ایران و چین در رؤیای احداث خط ریلی مستقیم/ احتمال از دست رفتن خط ترانزیتی منطقه CIS

به گزارش تجارت‌نیوز ، اخیراً امین مرتفع، مدیرکل تجاری‌سازی و امور تشکل‌های وزارت راه و شهرسازی، اعلام کرد که ایران و چین می‌خواهد یک خط ریلی مستقیم از ایران به چین بکشد. این می‌تواند باعث تقویت رابطه ایران با اعضای پیمان شانگهای شود. اظهارنظری که با انتقاد فعالان بخش اقتصادی کشور مواجه است.

با فرض اینکه توان تاسیس یک چنین سامانه ریلی وجود داشته باشد، خط ریلی از ایران به چین می‌تواند برای ترانزیت ایران تهدید محسوب شود. چراکه برای مدت‌ طولانی جنوب ایران مقصد کشتی‌های چینی، هندی و … است تا بتوانند کالاهای خود را به کشورهای مستقل مشترک‌المنافع ترانزیت کنند.

حال خط ریلی ایران به چین می‌تواند این کشور را به مناطق مورد اشاره وصل کند. بنابراین صادرات شرق دور به کشورهای مشترک‌المنافع از مسیر دریایی و ترانزیتی ما بی‌نیاز می‌شود. این در حالی است که ایران میلیاردها دلار هزینه برای اجرای پروژه‌ای می‌کند که باعث می‌شود میلیاردها دلار از دست بدهد.

خط ریلی مستقیم ایران و چین قابل اجراست؟

مجتبی بهاروند، رئیس اسبق کمیسیون لجستیک و حمل و نقل اتاق بازرگانی ایران، درباره خط ریلی مستقیم ایران به چین به تجارت‌نیوز گفت: مسئولان کشور پروژه‌هایی را عنوان می‌کنند که اساسا قابل اجرا نیست. متاسفانه این حرف‌ها کم هم نیستند. اما پروژه خط ریلی به چین را هم می‌شود از دو منظر مورد بحث قرار داد.

وی افزود: اولین جنبه‌ بحث ترانزیت کالاست. یکی از فرصت‌های خوب ایران بندرهای جنوب کشور است. از آن جهت که ترانزیت دریایی ارزان‌ترین شیوه است، کالاهای چینی و هندی به بندرهای ما وارد می‌شوند؛ سپس این کالاها به افغانستان و کشورهای مستقل مشترک‌المنافع (CIS) ترانزیت می‌شوند. ایران درآمد خوبی از ترانزیت کالا به این کشورها دارد. اما اگر این ریل به آسیای مرکزی کشیده شود، ایران ظرفیت ترانزیتی خود را از دست می‌دهد و میلیاردها تومان درآمد ترانزیت از دست می‌رود.

بهاروند بیان کرد: دومین جنبه مزیتی است که شیوه‌های ترانزیت برای ایران دارد. در بین تمام شیوه‌ها ارزان‌ترین و بهترین شیوه دریایی است. اگر ۲۰۰۰ دلار هزینه انتقال از خط ریلی کالا به چین باشد، هزینه دریایی آن ۵۰۰ دلار است. پس مزیت اقتصادی این است که کالا از طریق دریا حمل شود. تاکنون هم به غیر از بحث تحریم مشکلی با ترانزیت دریایی از چین نداشتیم. چرا باید کاری انجام دهیم که کالای داخل با سه برابر قیمت به بازار چین وارد شود؟

چین آمریکا را ارجح می‌داند

بهاروند اشاره کرد: این حرف‌ها خاستگاه سیاسی دارد و برخی مسئولان ایراد می‌کنند، متاسفانه این افراد ذهنیت اقتصادی ندارند.

او در پاسخ به این پرسش که «آیا خط ریلی ایران به چین، می‌تواند باعث تقویت روابط این دو عضو شانگهای شود؟» پاسخ داد: چرا باید منافع خودمان را برای حصول به این هدف تضییع کنیم؟ به‌عنوان یک فعال اقتصادی مطمئن نیستم سود زیادی از پیمان شانگهای ببریم. باید منافع اقتصادی کشور را در اولویت قرار دهیم.

رئیس اسبق کمیسیون لجستیک و حمل و نقل اتاق بازرگانی ایران تأکید کرد: تجربه نشان می‌دهد که همیشه ایران هزینه پرداخت می‌کند. سپس چین حساب می‌کند که ثمره‌اش از تجارت با آمریکا ۸۰۰ میلیارد دلار است، اما با ایران به پنج میلیارد دلار هم نمی‌رسد؛ بنابراین ارتباطی را حفظ می‌کند که ۸۰۰ میلیارد دلار می‌ارزد. پس پروژه ایران بی‌استفاده باقی می‌ماند. چین هرگز منافع خود را به خاطر ایران فدا نکرده است.

وی در پایان یادآور شد: شاید اگر خط ریلی از چین کشیده می‌شد و از ایران تا اروپا می‌رفت منافع زیادی به دست می‌آوردیم. اما منفعتی در این نیست که ایران بخواهد با یک خط ریلی خود را به چین وصل کند.

گفتنی است که ایران تاکنون عضو ناظر سازمان همکاری شانگهای بود که از روز جمعه ۲۶ شهریور ۱۴۰۱ به عنوان عضو رسمی این سازمان شناخته شد. سازمان شانگهای نمادی از زنجیره همگرایی است که با گردهمایی سران کشورهای روسیه، چین، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان در سال ۱۹۹۶ شکل گرفت.

برای مطالعه بیشتر مطلب چین و روسیه مانع جدید تجارت ایران می‌شوند؟ را بخوانید.