ماجرای دعوای اوجی و همتی چه بود؟/ پول نفت ایران کجاست؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، ابراهیم رئیسی چندی پیش اعلام کرده بود که صادرات نفتی ایران به حدی افزایش یافته که ما دیگر نگران صادرات آن نیستیم، صادرات نفت در دولت سیزدهم ۴۰ درصد افزایش یافته و پول حاصل از صادرات نیز در حال بازگشت به کشور است.

این ادعا خیلی زود واکنش رئیس پیشین بانک مرکزی را برانگیخت. عبدالناصر همتی در ویدیویی، این ادعا را رد کرد و گفت: «در سال ۲۰۲۱ نسبت به سال ۲۰۲۰ قیمت جهانی نفت و فرآورده‌های نفتی چیزی بیش از ۶۰ درصد رشد داشته است. بنابراین اگر هیچ تلاشی هم نمی‌کردیم، قاعدتاً با صادراتی که در سال گذشته داشتیم، می‌توانستیم نزدیک به ۶۰ درصد رشد درآمد داشته باشیم.»

پاسخ اوجی به همتی چه بود؟

جواد اوجی، وزیر وقت نفت هم در رشته توییتی، ادعای رییس جمهور مبنی بر افزایش صادرات نفت را تایید کرد و توضیح داد که منظور رئیسی از افزایش ۴۰ درصدی، افزایش میزان صادرات نفت بوده است و نه افزایش قیمت.

محسن خجسته مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران هم در گفتگویی با فارس، افزایش یافتن صادرات نفتی ایران را تایید کرد.

خجسته‌مهر هم بدون ارائه آمار گفته بود: از گفتن اعداد و ارقام صادرات معذور هستم، فقط در همین حد می‌توانم توضیح بدهم که وضعیت بهتر شده است. ما در شرکت ملی نفت ایران وظیفه داریم نفت را بفروشیم و پول نفت را تحویل بانک مرکزی دهیم. این بانک مرکزی است که تصمیم می‌گیرد از پول نفت چه استفاده‌ای کند و چه اجناسی را وارد کند.

پول نفت وارد کشور می‌شود؟

بنا بر آنچه مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران و وزیر نفت می‌گویند پول صادرات نفت در دولت سیزدهم به کشور وارد می‌شود. اما این ادعا چقدر صحت دارد؟ از طرف دیگر، اگر ما می‌توانیم پول‌ نفت صادراتی خود را دریافت کنیم پس چرا هنوز موفق به آزادسازی پول‌های بلوکه‌شده نشده‌ایم؟ اگر هم این منابع آزاد شده کجاست و چرا تاثیر پول دریافت شده نفت هنوز در بازار ارز مشهود نیست؟

پویا فیروزی، دبیر کل اتاق ایران و کره جنوبی به تجارت‌نیوز می‌گوید: آزادسازی منابع بلوکه‌شده ما به مذاکرات بستگی دارد و این منابع هنوز آزاد نشده‌اند.

پیش از این هم خبر آزادسازی منابع بلوکه شده ایران رد شد و کره جنوبی و عراق اعلام کردند که منابع ایران را آزاد نکرده‌اند.

پول نفت چه شده است؟

دو سناریو درباره پول‌ نفت ایران مطرح می‌شود. یا ایران نفت می‌فروشد و همچنان قادر به انتقال پول آن به کشور نیست و همچنان مجبور به تهاتر نفت با سایر کالاهاست. یا اینکه ایران بخش مهم نفت خود را به چین صادر می‌کند و چین هم تحت شرایط خاصی این پول را به ایران می‌دهد. چه شرایطی؟

جمعه همین هفته وزیر امور خارجه ایران در سفر به چین اعلام کرد که قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین وارد مرحله اجرایی شده است. قراردادی که جزئیات آن رسما منتشر نشده است. اما برخی از رسانه‌ها مواردی را درباره آن اعلام کرده‌اند.

برای مثال نشریه پترولیوم اکونومیست اعلام کرده بود که براساس قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین، چین نفت و گاز ایران را با ۳۰ درصد تخفیف می‌خرد و برای بازپرداخت پول نفت ایران دو سال مهلت دارد. به جز این، چین می‌تواند بازپرداخت بدهی نفتی خود را با یوان چین انجام دهد. امتیاز دیگری که به چین داده شده این است که دو سوم مبلغ خرید نفت و گاز، نقد خواهد بود و یک سوم به شکل کالا و خدمات.

بر این اساس سناریوی اول می‌تواند این باشد که صادرات و فروش نفت ایران به چین افزایش داشته اما احتمالا چین می‌تواند پول نفت ایران را با تاخیر دو ساله پرداخت کند، بخشی در قالب کالا و بخشی در قالب یوآن! اگر این سناریو درست باشد، میتوان پذیرفت که احتمالا فروش نفت بیشتر شده اما نباید به این زودی منتظر پول آن باشیم.

سناریوی بعدی تداوم تحریم‌ها و تهاتر کالا به جای پول نفت است. ایران و مقامات ایرانی، سال‌هاست که برای آزادسازی منابع ارزی و پول‌های بلوکه شده در کشورهای مختلف، تلاش می‌کنند.

معاون توسعه صادرات کالا و خدمات سازمان توسعه تجارت ایران قبلا گفته بود قرار است نفت ایران با چای سریلانکا تهاتر شود.

بحث تهاتر کالا در برخی زمان‌ها آن قدر داغ شده بود که برخی از شایعات هم خبر از تهاتر پول نفت ایران با برخی کالاهای سرمایه‌ای یا دارو می‌داد. البته این شایعات همه تکذیب شدند اما تهاتر هنوز به یکی از گزینه‌های ایران برای دریافت پول نفتش است.

سناریوی دوم این است که ایران نفت می‌دهد اما از منابع ارزی خبری نیست و همچنان مجبور به واردات کالاست.