معادن غیرفلزی را دریابیم

چشم‌انداز اقتصاد ایران پس از اجرای توافق هسته‌ای بین ایران و ایالات متحده، اتحادیه اروپا، چین و… در ژانویه ۲۰۱۶ توجهات زیادی را به خود جلب کرد.

به گزارش تجارت‌نیوز، به‌طوری که در بررسی گزارش‌های یکی از موسسات اقتصادی بزرگ دنیا آمده است که ایران این قابلیت را دارد که طی دو دهه آینده یعنی تا سال ۲۰۳۵ از بخش‌های کلیدی اقتصادی خود از جمله نفت و گاز و منابع طبیعی تا کالاهای معدنی، کشاورزی و فناوری اطلاعات و ارتباطات، یک تریلیون دلار به تولید ناخالص داخلی خود بیفزاید و منجر به ایجاد ۹ میلیون شغل جدید تا سال ۲۰۳۵ شود که تحقق این پتانسیل مستلزم بسترسازی عوامل کلیدی رشد سریع، برای افزایش جذابیت کشور برای ورود سرمایه‌گذاران خارجی، افزایش بهره‌وری و ارتقای زیرساخت‌های صنعتی و… خواهد بود.

تنوع مواد معدنی ایران فرصت‌های بسیاری را برای تکمیل انواع چرخه‌های تولید محصولات مختلف تا رسیدن به محصول نهایی و سهم بالای ایجاد کارآفرینی ایجاد کرده است که این موضوع باعث می‌شود یک سرمایه‌گذار خارجی با ایجاد جذابیت به سوی ایران جذب شود و به جرات می‌توان گفت که با فرصت‌سازی و مدیریت در معرفی و ساماندهی ظرفیت بالای معدنی ایران، می‌توان کشور را به یک قدرت جهانی حداقل در منطقه معدنی تبدیل کرد.

نقشه تیپ‌های کانه‌زایی مواد معدنی غیرفلزی کلی ایران در مقیاس یک میلیونیوم با هدف شناخت سازو‌کارهای کنترل‌کننده کانه‌سازی و ارائه رهنمودهای اکتشافی با افزایش احتمال کشف که کاهش هزینه‌های جذب سرمایه‌گذاری در بخش معادن غیرفلزی کشور را به همراه دارد، تهیه شده تا راهگشای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی باشد.

خوشبختانه با بررسی ۵ هزار و ۶۶۳ نقطه دارای پتانسیل ذخایر معدنی، برای کانی‌های غیرفلزی از قبیل کانی‌های صنعتی، سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی، مصالح ساختمانی، سنگ‌های تزئینی و… در پهنه‌های پتانسیل‌دار در کشور به‌راحتی می‌توانیم در جهت تصمیم‌گیری‌های کلان اکتشافی یا بهره‌برداری از پتانسیل‌های غنی مواد معدنی غیرفلزی در جهت مصارف عمدتا داخلی که بتوانند مولد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم قابل توجهی در کشور باشند، اقدام کنیم.

در دهه ۶۰ بسیاری از دولتمردان در دولت سازندگی معتقد بودند که صنعت معدنکاری یکی از مزیت‌های ایران است و نباید صرفا شیرینی درآمدهای نفتی زیر دندان سیاستگذاران کشوربماند و به دلیل چنین نگاهی هم که وجود داشت تقویت بسیاری از زیرساخت‌های بخش معدن در آن مقطع پایه‌ریزی شد؛ در حالی که در دولت‌های دیگر همواره بیشترین سرمایه‌گذاری‌ها به سمت صنعت نفت هدایت شده بود و شیرینی بالای درآمدهای نفتی همواره بودجه‌ها را وابسته به خود کرده بود که متاسفانه اقتصاد کلان ایران تاکنون وابسته به درآمدهای نفتی بوده است.

اما اگر طی این سال‌ها برای بهره‌مندی از ظرفیت‌های معدنی کشور استراتژی وجود داشت، شاید با سرمایه‌گذاری از درآمدهای نفتی در زیرساخت‌های کشور، امروز درآمدهای معدنی تا حدی توانسته بود از میزان وابستگی اقتصاد ما به درآمدهای نفتی بکاهد و می‌توانست سهم بخش معدن و صنایع معدنی در تولید ناخالص ملی را به‌صورت جهشی در این حوزه افزایش دهد.

با این حال یکی از طرح‌هایی که اخیرا با هم‌افزایی دولت و بخش‌خصوصی جدیت پیدا کرده، احیای۵۰۰ معدن متروکه و غیرفعال است که در آن فعال‌سازی معادن فلزی و غیرفلزی در اولویت قرار گرفته تا با احیای این معادن زمینه اشتغال مستقیم برای ۲۵ هزار نفر به وجود‌ آید.

وضعیت آماری معادن کشور نشان می‌دهد، ۳/ ۹۸ درصد از معادن کشور در مقیاس کوچک و متوسط هستند که تقریبا ۶۰ درصد تولید را به خود اختصاص داده‌اند و باید به رشد و توسعه این معادن کمک کرد؛ طبق آمار بانک جهانی در سال ۲۰۱۷ از هر ۵ شغل ایجاد شده در دنیا، ۴ شغل مربوط به بنگاه‌های کوچک و متوسط است.

براساس برنامه ششم توسعه، ۳۰ درصد از درآمد حاصل از مالیات ارزش‌افزوده باید به بنگاه‌های کوچک و متوسط؛ ۴۰ درصد از درآمد تسهیلات بانکی مربوط به بنگاه‌های کوچک و متوسط و ۱۰ درصد از تسهیلات ارزی صندوق توسعه ملی، باید به بنگاه‌های کوچک و متوسط تخصیص یابد و چنانچه بخش معدن بتواند براساس سیاست‌های افق ۱۴۰۴ حرکت کند خواهد توانست بخش مهمی از درآمدهای نفتی را در خود اختصاص دهد.

۳۰ درصد از گردش مالی بخش صنعت در جهان که معادل ۸ هزار میلیارد دلار است به بخش معدن اختصاص دارد. (یعنی حدود ۲۲۰۰ میلیارد دلار) که امروز به‌رغم ناملایمات در اقتصاد کشور، تحرکات بازار مالی در بخش صنایع معدنی بسیار مشهود بوده و این نشان‌دهنده اهمیت این بخش در اقتصادکلان حتی در زمان‌های بحران است. ایران از نظر رخدادهای جغرافیایی معدنی در یک کمربند متالوژنی قرار گرفته است؛ بیش از ۶۰ میلیارد تن ذخایر قطعی و احتمالی و یک درصد از مساحت کره زمین و ۷ درصد از ذخایر معدنی دنیا را دارا هستیم.

غیر از اهمیت نقش معادن در اشتغالزایی، موضوع حائز اهمیت دیگر، ارتقای اکتشافات است. بر اساس آخرین آمارها درخصوص اکتشافات معدنی، نزدیک به ۷۰ درصد بودجه‌های اکتشافی صرف معادن فلزی شده و مابقی به سمت اکتشاف معادن غیرفلزی سوق یافته است.

اگرچه این موضوع نشان‌دهنده اهمیت معدنکاری فلزی در دنیاست، اما با توجه به ذخایر غنی بخش معدن ایران چه فلزی و چه غیرفلزی توجه به ذخایر غیرفلزی و میزان جدید اکتشافات و شناسایی ذخایر جدید خواهد توانست تنوع جذابیت برای سرمایه خارجی، ورود تکنولوژی‌های نوین و پاک همچنین سیاست‌گذاری مناسب برای ورود به بازار جهانی را رقم زند.

بهره‌مندی از تکنولوژی پاک در صنایعی مانند طلا بسیار حائز اهمیت بوده، زیرا طلا را با توجه به حساسیت‌هایی که دارد، اگر در استحصال آن از تکنولوژی پاک استفاده شود، علاوه بر اینکه میزان بهره‌مندی افزایش می‌یابد، توجیه اقتصادی تولید طلا نیز افزایش خواهد یافت.

به‌همین دلیل همایش چشم‌انداز صنایع غیر‌آهنی ایران که ماه آینده برگزار خواهد شد، فرصتی است تا فعالان معدنی و صنعتگران داخلی این مواد معدنی با شرکت‌های خارجی و صاحبان تکنولوژی دنیا آشنا شوند و از به‌روزترین روش‌های علمی و تکنولوژی‌ها در تولید خود غافل نباشند. نکته دیگر این است که اکنون باید سیاستگذاری‌ها به سمتی برود تا فضای کسب‌وکار در بخش معدن کشور بهبود پیدا کند تا بسیاری از سرمایه‌های داخلی و خارجی روانه بخش معدن شود.

زیرا اگر در همین شرایط تحریم‌ها و محدودیت‌های آمریکا علیه ایران فعالان معدنی با خود تحریمی‌ها و اجرای قوانین مخرب مواجه باشند، بسیاری از صنایع کشور در تامین نیاز اولیه خود به مواد معدنی با مشکل روبه‌رو می‌شوند.

زندگی امروز ما به شدت وابسته به بخش معدن است زیرا در کالبد هر کالایی که از صبح تا شب مورد استفاده ما قرار می‌گیرد، ماده معدنی وجود دارد. پس فراموش نکنیم جریان زندگی صنایع کشور به بخش معدن به‌عنوان مادر تمامی صنایع مدیون است و در حیات بخش معدن و صنایع معدنی تکنولوژی به‌روز و پاک حرف اول را می‌زند.

منبع: دنیای اقتصاد