الهام میرمحمدی 
نماینده سابق ایران در اوپک در گفتگو با تجارت‌نیوز:
پیش‌بینی آینده قیمت نفت / سقوط بی‌سابقه نفت چه تاثیری بر اقتصاد ایران دارد؟
به‌گفته محمدعلی خطیبی، در حال حاضر هیچ‌گونه مدیریتی بر بازار نفت وجود دارد و شرایط فعلی به زیان هر دو کشور عربستان و روسیه است. اگر این وضعیت خاتمه نیابد، شاهد ادامه سقوط قیمت‌ها خواهیم بود.
آغاز جنگ نفتی عربستان در واکنش به مخالفت روسیه برای کاهش تولید، موجب شد قیمت نفت برنت در ساعات ابتدایی معاملات امروز با افت 30 درصدی مواجه شده و به 31.2 دلار برسد.
این در حالی است که تولیدیکنندگان اوپک به‌رهبری عربستان سعودی و متحدان غیراوپکی آنها به‌رهبری روسیه، از اواخر سال 2016 طی توافقی موسوم به «توافق کاهش تولید» به حمایت از بازار در جهت افزایش قیمت‌ها پرداخته‌اند.
نفت 30 دلاری کمترین قیمت نفت برنت از ابتدای سال 2016 محسوب می‌شود.
اما با توجه به وضعیت موجود چه آینده‌ای در انتظار بازار نفت است و ادامه روند نزولی آن چه تاثیری بر اقتصاد ایران خواهد داشت؟
محمدعلی خطیبی، نماینده پیشین ایران در اوپک در گفتگو با تجارت‌نیوز به چند پرسش در این زمینه پاسخ می‌دهد:
با توجه به جنگ نفتی که عربستان سعودی به‌راه انداخته و سقوط 30 درصدی قیمت نفت در معاملات امروز، فکر می‌کنید، چه آینده‌ای در انتظار بازار نفت است؟ آیا قیمت‌ها باز هم روند نزولی خواهند داشت، یا این سقوط بالاخره در نقطه‌ای متوقف می‌شود؟
عربستان روز شنبه اعلام کرد که تولیدش را 10 تا 12 میلیون بشکه در روز افزایش خواهد داد و از طرف دیگر، قیمت‌های شاخص نفت خود را برای آسیا، اروپا و آمریکا به‌شدت ارزان کرده است؛ این چیزی نیست جز جنگ قیمت.
طبیعی است که بازار هم به این اخبار عکس‌العمل نشان داد و قیمت‌ها سیر نزولی به خود گرفتند. اگر همین روال ادامه یابد، شاهد تداوم روند نزولی قیمت‌ها خواهیم بود. مگر اینکه در این میان، رایزنی‌هایی انجام شود و عده‌ای درصدد جلب نظر هر دو طرف باشند تا به توافق برسند.
در حال حاضر، هیچ‌گونه مدیریتی بر بازار نفت اعمال نشده و همه تولیدکنندگان مجاز هستند، به میزان دلخواه نفت تولید کنند.
به‌عقیده بنده، ادامه وضعیت فعلی، هم به زیان عربستان و هم به زیان روسیه است. همان‌طور که می‌دانید عربستان بالاترین صادرات نفت را در جهان دارد و سهام آرامکو روز گذشته به‌شدت سقوط کرد.
در عین حال، روسیه بزرگ‌ترین صادرکننده گاز است و قیمت‌گذاری گاز بر اساس قیمت نفت انجام می‌شود.
تنها راهکار این است که کشورهای دیگر، روسیه و عربستان را برای رایزنی تشویق کنند تا توافق جدیدی را بپذیرند و به این وضعیت خاتمه بدهند. در غیر این صورت، شاهد ادامه سقوط قیمت‌ها خواهیم بود.
با توجه به وضعیت اقتصادی ایران، فکر می‌کنید سقوط قیمت نفت چه تاثیری بر بازار نفت ایران خواهد داشت؟
به‌دلیل تحریم‌های آمریکا، وابستگی ما به نفت بسیار کاهش پیدا کرده؛ تاجایی‌که آقای نوبخت اعلام کردند در سال 98 بودجه ما کمترین وابستگی را به نفت خواهد داشت؛ یعنی حدود هشت درصد.
در واقع تحریم‌ها نوعی توفیق اجباری است و به‌دلیل کاهش وابستگی ما به بازار نفت، در مقایسه با دیگر کشورها کمتر دچار آسیب می‌شویم.
اما با این حال، ما در حال حاضر مقادیری نفت خام و فرآورده‌های نفتی صادر می‌کنیم و در عین حال، صادرات گاز ما هم به‌نوعی با نفت مرتبط است. قطعا ما هم زیان‌هایی خواهیم کرد اما در مقایسه دیگر کشورها کمتر است.
از این رو بهتر است، به‌دلیل حسن رابطه‌ای که با روسیه داریم، نقش فعالی را در این قضیه ایفا کرده و روسیه را مجاب کنیم تا به میز مذاکره برگردد.
ایران می‌تواند با دیپلماسی، زمینه توافق جدیدی را فراهم کند و با ایفای نقش به این وضعیت خاتمه دهد. دبیر کل اوپک هم نباید فقط در دفترش بنشیند. ایران باید از او بخواهد که به عربستان و روسیه سفر و نظرات آنها را به‌هم نزدیک کند.
در شرایطی که تقاضا تحت تاثیر شیوع ویروس کرونا به‌شدت آسیب دیده، ما بیش از هر زمان دیگری به مدیریت عرضه نیاز داریم. نباید دست روی دست گذاشت و وضعیت را به همین حال رها کرد.
ایران به‌عنوان یک عضو موثر در دیپلماسی منطقه‌ای، جهانی و هم یک عضو موثر اوپک می‌تواند نقش مهمی در تصمیم‌گیری‌ها و ایجاد توافق داشته باشد.
با توجه به بحران تقاضا برای نفت که تحت تاثیر شیوع کرونا پیش آمده، بنابراین به نفع روسیه بود که با کاهشِ عمیق‌تر تولید موافقت کند. چرا چنین اتفاقی نیفتاد؟
این سوالی است که باید از خود روس‌ها پرسید. نمی‌دانم حدس و گمان من چقدر صحیح است، اما ممکن است پشت پرده این مسائل نفتی، مسائل سیاسی نهفته باشد؛ مانند رویاروییِ کنونی روسیه با ترکیه و به‌نوعی عربستان سعودی در سوریه.
به‌هر ترتیب، ترکیه و عربستان قصد داشتند برنامه‌هایی را در سوریه اجرا کنند اما روسیه و ایران در مقابل آنها ایستادند. این‌ها مقابله‌های سیاسی و منطقه‌ای است.
بنابراین دو سناریو وجود دارد. اگر صرفا موضوع نفت و انرژی در میان باشد، در این صورت، می‌توان با رایزنی‌هایی طرفین را به میز مذاکره برگرداند. سقوط آزاد نفت خاتمه می‌یابد و دوباره به شرایط عادی بازمی‌گردد. تحت این شرایط باید وارد دیپلماسی شد، فعالیت کرد تا مانند دوره‌های قبلی که سقوط قیمت نفت رخ داده، عرضه را متعادل و بازار را به‌ثبات برگرداند.
اما اگر مسائل سیاسی پشت پرده وجود داشته باشد و عربستان به‌نیابت از آمریکا قصد اجرای برنامه‌هایی را داشته که روسیه و ایران مانع از آن شدند، احتمال ادامه روند نزولی بازار نفت بالا خواهد بود.
جدیدترین اتفاقات مربوط به نفت را میتوانید در سلسله اخبار قیمت نفت تجارت‌نیوز ملاحظه کنید.
نظرات