زمان معرفی وزیران پیشنهادی پزشکیان به مجلس و روند بررسی وزرا

به گزارش تجارت نیوز،

مراسم تحلیف ریاست‌جمهوری مسعود پزشکیان فردا نهم مرداد برگزار می‌شود.

مسعود پزشکیان در انتخابات پانزدهم تیرماه ۱۴۰۳ با کسب ۱۶۳۸۴۴۰۳ رای در دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری به‌عنوان رئیس دولت چهاردهم جمهوری اسلامی ایران انتخاب شد.

بر اساس ماده ۱ قانون انتخابات ریاست‌جمهوری، دوره ریاست‌جمهوری اسلامی ایران چهارسال است و از تاریخ تنفیذ اعتبارنامه به وسیله مقام رهبری آغاز می‌شود.

همچنین طبق اصل ۸۷ قانون اساسی، رئیس‌جمهور پس از تشکیل دولت و پیش از هر اقدام دیگر باید برای هیئت وزیران از مجلس شورای اسلامی رأی اعتماد بگیرد.

طبق روال قانونی، رئیس‌جمهور پس از برگزاری مراسم تنفیذ و تحلیف ریاست‌جمهوری باید وزیران پیشنهادی خود را به مجلس شورای اسلامی جهت اخذ رأی اعتماد معرفی کند.

رئیس‌جمهور منتخب بعد از برگزاری مراسم تحلیف دو هفته زمان دارد تا وزیران پیشنهادی کابینه خود را برای اخذ رأی اعتماد از نمایندگان به مجلس شورای اسلامی معرفی کند.

به موجب ماده ۲۰۲ قانون آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، رئیس‌جمهور موظف است حداکثر ظرف مدت دو هفته پس از انجام مراسم تحلیف، ضمن تقدیم برنامه کلی، اسامی وزرای پیشنهادی وزارتخانه‌ها که دارای تجربه و تخصص مرتبط هستند را به همراه شرح حال، برنامه‌ها، سوابق و سمت‌های علمی و اجرایی و سایر امتیازات قابل استناد، به مجلس شورای اسلامی تسلیم کند.

بنابراین مسعود پزشکیان بعد از برگزاری مراسم تحلیف، حداکثر دو هفته برای معرفی وزیران پیشنهادی خود به مجلس شورای اسلامی جهت کسب رأی اعتماد از نمایندگان مجلس، زمان خواهد داشت.

مراحل بررسی وزیران در مجلس شورای اسلامی

پس از معرفی هیئت وزیران توسط مسعود پزشکیان به عنوان رئیس‌جمهور به مجلس شورای اسلامی مراحل زیر برای بررسی هرکدام از وزیران پیشنهادی در مجلس شورای اسلامی طی می‌شود:

۱- قرائت نامه معرفی هیئت وزیران در اولین جلسه علنی مجلس

رئیس مجلس شورای اسلامی مکلف است نامه معرفی هیئت وزیران و ضمائم آن را در اولین جلسه علنی مجلس اعلام وصول و قرائت کند.

۲- ارجاع معرفی‌نامه وزیران به کمیسیون تخصصی

بعد از قرائت نامه معرفی هیئت وزیران و ضمائم آن توسط رئیس مجلس شورای اسلامی، وی مکلف است که معرفی‌نامه وزیران و مستندات را برای بررسی به کمیسیون یا کمیسیون‌های تخصصی مرتبط ارجاع دهد.

۳- بررسی صلاحیت وزیران در کمیسیون‌ها و ارائه گزارش به هیئت رئیسه

کمیسیون یا کمیسیون‌های مرتبط موظف هستند پس از بررسی صلاحیت، انطباق مدارک، سوابق و برنامه‌های وزیر پیشنهادی و تطبیق آن‌ها با اسناد بالادستی ظرف مدت یک هفته گزارش خود را به هیئت رئیسه مجلس ارائه کنند تا برای اطلاع نمایندگان چاپ و توزیع شود.

۴- تشکیل جلسه مجلس یک هفته بعد از معرفی هیئت وزیران

بر اساس ماده ۲۰۳ قانون فوق، یک هفته پس از معرفی دولت، برای بحث و بررسی خط مشی و اصول کلی برنامه دولت و اخذ رأی اعتماد برای هیئت وزیران، جلسات مجلس به طور متوالی تشکیل می‌شود.

با پیشنهاد رئیس و تصویب مجلس، جلسات به صورت صبح و بعد از ظهر برگزار خواهد شد. مجلس در‌ این جلسات نطق نخواهد داشت.

۵- قرائت گزارش کمیسیون‌ درباره وزیران در مجلس

گزارش کمیسیون یا کمیسیون‌های مرتبط مجلس در بررسی صلاحیت و سوابق وزیران پیشنهادی قبل از صحبت نمایندگان مخالفان و موافقان توسط سخنگو در مجلس شورای اسلامی قرائت می‌شود.

طبق تبصره ماده مذکور، فرصت سخنگو برای ارائه گزارش در مورد هر وزیر ده دقیقه است.

در صورتی که بررسی برنامه وزیر پیشنهادی به بیش از یک کمیسیون تخصصی ارجاع شده باشد، سخنگوی هر کمیسیون حداکثر به مدت پنج دقیقه گزارش خود را ارائه می‌کند.

۶- ثبت نام نمایندگان مخالف و موافق هریک از وزیران

طبق ماده ۲۰۴ قانون آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، قبل از تشکیل اولین جلسه بررسی برنامه‌های دولت و اخذ رای اعتماد هیئت وزیران، نمایندگان مخالف و موافق برنامه، خط مشی و‌اصول کلی و ترکیب هیئت وزیران و نیز نمایندگان مخالف و موافق هریک از وزیران به تفکیک برنامه و هر وزیر در برگه‌های جداگانه ثبت‌نام می‌نمایند.

هریک از نمایندگان حق دارند تمام یا قسمتی از وقت خود را در اختیار نماینده دیگر قرار دهد.

۷- تشریح برنامه دولت و معرفی وزیران و دفاع از آن‌ها توسط رئیس جمهور

در شروع جلسه کسب رأی اعتماد هیئت وزیران از مجلس شورای اسلامی، رئیس‌جمهور برنامه دولت را تشریح و ضمن معرفی وزیران از ترکیب هیئت وزیران دفاع خواهد کرد.

۸- بررسی هریک از وزرا با اظهارات پنج نماینده موافق و پنج نماینده مخالف

پس از آن مجلس شورای اسلامی، بررسی برنامه دولت و ترکیب هیئت وزیران را با اظهارات پنج نفر از نمایندگان مخالف و پنج نفر از نمایندگان موافق با حفظ ترتیب یک نفر مخالف و یک نفر موافق و هر کدام برای مدت پانزده دقیقه انجام خواهد داد.

۹- پاسخ رئیس‌جمهور و وزرا به اظهارات نمایندگان مخالف

رئیس‌جمهور یا کسانی که او تعیین خواهد نمود به سوالات و اظهارات مخالفان پاسخ می‌دهند.

مجموع مدت نطق اولیه رئیس‌جمهور و دفاعیات اخیر وی دو و نیم ساعت خواهد بود.

۱۰- بررسی صلاحیت وزرا پس از دفاع رئیس‌جمهور با اظهارات دو نماینده موافق و دو نماینده مخالف

در پی اظهارات و دفاعیات رئیس‌جمهور، مجلس شور در مورد برنامه‌ها و صلاحیت هر یک از وزیران را به صورت جداگانه آغاز خواهد کرد.

در مورد هر وزیر دو نفر از نمایندگان مخالف و دو نفر از نمایندگان موافق با حفظ ترتیب یک نفر مخالف و موافق هرکدام برای مدت پانزده دقیقه فرصت خواهند داشت.

۱۱- پاسخ هر وزرا و رئیس‌جمهور به اظهارات نمایندگان مخالف

پس از اظهارات دو نماینده موافق و دو نماینده مخالف مجددا وزیر و در صورت صلاح‌دید رئیس‌جمهور به مدت ۳۰ دقیقه برای دفاع از برنامه و صلاحیت وزیر مطروحه وقت خواهند داشت.

بحث و بررسی برای تک تک وزیران به ترتیب حروف الفبای وزارتخانه به همین شیوه انجام می‌شود، رئیس‌جمهور می‌تواند با استفاده از وقت وزیران در پایان و به طور یکجا از آن‌ها دفاع کند.

۱۲- رأی گیری مجلس در اعتماد به هریک از وزرا

پس از پاسخ وزیر و در صورت لزوم رئیس‌جمهور به نمایندگان مخالف، رأی‌گیری مجلس در موضوع رأی اعتماد به وزار انجام می‌شود و شمارش و اعلام نتیجه آرا پس از رأی‌گیری برای همه وزرا انجام خواهد شد.

سوالات کتبی نمایندگان در طول مدتی که برنامه دولت مطرح است از طریق رئیس مجلس به رئیس‌جمهور یا وزیر مربوطه داده خواهد شد.

در موارد معرفی یک یا چند وزیر (کمتر از نصف مجموع وزرا) پس از نطق اولیه رئیس‌جمهور به مدت یک ساعت بدون بحث در کلیات برنامه‌ها و ترکیب هیئت وزیران تنها در مورد برنامه‌ها و صلاحیت وزیران پیشنهادی به ترتیب فوق‌الذکر اقدام خواهد شد.

فرصت رئیس‌جمهور در صورت عدم کسب رأی اعتماد برای معرفی وزیر جدید

چنانچه مجلس شورای اسلامی به یک یا چند وزیر رأی اعتماد نداد و یا وزارتخانه‌ای به هر دلیل وزیر نداشته باشد، رئیس‌جمهور موظف است با رعایت اصل یکصد و سی و پنجم (۱۳۵) قانون اساسی حداکثر قبل از سه ماه فرد یا افراد دیگری را برای اخذ رأی به مجلس معرفی نماید.

ماده ۲۰۵ قانون آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، در مورد اصول هشتادوهفتم (۸۷) و یکصدوسی‌وششم (۱۳۶) قانون اساسی، کیفیت رأی اعتماد به وزیر یا هیئت وزیران و همه مسائل مربوط به آن طبق این آیین‌نامه خواهد بود.