط سامانه‌های پرداخت، شرکت‌های مرتبط با رمزارزها، شرکت‌های بیمه، شرکت‌های مربوط به وام‌دهی و در نهایت بازار سرمایه را شامل می‌شود. انجمن فین تک یک نهاد تخصصی صنفی است که در طی سال‌ها توانسته است بسیاری از شرکت‌ها مطرح فناوری‌های نوین مالی را جذب و ساماندهی کند. شرکت تجارت بین‌المللی رابین که با برند رابکس فعالیت می‌کند و بنده رئیس هیئت مدیره آن هستم از سال‌های دور عضو کمیسیون رمز ارز انجمن فینتک است و در راستای ایجاد پلتفرم معاملاتی دانش بنیان و امن برای کاربران ایرانی فعالیت می‌کند. چرا حوزه رمز ارز را در صنعت فینتک برای فعالیت انتخاب کردید؟ فعالیت ما ما در حوزه فینتک با در حوزه استخراج رمز ارز و از سال 96 آغاز شد اما در سال 97 پلتفرم معاملاتی ما به صورت سنتی فعالیت خود را آغاز کرد. در سال 98 و با تصویب قانون استخراج و معامله رمزارزها پشتوانه قانونی فعالیت ما نیز شکل گرفت و ما تصمیم گرفتیم که یک پلتفرم پیشرفته معاملات ارزهای دیجیتال بر پایه تتکنولوژی راه‌اندازی کنیم و به یکی از شرکت‌های فعال صنعت فینتک در ایران تبدیل شویم. اگر بخواهم دلیل فعالیت در حوره رمز ارز از صنعت فینتک را توضیح دهم، طبیعتا در ابتدا باید به پتتانسیل‌های این صنعت در کسب درآمد اشاره کنم. در زمان آغاز به کار ما، صنعت رمز ارز تازه در دنیا شکل جدی به خود می‌گرفت و در ایران هنوز شرکت‌های زیادی در این حوزه فعال نبودند. بنابراین، فعالیت در این حوزه از منظر سودآوری که می‌توانست داشته باشد بسیار جذاب به نظر می‌رسید. هرچند قبول ریسک‌های آن نیز برای هر سرمایه‌گذاری ممکن نبود. جدای از بحث درامدزایی، به اعتقاد من تو حوزه رمزارز در سطح جهانی اتفاقات عجیبی در حال رخ دادن است که من هنوز نمی‌توانم کامل آن‌ها را توضیح دهم اما احساسم از همان سال‌های اولیه فعالیت در این حوزه از صنعت فینتک این بوده است که این اتفاقات آینده مالی دنیار را دچار تغییرات اساسی خواهد کرد. از آن سال‌ها تا به امروز کاربردهای بسیاری زیادی از این حوره عملی شده و درست بودن این حس را نشان داده اما همچنان من حس می‌کنم در آینده این تغییرات بیشتر و بیشتر خواهند شد و به همین دلیل فعالیت در این صنعت در داخل کشور نیز لازم و ضروری است. تا جایی که در ذهن من مانده، چرخش نقدینگی موجود در کل دنیا چیزی نزدیک به حدود ۸۵ تریلیون و کل ثروت موجود حدود 450 تریلیون دلار است. اگر حوزه رمزارز بتواند تنها 10 درصد از چرخش نقدینگی دنیا را به خود اختصاص دهد به عدد 8.5 تریلیون دلاری خواهیم رسید. در حال حاضر ارزش کل بازار کریپتو حدود دو و نیم تریلیون دلار است و تا رسیدن به این عدد بازار می‌تواند بیش از سه برابر رشد را تجربه کند. حال اگر 20 درصد در نظر بگیریم این عدد بیشتر نیز خواهد شد. این بررسی فقط در خود رمز ارزها است اما حوزه رمز ارز تنها به بحث انتقال پول اختصاص ندارد و گسترش آن در توکنایز کردن دارایی‌های دیگر نیز بسیار مهم است. به عنوان مثال، بحث توکنایز کردن املاک در صورت عملیاتی شدن می‌تواند به کل دنیای ثبت، معامله و مالکیت املاک را دچار تغییر کند. شما اگر بتوانید ملکی را به یک توکن وصل کنید که این توکن امکانات متنوعی مثل تقسیم‌پذیری، انتقال، مالیات‌پذیری، عوارض گیری، رهن و اجاره داشته باشد، می‌توان تمامی فعالیت‌های مرتبط با املاک را با آن‌ها مدیریت کرد. البته انجام این کار پشتوانه قانونی لازم دارد که به نظر من در آینده نه چندان دور این اتفاق نیز خواهد افتاد. در صورت حمایت قانونی، هزاران بخش دیگر مثل توکن‌های هواداری، گیمینگ، متاورس، فیلم و غیره نیز می‌توانند جلگاه خود را به دست آورده و اقتصاد دنیا را دستخوش تغیرات عمیق کنند. در واقع دلیل فعالیت در حوره رمز ارز از صنعت فینتک برای من اعتقاد به ایجاد چنین سیستم‌هایی در آینده نزدیک بوده است. در زمان شروع فعالیت ما در صنعت فینتک خیلی‌ها در مورد آینده این تکنولوژی اطلاعات نداشتند، بسیاری هنوز هم اطلاعات کافی از اتفاقاتی که می‌توتاند رخ بدهد ندارند اما ما از همان سال‌های اول اعتقاد داشتیم که این تکنولوژی آینده دنیا است و سرمایه‌گذاری در آن، سرمایه‌گذاری بر روی آینده محسوب می‌شود. مشکلات اصلی فعالان صنعت فینتک در ایران چیست؟ تهدیدهای کسب و کارهای فعال در صنعت فینتک در ایران، کم و بیش با سایر حوزه‌ها یکسان است. سلیقه‌ای برخورد کردن نهادهای کشور با این موضوع و فعالن آن از اصلی‌ترین مشکلات فعالان صنعت فینتک در ایران است. مثلاً قوه قضاییه، نیوری انتظامی و بانک‌ها هر کدام یک نوع رفتار سلیقه‌ای دارند و حتی در یک نهاد ممکن است در زمان‌های مختلف شاهد رفتارهای کاملا متناقض باشیم. جدای از این مشکلات عمومی، صنعت فینتک به دلیل وابستگی ذاتی به سیستم‌های مالی و تکنولوژی محور با مشکلات بیشتری روبه‌رو هستند که بیشتر آن‌ها ناشی از تحریم‌ها و عدم دسترسی به سیستم‌های بین‌المللی است. به عنوان مثال، دسترسی به خیلی از خدمات گوگل در ایران با مشکل روبه‌رو است. این مشکلات منجر به رشد کند صنعت فینتک در ایران به نسبت سایر کشورها می‌شود اما متاسفانه کاری هم از دست فعالان حوزه در ارتباط با این مشکلات برنمی‌آید. آینده صنعت فینتک در ایران صنعت فینتک در دنیا رشد شدیدی را تجربه می‌کند و ایجاد سیستم‌های مبتنی بر بلاک چین رشد آن‌ها را بیشتر کرده است. قطعا این رشد در طی زمان خود‌به‌خود تاثیر خود را در صنعت فینتک در ایران نیز خواهد گذاشت اما طبیعتا اینکه صنعت فینتک ما تبدیل به یک قطب در دنیا و منطقه بشود، با شرایط فعلی دور از دسترس به نظر می‌رسد. ما نه زیرساخت‌های رسیدن به چنین وضعیتی را داریم و نه اصلا برنامه‌ای برای این موضوع در نظر گرفته شده است. ما در Rabex.ir نهایت تلاش خود را می‌کنیم تا با امکانات موجود فعالیت خود را در حوزه معاملات رمزارزها بر پایه بهترین تکنولوی‌های دنبا پیش ببریم و منتظر هستیم تا در صورت رفع شدن برخی از محدودیت‌های اجرایی و قانونی، فعالیت‌های خود را به سایر حوزه‌‌ها در صنعت فینتک و رمزارزها گسترش دهیم.
