خروج دولت رئیسی از معاهده ۵۰ ساله/ خروج ایران از NPT چه تبعاتی دارد؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، هفته گذشته پارلمان اروپا با 313 رای به تحریم سپاه پاسداران داد اما هنوز اتحادیه اروپا نظر نهایی خود را اعلام نکرده و جلسه رای‌گیری نهایی احتمالا امروز سوم بهمن ماه برگزار می‌شود.

البته جوزف بورل، مدیر سیاست‌های خارجه اتحادیه اروپا به رویترز گفته: «تا قبل از رای یک دادگاه اروپایی نمی‌توان سپاه پاسداران ایران را گروهی تروریستی نامید و آن را تحریم کرد. حالا اتحادیه اروپا حال در حال تلاش برای رسیدن به «رای یک دادگاه» برای نهایی کردن تحریم سپاه ایران است. اما هنوز دادگاهی حاضر به اعلام چنین حکمی نکرده است.

بسته تحریم‌های جدید علیه ایران

تا این لحظه هنوز خبری از حکم اتحادیه اروپا درباره تحریم‌های سپاه منتشر نشده و به نظر می‌رسد که جلسه رای‌گیری در این خصوص هنوز تشکیل نشده است. اما ساعتی قبل رئیس دوره‌ای اتحادیه اروپا اعلام کرد وزرای این نهاد امروز بر سر بسته جدید تحریم‌ها علیه ایران به توافق رسیده‌اند. بسته‌ای که هنوز جزئیات آن در دسترس نیست اما از قبل گفته شده بود که این تحریم‌ها قرار است 37 مقام ایرانی را شامل شود.

این چندمین باری است که در چند ماه گذشته اتحادیه اروپا مقامات ایرانی را تحریم کرده است. اما خبری که بیش از همه با واکنش‌های داخلی مواجه بوده تهدید قرار گرفتن نام سپاه پاسداران در لیست تحریم‌هاست.

از تنگه هرمز تا خروج از NPT

ایران از هفته گذشته، به مخالفت با این تصمیم برخاسته و برای نشان دادن این مخالفت راهکارهای متعددی را عنوان کرده است. از تحریم نیروهای نظامی اروپا تا بستن تنگه هرمز و خروج از NPT یا همان معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای.

این جدیدترین پیشنهادی است که وزیر امور خارجه ایران از آن رونمایی کرده و گفته «اگر اروپا مواضع خود را تغییر ندهد احتمال هر اقدام تقابلی از جمله خروج ایران از ان‌ پی‌ تی با اخراج بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی وجود دارد.»

تحریم‌های سپاه چه تبعاتی دارد؟

اگرچه تحریم‌ هر فرد و هر بخشی از اقتصاد ایران تبعات بسیاری دارد، اما نکته‌ای که درباره تهدیدات اخیر اتحادیه اروپا وجود دارد این است که پیش از این آمریکا سپاه پاسداران را تحریم‌ کرده است و تحریم اتحادیه اروپا ماجرای جدیدی نیست و بسیاری از کارشناسان می‌گویند این یک موضوع سمبلیک و نمادین است و جنبه اجرایی خاصی ندارد.

تانیا مهرا، عضو مرکز بین‌المللی ضد تروریسم در گفتگو با دویچه ووله گفته «قرار گرفتن نام سپاه پاسداران در لیست تروریستی اتحادیه اروپا صرفا به معنی تکرار پکیج‌های تحریمی سابق است و افرادی که دوره سربازی را در سپاه خدمت کرده‌اند ممکن است به صورت غیرعادلانه‌ای تحت تاثیر قرار بگیرند. او همچنین اضافه کرد: ثبت سپاه در لیست تروریستی اروپا حرکتی سمبولیک است و پیغامی به ایران ارسال می‌کند. حتی اگر در صحبت‌های دیپلماتیک وقفه ایجاد کند. اگر سپاه در لیست تروریستی قرار بگیرد ایران تبدیل به اولین کشوری می‌شود که نیروی نظامی رسمی‌اش تروریستی شناخته می‌شود.»

تبعات خروج از NPT

این اولین باری نیست که مقامات ایران، اروپا و امریکا را به تهدید از NPT تهدید می‌کنند. اما معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای چیست؟ خروج از آن چه تبعاتی دارد و کدام کشورها از آن خارج شده‌اند؟

حمن قهرمانپور، کارشناس مسائل استراتژیک در توییتی در این باره نوشت: این پیمان به دلیل ربط مستقیم به امنیت بین‌الملل یک پیمان بین‌المللی مثل پیمان‌های دیگر نیست و لذا نمی‌توان با آن مثل سایر پیمان‌های بین‌المللی برخورد کرد.

رضا نصری، حقوقدان و تحلیلگر مسائل بین‌المللی دیگر هم تاکید کرده که ایران با خروج از NPT عملاً مسیر سومی را علیه خود باز می‌کند. چراکه در بهترین حالت، با خروج ایران از NPT، آمریکا و کشور‌های غربی در بحبوحه مذاکرات (یا پس از آن) به یک قطعنامه تهدید‌آمیز جدید علیه ایران مجهز می‌شوند و می‌توانند از آن به عنوان یک اهرم فشار مؤثر استفاده کنند. اگر مذاکرات هم شکست بخورد، در کنار این قطعنامه جدید، شش قطعنامه‌های فصل هفتمی قبلی شورای امنیت نیز به واسطه مکانیسم ماشه احیا خواهد شد که این خود شرایط بی‌سابقه‌ای را برای ایران رقم خواهد زد! »

NPT چیست؟

پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (Nuclear Non-Proliferation Treaty) یا به اختصار ان پی تی (NPT) پیمانی است که بر جلوگیری از گسترش سلاح‌های هسته‌ای و پیگیری مذاکرات خلع سلاح هسته‌ای تاکید دارد. اولین بار این پیمان در اول ژوئیه ۱۹۶۸ به امضای 61 کشور رسید و کم کم دیگر کشورهای جهان هم به آن پیوستند.

اکنون ۱۸۶ کشور جهان عضو این معاهده هستند و تنها چند کشور از جمله کوبا، هند، پاکستان و اسرائیل عضو این معاهده نیستند. تنها کشوری هم که چند سال پیش از این معاهده خارج شده، کره شمالی است و اگر ایران هم از این معاهده خارج شود به دومین کشور تبدیل می‌شود.

ایران حدود نیم قرن پیش (سال 1348) جزو اولین کشورهایی بود که به چنین معاهده‌ای پیوست و حالا دولت رئیسی تهدید کرده که از این پیمان خارج می‌شود. بدون آنکه به تبعات چنین تصمیم و تهدیدی توجه کند.

پیشنهاد خروج از NPT در حالی از طرف چهره‌های مختلف در حال مطرح شدن است که بسیاری از کارشناسان معتقدند خروج ایران از NPT رسما برای ایران تبعات منفی دارد و عملا زمینه‌های حقوقی برخورد با ایران در مجامع بین‌المللی را فراهم می‌کند. به گفته کارشناسان خروج از این مهعاهده جهانی، نه تنها تاثیر مطلوبی ندارد بلکه اوضاع کشور را پیچیده‌تر و سخت‌تر هم می‌کند.

برای اطلاع از گزارش لحظه‌ای جلسه اتحادیه اروپا درباره تحریم سپاه گزارش زیر را دنبال کنید.