چگونه تورگردانی با درآمد بالا راه‌اندازی کنیم؟

فهيمه اكبري صحت: تورگردان‌ها که مجریان یک سفر سیاحتی و یا زیارتی هستند مواردی مانند حمل‌ونقل، اقامت و سایر خدمات را جداگانه خریداری و ضمن ترکیب آن‌ها با یکدیگر یک بسته سفر به شکل مستقیم یا غیر مستقیم به مشتریان (متقاضیان سفر) عرضه می‌کنند.

به گزارش تجارت‌نیوز، بسیاری معتقدند تورگردانان یکی از مهم‌ترین بازیگران صنعت گردشگری هستند که از محل این صنعت درآمدهای قابل توجهی را از آن خود می‌کنند. این گزارش در تلاش است تا کسب‌وکار تورگردانی را تحلیل و بررسی کند.

این کسب‌وکار هم مانند سایر کسب‌وکارها در مرحله اول نیاز به دریافت مجوز برای فعالیت رسمی و قانونی دارد. مجوز تورگردانی در زیرمجموعه دفاتر خدماتی قرار می‌گیرد که از آن به عنوان مجوز بند«ب» یاد می‌کنند.

برای دریافت مجوز تورگردانی داشتن تابعیت كشور جمهوري اسلامي ايران یک الزام است. در مرحله بعدی پروانه تاسيس و فعاليت دفتر براي اتباع بيگانه فقط در قالب اشخاص حقوقي و با رعايت قوانين و مقررات مربوطه صادر می‌شود.

در ادامه شرایط تدین به دین مبین اسلام و ساير اديان به رسميت شناخته شده در قانون اساسي از دیگر شرایط است. برای دریافت مجوز تورگردانی داشتن حداقل 25 سال سن یک الزام به شمار می‌رود.

داشتن حداقل مدرك تحصيلي كارشناسي (دانشگاه‌های مورد تائید وزارت علوم) یک الزام است که البته فارغ‌التحصیلان مقطع كارداني در رشته‌های خدمات جهانگردي مستثني هستند. متقاضیان مرد برای دریافت مجوز تورگردانی باید كارت پايان خدمت نظام‌وظیفه يا معافيت از آن را داشته باشند.

عدم اشتغال به كار اعم از دولتي، خصوصي، نیمه‌خصوصی و بازنشستگي از دیگر شرایط دریافت مجوز است که بازنشستگان حوزه گردشگري سازمان ميراث فرهنگي و گردشگری با حداقل مدرك تحصيلي ليسانس و ده سال سابقه فعاليت تخصصي در حوزه گردشگري مستثني هستند.

داشتن حداقل 3 سال سابقه كار مفيد در حوزه دفاتر و شرکت‌های خدمات مسافرتي و جهانگردي یکی دیگر از شرایط است. متقاضیان باید دوره آموزشی مدیریت این رشته را گذرانده و گواهینامه خود را از سازمان میراث فرهنگی و گردشگری دریافت کنند.

ارائه گواهی‌های لازم در زمينه عدم اعتياد به مواد مخدر- عدم سوءپیشینه كيفري و صلاحيت فردي از مراجع داراي صلاحيت یکی دیگر از شرایط است. نهایتا یک متقاضی دریافت مجوز تورگردانی باید با حضور در کمیته فنی دفاتر استان با یک مصاحبه فنی از نظر صلاحیت مورد تائید قرار گیرد. پس از این مرحله باید سرمایه در نظر گرفته شده را به بخش‌های مختلف کسب‌وکار تخصیص داد.

سرمایه اولیه

بررسی میزان سرمایه اولیه برای راه‌اندازی کسب‌وکار: اين سرمايه در چه بخش‌هایی هزينه می‌شود؟ تجهيزات موردنیاز اين کسب‌وکار چه ميزان از سرمايه را از آن خود می‌کنند؟

مریم رهامی که بیش از ده سال سابقه تور لیدری دارد، می‌گوید: «برخلاف آنچه که به نظر می‌رسد سرمایه اولیه بالایی برای افتتاح یک تور نیاز نیست. درست است که بیشتر تورهای گردشگری توسط آژانس‌های مسافرتی برگزار می‌شود اما اگر به صورت شخصی برگزار شود، نهایتا 15 تا 20 میلیون هزینه برگزاری یک تور یک‌هفته‌ای به مقصد کیش و یا قشم با تعداد 20 تا 25 مسافر است.

بیشتر تور گردان‌ها کارمندان آژانس‌های مسافرتی و یا افراد آشنا به حوزه گردشگری هستند، به همین دلیل توانایی خرید بلیت هواپیما با قیمت مناسب را دارند.

یک تورگردان به طور معمول بلیت‌ها را می‌تواند بین 25 تا 45 درصد ارزان‌تر بخرد، این در حالی است که افراد معمولی فقط می‌توانند از طریق سایت‌ها آن‌هم در دقایق پایانی تخفیف مناسبی برای دریافت بلیت داشته باشند. در غیر این صورت تهیه بلیت با قیمت مناسب کار دشواری است.

اگر یک تورگردان قصد برگزاری توری یک‌هفته‌ای به مقصد کیش داشته باشد باید حداقل 20 تا 25 مسافر داشته و یک پکیج مناسب از نظر میزان خدمات رفاهی و قیمتی ارائه کند. بیشترین هزینه تورها را هتل‌ها و یا محل اسکان مسافر به خود اختصاص می‌دهد.

مجموع خدماتی که در یک تور سیاحتی به گردشگران ارائه می‌شود، عبارت از، هتل و خدمات مربوط به هتل‌ها، حمل‌ونقل اعم از هوایی و زمینی و بین کشوری و بین‌شهری و درون‌شهری، رستوران‌ها، انواع غذاها و آشپزی، آژانس مسافرتی، لیدرها و گشت‌وگذار بین جاذبه‌های گردشگری و … است.

در این میان کم نیستند تورگردان‌هایی که به دلیل داشتن سابقه طولانی نیازی به اجاره دفتر و یا یک ملک تجاری ندارند. اما با توجه به شرایط دریافت مجوز برای یک دفتر تورگردانی یک آدرس تجاری مورد نیاز است. برای این کار می‌توان یک فضای 9 تا 12 متری با چند خط تلفن و دو تا سه نیروی کار در نظر گرفت.

به گفته وی: «در بیشتر مواقع تورگردان‌ها یک اتاق 12 متری از یک مجموعه اداری بزرگ را اجاره می‌کنند که هزینه آن نهایتا ماهی 500 هزار تومان است. به عبارت دیگر نوع خدمات ارائه شده به گونه‌ای است که نیاز به داشتن یک فضای بزرگ با تجهیزات و ملزومات اداری خاص ندارد.

برای تجهیز چنین دفتری نهایتا 2 تا 3 میلیون تومان سرمایه مورد نیاز است.»

وی معتقد است: «برای راه اندازی یک دفتر تورگردانی باید بخش عمده سرمایه اولیه صرف رزرو هتل، بستن قرارداد با شرکت‌های مسافربری، اجاره چند دستگاه اتوبوس و یا مینی‌بوس توریستی، عقد قرارداد با متل‌ها و هتل آپارتمان‌ها، عقد قرارداد با رستوران‌های مختلف و … کرد.»

تخصیص اعتبار به بخش‌های مختلف زمانی ممکن می‌شود که کسب‌وکار شکل جدی به خود گرفته و آماده حیات شود. برای این کار نیاز به شناخت چالش‌ها و مشکلات وجود دارد.

چالش‌ها و ریسک‌ها

کسب‌وکار با چه چالش‌ها و مشکلاتی روبه‌رو است؟ صاحب کسب‌وکار چه ریسک‌هایی را باید به جان بخرد؟ این ریسک‌ها چگونه برطرف می‌شود؟

سعید ثنایی تورگردان سیاحتی می‌گوید:«تورهای غیر مجاز به عنوان مهم‌ترین خطرات این کسب‌وکار جان و مال گردشگران را به بازی گرفته و یک فضای رعب و حشت برای مردم ایجاد می‌کنند.

در بسیاری از مواقع این تورها 50 درصد وعده‌های خود را عملی نکرده و یا در میانه سفر از مسافران طلب پول بیشتر می‌کنند. تورهای گردشگری غیرمجاز خدمات خود را باقیمت و کیفیت بسیار پایین ارائه می‌دهند که متأسفانه مسافران تنها به ارزان بودن هزینه‌های سفر توجه کرده و از میزان کیفیت آن غافل هستند.

این موضوع بر میزان موفقیت کسب‌وکار ما و میزان اعتماد مشتری تاثیر می‌گذارد.»

به گفته وی: «تورلیدرها یکی دیگر از مشکلات این صنعت هستند، یافتن افراد خوش‌ذوق مسلط به زبان‌های مختلف، مسلط به مسائل تاریخی و جغرافیایی کمی دشوار است. نیروی انسانی مجرب یک اصل در راه‌اندازی این کسب‌وکار به شمار می‌رود.

همچنین معضل هتل با قیمت مناسب یکی دیگر از مواردی است که باید به آن پرداخت. برای راه‌اندازی یک دفتر سیاحتی حتما باید مجموعه‌ای از نیازهای گردشگران را تامین کرد.

از آنجایی که هتل‌ها در کشور از ساماندهی مناسبی برخوردار نبوده و در برخی مواقع قیمت‌های نجومی دارند و تعدادی هم خدمات مناسب ارائه نمی‌کنند، نارضایتی گردشگران ممکن است کسب‌وکار تور گردان‌ها را با مشکل روبه‌رو کند.»

پس از برطرف کردن مشکلات و شناسایی آن‌ها مراحل جذب نیرو و ورود به دنیای کسب‌وکار شکل می‌گیرد.

اشتغال‌زایی

میزان اشتغال‌زایی این کسب‌و‌کار چقدر است؟ این کسب‌و‌کار برای چند نفر و چگونه اشتغال‌زایی می‌کند؟ حاشيه سود آن چقدر است؟

فرزانه دادمهر تورلیدر می‌گوید: «بیشترین سود تور گردانان از محل عرضه «پیکج های سفر تابستانی و نوروزی» حاصل می‌شود، به واسطه وجود رقابت شدید، مسئله قیمت‌گذاری اهمیت فراوان دارد. از یک‌سو قیمت نباید آن‌قدر بالا باشد که مقدار مناسبی از فروش حاصل نشود و از طرف دیگر قیمت را نباید آن‌قدر پایین آورد که سود حاصل از هر مشتری رقمی ناچیز باشد.

ممکن است یک تور 20 تا 25 نفره با اتوبوس نهایتا 5 میلیون تومان هزینه داشته باشد اما با هواپیما این هزینه تا 20 میلیون تومان هم برسد. یک تور کیش را در نظر بگیرید برای هر نفر حدود 90 تا 100 هزار تومان پول بلیت باید پرداخت که مجموع رفت و برگشت برای تورگردان نهایتا 200 هزار تومان می‌شود.

برای اقامت در یک هتل سه یا چهار سه تاره نهایتا شبی 100هزار تومان پرداخت می‌شود که در بهترین حالت یک تور سه شب در جزیره اقامت می‌دهد که مجموع هزینه اقامت نهایتا 300هزار تومان می‌شود. هزینه خوراک و جابه‌جایی هم حدود 150 تا 200 هزار تومان می‌شود.

مجموع هزینه‌های سفر یک گردشگر 750 تومان می‌شود اما برای حضور در چنین سفری تور گردان‌ها حدود یک‌میلیون تومان دریافت می‌کنند. تورهایی که به قیمت 300 و یا 400 هزار تومان ارائه می‌شوند بیشتر در فصل‌های نامناسب سال برگزار شده و بلیت‌های بسیار ارزان‌قیمت بین 30 تا 40 هزار تومان خریداری می‌کنند.

همچنین در منوی غذای این تورها فقط وعده صبحانه وجود دارد و گردشگران بیشتر در هتل آپارتمان‌ها و یا نهایتا در یک متل اسکان داده می‌شوند که قیمت هر اتاق بین 40 تا 50 هزار تومان است. در بهترین حالت هر تورلیدر هم 180 هزار تومان برای سفر دستمزد دریافت می‌کند که سرشکن این مبلغ در میان مسافران عدد بسیار ناچیزی است.»

به گفته وی: «یک توگردان می‌تواند ماهیانه با برگزاری 10 تا 12 تور سیاحتی داخلی برای 3 تورلیدر اشتغال ایجاد کند، همچنین یک منشی در دفتر و یک نیروی خدماتی که تمامی امور را انجام می‌دهد نیروهای ثابت هستند.

برای این حجم از کارها حدود 40 تا 50 درصد بازگشت سرمایه وجود دارد که هر چه مبلغ دریافتی بالاتر باشد از میزان سود کم می‌شود. در بیشتر مواقع تورهای گران‌قیمت هزینه‌های بالاتری هم دارند. به عبارتی تور یک‌روزه نمک‌آبرود حدود 50 درصد حاشیه سود دارد در حالی که تور درجه یک کیش نهایتا 30 دصد سود ایجاد می‌کند.»