عاطفه محمودی 
گفتگوی تجارت‌نیوز با رئیس سابق کمیسیون امنیت ملی مجلس:
ایران به مذاکرات هسته‌ای چراغ سبز نشان داد/ لازمه رسیدن به توافق چیست؟
نشست چهار روزه شورای حکام امروز آغاز شد. بررسی پرونده هسته‌ای ایران یکی از برنامه‌های در دستور کار این نشست است. در همین حال حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس می‌گوید: «ایران در توافق اخیر با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نوعی چراغ سبز برای مذاکرات هسته‌ای نشان داد.»
به گزارش تجارت‌نیوز ، نشست چهار روزه شورای حکام امروز 15 اسفندماه آغاز شد. پرونده هسته‌ای ایران از جمله برنامه‌هایی است که کشورهای عضو این نشست در دستور کار بررسی دارند.
نشست شورای حکام در حالی آغاز شد که اخیرا رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سفری دو روزه با مقامات ایرانی برای موضوع هسته‌ای دیدار و گفت‌وگو کرد.
سفر گروسی به ایران نیز پس از آن صورت گرفت که موضوع اورانیوم 84 درصد غنی‌شده در ایران به میان آمد. اخیرا خبرگزاری بلومبرگ به نقل از دیپلمات‌های بلندپایه مدعی شد که بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران اورانیوم ۸۴ درصد غنی‌شده را شناسایی کرده‌اند.
سفر گروسی برای ایران اهمیت زیادی داشت. آنطور که تحلیلگران سیاسی عنوان کردند گزارش منفی گروسی از سفر به ایران می‌توانست فعال شدن مکانیسم ماشه و به دنبال آن بازگشت 6 قطعنامه تحریمی علیه ایران را به دنبال داشته باشد.
اما اظهارات گروسی پس از ترک تهران نشان از رضایت از این سفر داشت. مدیرکل آژانس انرژی اتمی پس از پایان سفر دو روزه خود گفت: «با ایران توافق کردیم اجازه دسترسی به اطلاعات و مکان‌ها به آژانس داده شود.»
همچنین سازمان انرژی اتمی ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز بیانیه مشترکی صادر کردند. اما فراموش نکنیم که تنش‌های برنامه هسته‌ای ایران با گزارش رافائل گروسی پایان نمی‌یابد؛ حکایتی است طولانی و مسائل زیادی را در برمی‌گیرد.
چراغ سبز ایران برای مذاکرات هسته‌ای
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس در این مورد به تجارت‌نیوز می‌گوید: «سفر گروسی و اظهارات مقامات ایرانی نشان داد، که طرفین در حال تلاش برای کنار گذاشتن شرایط اضطراری هستند.»
او ادامه می‌دهد: «علاوه بر اختلافاتی که در گذشته وجود داشت، خبر شناسایی اورانیوم ۸۴ درصد غنی‌شده، این ابهام را مطرح کرد که احتمالا ایران به سمت استفاده نظامی از برنامه هسته‌ای برود.»
رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس ادامه می‌دهد: «اگر در گزارش گروسی اطمینان داده شود که ایران بازرسی‌ها و نظارت‌های لازم را می‌پذیرد، ایران یک گام به روند احیای دیپلماسی نزدیک می‌شود. اما اگر گزارش منفی باشد، برعکس این موضوع این صورت می‌گیرد. تا حدودی می‌توان پیش‌بینی کرد که گزینه دوم در حال حاضر منتفی است.»
فلاحت‌پیشه می‌گوید: «معمولا ایران در قبال پذیرش بازرسی‌ها و نظارت جدید، امتیازاتی را طلب می‌کند؛ از جمله کاهش بخشی از تحریم‌ها. این بار برای اینکه نوعی چراغ سبز برای مذاکرات نشان دهد، چنین درخواست‌هایی نداشت.»
ایران باید اول مشکلات داخلی را حل کند
رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس می‌گوید: «پیش از سفر رافائل گروسی پیش‌بینی می‌شد که پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت ارجاع داده شود. این یعنی بازگشت شرایط به دوران قبل از امضای برجام.»
او می‌گوید: «در موضوع مذاکرات هسته‌ای ایران، فقط عملکرد آژانس انرژی اتمی و گروسی موثر نیست. باید مسائل دیگر را هم در نظر گرفت.»
فلاحت‌پیشه می‌گوید: «پس از فرصت‌سوزی گذشته از سوی ایران، بی‌ثباتی اقتصادی و ناآرامی‌های سیاسی و اجتماعی، امریکا و اروپا در موضع جدیدی قرار گرفته‌اند و به این نتیجه رسیدند که توان چانه‌زنی ایران را تضعیف کنند. بنابراین ایران باید با پایان دادن به مشکلات داخلی، ایجاد ثبات نسبی در اقتصاد و تنش‌زدایی از سیاست خارجی در جهت رفع نقاط ضعف بکوشد.»
فلاحت پیشه بر این باور است که اگر با همین تیم سیاست خارجی، پرونده هسته‌ای ایران پیش برود، معنای آن کشتن زمان و فرصت‌سوزی است. موضوع هسته‌ای باید از دایره جناحی کنونی خارج و به دست تیم فراجناحی داده شود.
رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس می‌گوید: «بعد از این اقدامات ایران می‌تواند وارد مذاکرات هسته‌ای شود.»
جنگ اوکراین؛ یک کمین برای جمهوری اسلامی ایران
فلاحت پیشه با اشاره به چالش‌های دیگری که در پرونده هسته‌ای ایران موثر است، می‌گوید: «تحولات اخیر، ایران را با واقعیت‌هایی مواجه کرد. جمهوری اسلامی ایران باید بداند که کمین‌هایی برای کشور شکل گرفته است.»
او به تجارت‌نیوز می‌گوید: «معتقدم که جنگ اوکراین و موضوع غنی‌سازی 84 درصدی برای ایران یک کمین بود. اگر جمهوری اسلامی ایران از کمین‌ها عبور کند، سایر مسائل به داخل کشور مربوط است؛ از جمله پایان دادن به اعتراضات و رفع مشکلات دیگر مانند مسمومیت دانش‌آموزان در مدارس. بعد از این اقدامات شرایط برای احیای برجام وجود دارد.»
او ادامه می‌دهد: «بنابراین معتقدم اثر گزارش رافائل گروسی بر ارجاع یا عدم ارجاع پرونده هسته‌ای به شورای امنیت است؛ نه در احیای برجام. به عبارتی اگر طبق توافق بین سازمان انرژی اتمی ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیش بروند، دیگر پرونده به شورای امنیت نمی‌رود.»
کشورهای اروپایی در انتظار اقدامات ایران
رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس با اشاره به نقش کشورهای اروپایی در حل و فصل پرونده هسته‌ای ایران، می‌گوید: «مجموعه تحولات هسته‌ای در سال‌های اخیر وزن اروپا را برای ایران مشخص کرد.»
او ادامه می‌دهد: «اگر امریکا در پرونده هسته‌ای ایران با تصمیمی موافق نباشد، کشورهای اروپایی کاری نمی‌توانند بکنند. مانند زمانی که امریکا از برجام خارج شد و کشورهای اروپایی طرح ابتکاری برای حل و فصل موضوع نداشتند.»
فلاحت پیشه بر این باور است که اگر ایران از موضوع اوکراین دور شود و تدارکات لازم برای رفع مشکلات داخلی را ببیند، در این صورت کشورهای اروپایی طرحی برای توافق با ایران ارائه خواهند داد، البته باز هم به نمایندگی از امریکا.
نظرات