خاورمیانه در مسیر انرژی‌های نو

الهام میرمحمدی: به گفته تحلیل‌گران، مصرف برق در کشورهای عربی از سال 2000 تاکنون به طور متوسط 6 درصد افزایش یافته و دلیل آن هم گسترش جمعیت و رشد صنایع پرمصرف است.

به گزارش تجارت‌نیوز به نقل از از بلومبرگ، چندی است کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس که بخش عمده‌ای از ذخایر نفت و گاز را دارند هم به دنبال رشد سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه انرژی‌های نو و سبز هستند. نباید از نظر دور داشت که با توجه به شرایط آب‌وهوایی خاورمیانه این منطقه از پتانسیل بسیار بالایی برای تحقق این هدف برخوردار است.

اگر چه انگیزه‌های زیست‌محیطی یکی از عوامل تغییر فاز این کشورها است اما واقعیت این است که انگیزه‌های اقتصادی آنها را هم نباید نادیده گرفت.

کارشناسان انرژی معتقدند، هزینه‌های انرژی از منابع فسیلی در دهه‌های آینده افزایش قابل توجهی خواهد یافت و از طرفی رشد سریع منابع تجدیدپذیر باعث می‌شود تا سرمایه‌های این بخش را به عنوان پتانسیلی برای سرمایه‌گذاری تلقی کنند. چرا که پیشرفت در فناوری خورشیدی منجر به صرفه‌جویی در مصرف انرژی‌هایی نظیر نفت و گاز خواهد شد که از نظر اقتصادی نیز مقرون‌به‌صرفه است. از این طریق این کشورها قادر خواهند بود نفت خام بیشتری را تولید و به فروش برسانند.

به همین دلیل دولت‌ها به دنبال راهکارهای کارآمدتری برای تامین تقاضای روبه‌رشد انر‌ژی‌های مورد نیاز خود در داخل هستند. پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال 2020، خاورمیانه و شمال آفریقا ظرفیت تولید 24.1 گیگاوات انرژی بادی و خورشیدی را داشته باشند. امکان کاهش قیمت نفت هم در سال‌های آتی نگرانی‌هایی را برای تولیدکنندگان نفت به وجود آورده است. به عنوان مثال عربستان سعودی برای تامین برق و آب نمک‌زدایی شده مورد نیاز خود به انرژی زیادی نیاز دارد. این میزان در سال‌های اخیر افزایش قابل توجهی یافته است.

از این رو، این کشور باید در بخش تامین منابع، به فکر جایگزین کردن انرژی‌های تجدیدپذیر باشد. دلیل دیگر تغییر نگرش کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس برای تامین انرژی‌های مورد نیاز خود از این طریق، تنوع‌بخشی به اقتصادشان است. به عنوان مثال ، محمد بن سلمان شاهزاده جوان عربستان سعودی چندی است که برنامه‌ای موسوم به چشم‌انداز 2030 را با هدف کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و تنوع‌بخشی به اقتصاد کلید زده است.

بسیاری از شرکت‌های سعودی با آغاز اجرای این اصلاحات و قطع شدن سوبسید در بخش انرژی، نگران افزایش قیمت برق هستند. تامین برق مورد نیاز این شرکت‌ها از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر می‌تواند بخش عمده‌ای از این نگرانی‌ها را رفع کند.

خشی از برنامه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در زمینه انرژی به شرح زیر است:

عربستان سعودی: بزرگ‌ترین تولیدکننده و صادرکننده نفت در جهان در نظر دارد تا سال 2020، حدود 3.45 گیگاوات از انرژی مورد نیاز خود را از طریق نیروگاه خورشیدی و بادی تولید کند. از جمله برنامه‌های این کشور این است که تا سال 2023، ظرفیت تولید انرژی خورشیدی را 10 درصد افزایش داده و به 9.5 گیگاوات برساند. وزارت انرژی این کشور اختصاص سرمایه‌ای در حدود 30 تا 50 میلیارد دلار را برای توسعه ظرفیت تولید انرژی‌های تجدیدپذیر در دستور کار قرار داده است.

امارات متحده عربی: این کشور نیز حدود 600 میلیارد درهم، معادل 163 میلیارد دلار برای سرمایه‌گذاری در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر در نظر گرفته است.این کشور تا سال 2050، حدود 44 درصد از انرژی مورد نیاز خود را از این طریق تامین خواهد کرد. ساخت پارک خورشیدی که تا پایان سال 2030 مورد بهره‎برداری قرار خواهد گرفت هم از دیگر برنامه‌های امارات است. در ماه مارس، فاز دوم این پروژه به پایان رسید.

کویت: بر اساس پیش‌بینی‌های وزارت برق و آب کشور کویت، تقاضای داخلی برای انرژی در این کشور تا سال 2030، سه برابر خواهد شد. کویت در نظر دارد 15 درصد از نیروی برق مورد نیاز خود را از طریق انرژی خورشیدی و بادی تامین کند.

قطر: قطر که بزرگ‌ترین صادرکننده ال‌ان‌جی در جهان است، در نظر دارد 1.8 گیگاوات یا 16 درصد از انرژی مورد نیاز خود را تا سال 2020 از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر تامین کند. این کشور در حال حاضر هیچ تاسیسات و نیروگاهی برای تولید انرژی خورشیدی ندارد.

بحرین: کوچک‌ترین عضو شورای همکاری خلیج فارس باید ظرفیت تولید انرژی خود را سالانه 6 درصد افزایش دهد تا بتواند پاسخگوی نیازهای داخلی خود باشد. بحرین در نظر دارد با استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر 5 درصد از نیروی برق مورد نیاز خود را تامین کند.

عمان: این کشور در حال حاضر چندین پروژه تولید انرژی خورشیدی را آغاز کرده است. شرکت گلس پوینت سولار (GlassPoint Solar) در حل ساخت تاسیسات حرارتی خورشیدی با ظرفیت 1 گیگاوات در عمان است که با تبدیل آب به بخار، نفت خام این کشور را بهبود می‌بخشد.

کشورهای واردکننده نفت در سایر نقاط خاورمیانه نیز توجه خاصی به تولید انرژی‌های تجدیدپذیر نشان داده‌اند. این کشورها قصد دارند تا با هدف کاهش هزینه‌های خود برای خرید سوخت‌های فسیلی، به تاسیس نیروگاه‌های خورشیدی بپردازند.

به عنوان مثال مصر در نظر دارد تا سال 2020، 20 درصد از برق خود را از طریق انرژی‎های تجدیدپذیر تامین کند. با همین هدف این کشور 1.8 میلیارد دلار سرمایه برای تاسیس نیروگاه‌های خورشیدی جذب کرده است.

مصر نیز در نظر دارد تا 40 درصد از انرژی مورد نیاز خود را تا سال 2020 از طریق انرژی‎های تجدیدپذیر تامین کند.