اجلاس چهارجانبه مسکو برگزار شد/ بیانیه مشترک اجلاس چهارجانبه

به گزارش تجارت‌نیوز ، اجلاس چهار جانبه ایران، روسیه، سوریه و مسکو امروز در روسیه برگزار شد. وزرای خارجه چهار کشور به بررسی راهکارهای سیاسی برای رسیدن به یک راه حل مشترک پرداختند.

اجلاس چهارجانبه مسکو، نقطه عطفی در گذار از گفت‌وگوهای امنیتی و نظامی به مرحله سیاسی و ترمیم روابط آنکارا و دمشق است، هدف مهمی که تهران و مسکو هم به تحقق این امر کمک می کنند.

مسکو امروز میزبان نشست چهارجانبه وزرای خارجه ایران، سوریه، روسیه و ترکیه درباره مسئله سوریه بود؛ نشستی که نقطه عطفی برای گذار گفت‌وگوهای این چهار کشور از مرحله امنیتی و نظامی به مرحله سیاسی است.

نشست امروز در اصل بر بستر روند موسوم به آستانه شکل گرفته است که تقریبا موفق ترین و پایدارترین روند مربوط به حل و فصل مسائل سوریه از زمان بروز بحران و جنگ علیه این کشور از سال ۲۰۱۱ بوده است. این روند که با حضور سه کشور ایران، روسیه و ترکیه آغاز بکار کرد مبنایی شد که در ادامه سوریه هم به آن اضافه شود.

مبنا و سرآغاز شکل گیری فرمت اجلاس چهارجانبه

فرمت چهارجانبه در واقع پس از سیر تحولات و روندهای مختلفی شکل گرفته است. با شروع ناآرامی ها در سوریه در سال ۲۰۱۱، ترکیه که زمانی روابط نسبتا نزدیکی با دمشق به ویژه در حوزه اقتصادی داشت به سمت حمایت از معارضان حرکت کرد. آنکارا از این مجرا دو هدف عمده را دنبال می کرد. اول اینکه، برای خود نقش تعیین کننده ای را در آینده سوریه تعریف و تعبیه کند. دوم اینکه، مشکل امنیتی را که می گوید از سمت برخی گروه های کردی مانند پ ک ک مواجه است را نیز مدیریت یا تا حد ممکن حل کند. برای این منظور، ترکیه در چند مرحله راه حل های مختلفی را مطرح یا دنبال کرد که یا جنس سیاسی نداشت یا تمامیت ارضی سوریه را زیر سوال می برد.

ترکیه در مقطعی بحث ایجاد منطقه حائل (Buffer Zone) را مطرح و پیگیری کرد. در مقاطعی هم بحث تهدید و اقدام نظامی را پیش کشید و برای مدت زمانی آن را مانند شمشیر داموکلوس بالای سر سوریه نگه داشت. اما گزینه نظامی یا سایر راه حل های ترکیه با مخالفت کشورهای شرقی مواجه شد و از سمت غرب نیز با اقبالی مواجه نشد.

شاید این سوال مطرح باشد که موضع کشورهایی مانند ایران در این زمینه چه بود. ایران به شدت با گزینه و تهدیدهای نظامی ترکیه و حضور آن در خاک سوریه مخالف بود و معتقد بود که به جای آن باید به سمت راه حل و گفتگوهای سیاسی حرکت کرد. صراحت ایران در این موضع، در مقایسه با سایر کشورها، محسوس تر بود. هر چند که طرف های دیگر نظیر روسیه نیز از این دیدگاه تهران حمایت می کردند.

ترکیه زمانی که حمایت و چراغ سبزی برای عملیات نظامی خود در سوریه دریافت نکرد، به ناچار به گفتگوهای امنیتی روی آورد و به مسیر پیشنهادی ایران برای حل و فصل مسائل خود با سوریه نزدیک شد. هر چند آنکارا شاید در ابتدا حضور تهران در گفتگوهای امنیتی با سوریه را به نفع خود نمی دانست و تصور می کرد که با وجود تهران کفه گفتگوها به نفع سوریه سنگینی کند. اما در نهایت، با اصرار سوریه، روسیه و با رجوع به تجربه روند آستانه، فرمتی چهارجانبه با حضور ایران، سوریه، روسیه و ترکیه برای ترمیم روابط آنکارا و دمشق شکل گرفت.

این فرمت ابتدا در حوزه امنیتی شروع بکار کرد و سپس در حوزه نظامی نیز ورود کرد. علاوه بر نشست های امنیتی، وزرای دفاع نیز سه دور با هم دیدار کردند که جدیدترین آن چندی پیش در مسکو بود. یک دور هم در سطح معاونان وزرای خارجه چهار کشور برگزار شد تا دستور کار و زمینه برگزاری نشست در سطح وزرا را بررسی و فراهم کند. اما تقریبا می توان گفت که نشست امروز چه به لحاظ سطح و چه تغییر فاز از امنیتی و نظامی به حوزه سیاسی، تحول و نقطه عطف قابل توجهی است.

توافق درباره تعیین نقشه راه توسعه روابط آنکارا-دمشق

وزارت امور خارجه روسیه در بیانیه‌ای از توافق در نشست چهارجانبه ایران-روسیه-ترکیه و سوریه درباره تعیین نقشه راهی برای توسعه روابط آنکارا-دمشق خبر داد.

پس از برگزاری نشست چهارجانبه ایران، روسیه، ترکیه و سوریه در مسکو درباره تعیین نقشه راه عادی‌سازی روابط آنکارا - دمشق و به طور کلی وضعیت سوریه، وزارت امور خارجه روسیه در بیانیه‌ای اعلام کرد: شرکای این نشست درباره موظف کردن معاونان وزرای امور خارجه به تعیین نقشه راهی برای توسعه روابط میان ترکیه و سوریه در هماهنگی با فعالیت وزرای دفاع و نهادهای ویژه مربوطه چهار کشور به توافق رسیدند.

طبق این بیانیه، طرفین موافقت کردند که تماس‌ها در سطح بالا و مذاکرات فنی را در چارچوب چهارجانبه ادامه دهند.

سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه نیز امروز گفته بود که مسکو در چارچوب چهارجانبه پیشنهاد کرده است که نقشه راهی برای عادی‌سازی روابط میان دمشق و آنکارا برای نشست بعدی وزرای امور خارجه تعیین شود که سپس به روسای جمهور این کشورها ارائه خواهد شد.

بیانیه مشترک اجلاس چهارجانبه وزرای امور خارجه در مسکو

وزاری خارجه ایران، روسیه، ترکیه و سوریه در مسکو در پایان نشست چهارجانبه خود در بیانیه‌ای تاکید کردند: معاونین وزرای امور خارجه وظیفه طراحی نقشه راهی برای پیشبرد روابط میان ترکیه و سوریه با هماهنگی وزارتخانه های دفاع و روسای اطلاعاتی چهار کشور را بر عهده بگیرند.

متن این بیانیه به شرح زیر است:

«در دهم ماه می (۲۰ اردیبهشت) ، سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه، حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، فیصل مقداد وزیر امور خارجه و مهاجرین جمهوری عربی سوریه و چاووش اوغلو وزیر امور خارجه جمهوری ترکیه در مسکو دیدار کردند.

وزیران درباره مسائل مربوط به ازسرگیری روابط بین دولتی سوریه و ترکیه در ابعاد مختلف گفت و گوی اساسی و صریح داشتند.

با نظر به قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت سازمان ملل و بیانیه های رسمی در روند آستانه، شرکت کنندگان بر تعهد خود نسبت به تمامیت ارضی سوریه، عدم دخالت در امور داخلی و مبارزه با تمام اشکال تروریسم، تجزیه طلبی و افراط گرایی در این کشور تاکید کردند.

همچنین بر اهمیت افزایش کمک‌های بین‌المللی به سوریه، از جمله با هدف تسهیل بازگشت داوطلبانه، امن و عزتمندانه سوری‌ها به سرزمین خود و بازسازی پساجنگ تأکید شد.

شرکت کنندگان همچنین توافق کردند معاونین وزرای امور خارجه وظیفه ی طراحی نقشه راهی برای پیشبرد روابط میان ترکیه و سوریه با هماهنگی وزارتخانه های دفاع و روسای اطلاعاتی چهار کشور را بر عهده بگیرند.

وزیران در این دیدار فضای مثبت و سازنده ای را در تبادل نظر داشتند و توافق کردند که در دوره آتی تماس ها و گفت وگوهای فنی در سطح بالا در این قالب چهارجانبه ادامه یابد.

منبع: ایرنا