صنعت ایران، با قدمتی دیرینه و پتانسیلی شگرف، امروز در نقطه‌ای ایستاده که باید انتخاب کند؛ ادامه مسیر سنتی یا جهش به سوی آینده‌ای نوآورانه. اما این انتخاب، به سادگی چرخاندن سوئیچ نیست. در واقع باید گفت «محیط مساعدی برای نوآوری نداریم». شاید این جمله کوتاه باشد، اما دنیایی از چالش‌ها را در خود جای داده است. در پس پرده این «محیط نامساعد»، عواملی نهفته‌اند که همچون زنجیری نامرئی، پای صنعت ایران را بسته‌اند. قیمت‌گذاری دستوری، انحصارهای ناکارآمد، و سیاست‌های اقتصادی متزلزل، همگی دست به دست هم داده‌اند تا فضای رقابتی - که اکسیژن نوآوری است - را از صنعت ایران بگیرند. اما داستان اینجا به پایان نمی‌رسد. در گوشه و کنار این صنعت، جوانه‌های امید سر برآورده‌اند. شرکت‌های دانش‌بنیان، با وجود همه محدودیت‌ها، تلاش می‌کنند تا مرزهای دانش و فناوری را جابجا کنند. این تلاش‌ها، اگرچه هنوز به ثمر کامل ننشسته، اما نوید بخش آینده‌ای است که در آن، نوآوری نه یک استثنا، بلکه قاعده باشد. در اینجا باید به این نکته اشاره کرد که «در اقتصادی با نرخ بهره حقیقی منفی بالا، نیازی به فناوری نیست.» این جمله، تلخ اما واقعی، ریشه مشکل را نشان می‌دهد: ساختار اقتصادی که در آن، سود در سفته‌بازی است نه در نوآوری. اما راه برون رفت از این بن‌بست چیست؟ «گسترش تجارت و ارتباط با جهان.» این نسخه، اگرچه ساده به نظر می‌رسد، اما اجرای آن در دنیای پیچیده سیاست و اقتصاد، چالشی بزرگ است. باید نگاهی واقع‌بینانه داشت، باید تصویری از آینده ترسیم کرد که در آن، ایران باید راهی را برود که دیگران رفته‌اند. این راه، مستلزم استفاده از تجربیات جهانی، همکاری با شرکت‌های پیشرو بین‌المللی، و البته، سرمایه‌گذاری جدی در تحقیق و توسعه است. در پایان، آنچه مشخص است این است که نوآوری در صنعت ایران، نه یک انتخاب، بلکه یک ضرورت است. این مسیر، اگرچه پر پیچ و خم، اما تنها راه برای رسیدن به افق‌های روشن آینده است. صنعت ایران، با تکیه بر سرمایه انسانی خلاق خود و با اصلاح ساختارهای ناکارآمد، می‌تواند این مسیر را با موفقیت طی کند. آینده از آن کسانی است که امروز، با وجود همه مشکلات، برای نوآوری قدم برمی‌دارند. محمد شریفی - رئیس مرکز نوآوری و شتابدهی صادرات اتاق ایران
