امتیازات اقتصادی که ایران و چین به هم داده‌اند

دو کشور ایران و چین به واسطه منافع مشترک همواره روابط نزدیکی با یکدیگر داشته‌اند. در گذشته، ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی‌اش نقش واسطه شرق و غرب را بر عهده داشته است.

به گزارش تجارت‌نیوز ، از همین رو سابقه دوستی عمیق دو کشور به واسطه جاده ابریشم به عنوان یک مرکز دادوستد و حمل‌ونقل به هزاران سال پیش باز می‌گردد.

در سال‌های اخیر سیاست‌های اقتصادی هر دو کشور در زمینه تجارت و سرمایه‌گذاری، چین و ایران را بیش از گذشته به هم نزدیک کرده است.

با گسترش روابط تجاری میان دو کشور شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین در سال 2016 به ایران سفر کرد.

هدف از این سفر، دستیابی به توافقی گسترده در تمامی حوزه‌های روابط دوجانبه و مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی و بنا کردن روابطی مبتنی بر مشارکت راهبردی بود.

پس از امضای توافق هسته‌ای میان 1+5 و ایران، حجم تجارت و همکاری‌های اقتصادی میان دو کشور افزایش چشمگیری داشت. این همکاری‌ها کمک بزرگی به رشد اقتصادی، ارتقای صنایع و همچنین افزایش نرخ اشتغال در ایران کرد.

گزارش‌ها نشان می‌دهد، صادرات ایران به چین در سال‌های 2009-2008، از 3.12 میلیارد دلار به 8.7 ملیارد دلار در سال 2017 رسید. واردات ایران از چین نیز در همین دوره 10 ساله، از 4.79 میلیارد دلار به 10.73 میلیارد دلار افزایش یافت.

چین بزرگ‌ترین خریدار نفت ایران است و علاوه بر آن، بخشی از نیاز خود برای سنگ آهن و فولاد را از طریق ایران تامین می‌کند.

بر اساس گزارش‌ها، صادرات غیرنفتی ایران به چین در سال 2017، حدود 27 درصد در مقایسه با سال 2016 افزایش داشته است.

ایران در حال حاضر هفتمین صادرکننده بزرگ سنگ آهن به کشور چین است.

همچنین حجم تجارت میان ایران و چین در سه ماهه اول سال 2018 به 9.972 میلیون دلار رسید که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 19.7 درصد رشد داشته است.

در این دوره سه ماهه صادرات چین به ایران با 4.5 درصد افزایش نسبت به سال قبل، 4.322 میلیون دلار گزارش شده است.

چین در ماه‌های ژانویه و مارس 2018، حدود 654.5 میلیون دلار کالا از ایران وارد کرده که این میزان 16.5 درصد بیشتر از مدت مشابه سال گذشته است.

به طور کلی تجارت دوجانبه میان دو کشور رشدی 70 درصدی در دوره ریاست‌جمهوری حسن روحانی در مقایسه با چهارساله دوم ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد داشته و حجم تجارت میان دو کشور از 45 میلیارد دلار به 76 میلیارد دلار رسیده است.

سرمایه‌گذاری چینی‌ها برای گسترش خطوط مترو و حمل‌ونقل تهران از دیگر همکاری‌های اقتصادی میان دو کشور است.

ایستگاه متروی تجریش که به کمک چینی‌ها احداث شده، بزرگ‌ترین ایستگاه مترو در خاورمیانه است.

پروژه قطار سریع‌السیر تهران-اصفهان نیز با هدف کوتاه‌ کردن فاصله اصفهان تا پایتخت برای گردشگران، تجار و فعالان صنعت به کمک چینی‌ها کلید خورد. این قطار مدت زمان سفر میان دو شهر را به کمی بیشتر از یک ساعت کاهش می‌دهد.

توسعه دو میدان نفتی آزادگان و یادآوران از دیگر پروژه‌های همکاری میان دو کشور است. هر دو قرارداد در سال 2016 میان ایران و چین با هدف افزایش تولید نفت ایران امضا شد.

همچنین، سال گذشته شرکت ملی نفت چین آمادگی خود برای پیوستن به پروژه توسعه میدان گاز پارس جنوبی اعلام کرد.

در صنعت خودرو نیز سرمایه‌گذاری‌هایی از سوی چینی‌ها در ایران انجام شده است. دو کمپانی MVM و Chery سالانه 300 هزار خودروی چینی در ایران به فروش می‌رسانند. پس از سایپا و ایران‌خودرو این شرکت‎های چینی سومین فروشنده بزرگ خودرو در ایران محسوب می‌شوند.

با خروج آمریکا از برجام اما گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر کاهش صادرات و فروش نفت ایران به وجود آمده است. چین اما تا این لحظه اعلام کرده که همچنان متعهد به توافق هسته‌ای با ایران خواهد بود.

سخنگوی وزارت خارجه چین در مورد تصمیم اخیر ترامپ گفته است که چین سال‎ها همکاری اقتصادی نزدیکی با ایران داشته و به همکاری شفاف و عادی خود با تهران ادامه خواهد داد. به گفته او، با خروج ایالات متحده از توافق هسته‎‌ای، چین همچنان یک‌سوم صادرات نفت ایران را خریداری خواهد کرد.

چین یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان نفت در جهان است و به گفته تحلیل‌گران، تنش‌های تجاری با ایالات متحده از یک‌سو و نیاز مبرم این کشور به طلای سیاه موجب خواهد شد که کمتر از سایر کشورها از تحریم‌های واشنگتن علیه ایران حمایت کند.

این در حالی است که عربستان سعودی، رقیب ایران در منطقه اعلام کرده تولید نفت خود را افزایش خواهد داد تا کاهش فروش ایران را که از تحریم‌ها ناشی‌ می‌شود، جبران کند.

با این حال به گفته کارشناسان، کشورهای آسیایی راه‌هایی برای دور زدن تحریم‌ها خواهند یافت که یکی از آنها استفاده از یوان چین برای جلوگیری از محدودیت در تجارت با دلار و بانک‌های ایالات متحده است.

آنچه مسلم است، با ارزان شدن نفت ایران به دلیل بازگشت تحریم‌های آمریکا بازار به دنبال راه‌هایی برای خرید نفت این کشور خواهد بود.

*بخش‌هایی از این گزارش برگرفته از منابع CNBC، rferl.org و modernpolicy است.