محمود خاقانی، کارشناس حوزه انرژی، در گفتگو با «تجارت‌نیوز»:
تحولات بازار جهانی تأثیری بر قیمت نفت ایران ندارد/ معلوم نیست پول نفت به چه حسابی واریز می‌شود!
به‌رغم ادعای دولت سیزدهم مبنی بر رکوردشکنی در فروش نفت، محمود خاقانی، کارشناس انرژی، معتقد است که تحولات بازار جهانی تأثیری بر قیمت نفت ایران ندارد و حتی مشخص نیست درآمدهای نفت وارد چه حسابی می‌شود.
به گزارش تجارت‌نیوز، تحولات بازار بین‌المللی نفت به‌رغم حملات نظامی آمریکا به سوریه و عراق و تهدید تهران از سوی کاخ سفید بر قیمت جهانی نفت اثرگذارنبود.
اخیرا دو منبع اوپک‌پلاس گفتند که این گروه سیاست تولید نفت خود را بدون تغییر نگه داشته است و در ماه مارس 2024 درباره تمدید یا عدم تمدید کاهش داوطلبانه تولید نفت تصمیم خواهند گرفت.
سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و متحدانش به رهبری روسیه، موسوم به اوپک پلاس، طبق اعلام در ماه نوامبر 2023 تولید خود را به میزان ۲.۲ میلیون بشکه در روز برای سه‌ماهه اول سال 2024 کاهش داده‌اند.
تحلیلگران باور دارند که کاهش تولید باید عرضه را در سه‌ماهه اول 2024 محدود نگه دارد، زیرا افزایش تولید غیراوپک عادی خواهد شد و رشد تولید آمریکا در سال ۲۰۲۴ از ۸۰۰ هزار بشکه در روز در سال گذشته احتمالا به ۳۰۰ هزار بشکه در روز کاهش خواهد یافت.
کاهش بهای نفت خام در شرایطی تجربه می‌شود که آتش‌بس بین حماس و اسرائیل نهایی نشده و حملات آمریکا به اهدافی در سوریه و عراق ادامه دارد.
قیمت نفت به کدام سمت می‌رود؟
حال این پرسش مطرح می‌شود که قیمت نفت طی روز‌ها یا هفته‌های آتی به کدام سمت میل پیدا می‌کند؟
محمود خاقانی، کارشناس امور بازار بین‌المللی انرژی، با بیان اینکه تحولات بازار جهانی نفت خام و گاز طبیعی (انرژی)، روی قیمت نفت ایران تاثیری ندارد، به تجارت‌نیوز گفت: میزان حجم صادرات نفت ایران در بازار بین‌المللی انرژی خیلی کم است و بود و نبود آن تاثیر خاصی ندارد. علاوه بر آن، به دلیل پایداری تحریم‌ها معلوم نیست چه کسی یا کسانی آن را صادر می‌کنند و پول آن چگونه و توسط چه کسی یا کسانی دریافت می‌شود؟ نفت ایران حداکثر به دو کشور در آسیا فروخته می‌شود و آن دو کشور نیز بابت نفت خام پولی به ایران نمی‌دهند و بعضا با کالا آن را تهاتر می‌کنند. گویا قرار است طرح‌هایی تحت عنوان تهاتر با نفت نظیر ساخت فاز دوم فرودگاه امام خمینی و نیز ساختمان‌سازی که اخیرا «شهرداری تهران» توافق کرده است را انجام دهند.
مدیرکل پیشین امور دریای کاسپین - خزر و آسیای میانه وزارت نفت درباره قیمت احتمالی نفت در روز‌های آتی پیش‌بینی کرد: بازار نفت از سوی مصرف‌کنندگان عمده در آسیا نظیر چین و هند و تولیدکنندگان و صادرکنندگان عمده در اوپک‌پلاس نظیر عربستان و روسیه و نیز آمریکا مدیریت می‌شود. افزایش بهای نفت در حال حاضر به نفع دولت جو بایدن که سعی می‌کند در رقابت با دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری سال جاری برنده شود نیست. از سوی دیگر، چین که نگران رشد اقتصادی‌اش است مایل نیست که قیمت نفت خام افزایش ناگهانی پیدا کند و دو کشور در این رابطه با یکدیگر همکاری می‌کنند.
وی با اشاره به اینکه امروز آمریکا یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان نفت خام در جهان است، افزود: تلاش‌های دیپلماسی حرفه‌ای زیادی در حال حاضر برای خنثی‌سازی دیپلماسی میدانی اسرائیل و ماشه به‌دستان در خاورمیانه را شاهد هستیم. آمریکا سعی دارد چین و روسیه را نگران و متقاعد کند که چنانچه دوستان آن‌ها در ایران دست به ماشه ببرند و شلیک کنند، تأمین امنیت انرژی کشورهای آسیایی از خلیج فارس و خاورمیانه به مخاطره خواهد افتاد.
خاقانی در ادامه توضیح داد: در حال حاضر چین ذخایر قابل توجهی نفت خام دارد و هرگونه درگیری در خلیج فارس را بسیار کوتاه‌مدت ارزیابی می‌کند. در صورت کمبود نفت خام در بازار، روسیه به‌سرعت آن را با عرضه نفت خام جبران خواهد کرد، اما از آنجا که ممکن است قطر در خطر باشد، قیمت گاز طبیعی مایع دچار تلاطم خواهد شد. طوری‌که شاهد هستیم قیمت گاز طبیعی در بازار بین‌المللی هنری‌هاب آمریکا به حدود دو دلار و ۸۰ سنت برای هر میلیون بی‌تی یو (یعنی حدود ۴۲/۱ درصد بیشتر از قیمت قبل از حمله آمریکا به سوریه و عراق) رسید.
او با بیان اینکه پیش‌بینی دقیق قیمت نفت در شرایط فعلی کار سختی است، تشریح کرد: سیاست‌مداران معمولاً افراد اهل تفکر و آینده‌نگر نیستند و بیشتر به دنبال اهداف کوتاه‌مدت خود می‌روند.
خاقانی همچنین با اشاره به رقابت‌های انتخاباتی در آمریکا افزود: اکثر نمایندگان مجالس، وزرای دولت‌ها و رؤسای جمهوری در آمریکا معمولاً درآمدهای بالایی دارند و به الیگارشی حاکم (اصحاب ثروت وقدرت) در آمریکا وابسته هستند. بنابراین همگی برای به‌دست آوردن قدرت، در حال رقابت با هم هستند. نکته مهم‌تر آن‌که، کرونا در سال ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ که شروع شد و تا زمانی که پایان یافت، نقش مهمی در برهم زدن ساختار مدیریت جهانی داشت. به این معنی که الیگارشی‌های حاکم در کشور‌ها سعی دارند برای تسلط بر منابع معدنی و اقتصادی کشورهای دیگر با هم رقابت کنند.
چین، هند و ژاپن به دنبال انرژی ارزان
این کارشناس حوزه نفت عنوان کرد: هم‌اکنون در پیمان نظامی ناتو همگرایی لازم دیده نمی‌شود؛ به‌طور مثال ترکیه فقط به فکر منافع خود است. در اتحادیه اروپا هر روز شاهد یک مسأله ضد اتحادیه هستیم که نمونه آن تظاهرات کشاورزان فرانسه، هلند، ایتالیا، اسپانیا و سایر کشورهای عضو اتحادیه اروپا علیه واردات محصولات کشاورزی با قیمت‌های ترجیحی وارزان از اوکراین به اروپاست. کرونا به نوعی به ملی‌گرایی بیشتر دامن‌زده و نقش سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای کمرنگ شد.
او در ادامه تأکید کرد: درآسیا مصرف‌کنندگان عمده «چین، هند و ژاپن» برای اینکه رشد اقتصادی‌شان دچار خدشه نشود باید تلاش و همکاری کنند تا قیمت انرژی بالا نرود و کم باشد. از این رو، آمریکا اقداماتش را در منطقه با این کشور‌ها همسو و هماهنگ انجام می‌دهد. شاهد هستیم که دررابطه با تمامیت ارضی ایران، چین و روسیه برای حفظ منافع ملی‌شان با آمریکا، عربستان و امارات متحده عربی همراهی می‌کنند و مالکیت جزایر سه‌گانه ایرانی را مورد سؤال قرار می‌دهند.
نفت می‌فروشیم کالا می‌گیریم
خاقانی معتقد است که تأمین امنیت انرژی اروپا هم‌اکنون به آمریکا وابسته شده و به خلیج فارس وابسته نیست؛ از سوی دیگر دارایی‌ها، شرکت‌ها و شیخ‌های حاکم در حاشیه خلیج فارس توسط اشخاص و متخصصان اروپایی، به.ویژه انگلیسی و آمریکایی مدیریت می‌شوند. بنابراین انگلیس سعی می‌کند، با آمریکا در منطقه نقش بیشتری بازی کند.
خاقانی یک بار دیگر با تأکید بر اینکه شرایط پیش‌بینی قیمت نفت خام، گاز طبیعی و فرآورده‌های نفتی در بازار‌های بین‌المللی و منطقه‌ای به آسانی امکان‌پذیر نیست، گفت: متأسفانه ایران در معادلات جلب و جذب سرمایه‌گذاری و وابستگی کشورهای واردکننده عمده نفت خام و گاز طبیعی به ایران در آخر فهرست این کشور‌ها قرار دارد و یا در برخی فهرست‌ها اصلاً نام ایران دیده نمی‌شود.
پول نفت به چه حسابی واریز می‌شود؟
خاقانی با اشاره به اینکه اتفاقاتی که در بازار‌های بین‌المللی نفت خام و گاز طبیعی رخ می‌دهد، روی قیمت نفت ایران تأثیری ندارد، تشریح کرد: چراکه حجم صادرات نفت ایران خیلی زیاد نیست و معلوم نیست چه کسی یا کسانی آن را صادر می‌کنند. در همین حال به دلیل محدویت‌های بانکی و عدم پذیرش FATF و تداوم تحریم‌ها معلوم نیست که پول نفتی که فروخته می‌شود به کدام حساب بیت‌المال واریز می‌شود؟ خریداران نیز به ایران فشار وارد می‌کنند که به جای پول در ایران طرح‌های مختلف اجرا کنند ویا کالا هائی که نمی‌توانند به بازار‌های دیگری صادر کنند به ایران بفروشند. این روش که از نظر اقتصادی و حفظ منافع ملی ایران مورد سؤال است و مقامات محترم دولت سیزدهم درباره آن سخن می‌گویند عنوان تهاتر نفت با کالا و.. نام‌گذاری شده است.
برای مطالعه بیشتر صفحه سوخت و انرژی را در تجارت‌نیوز دنبال کنید.
نظرات