پیش‌بینی اتفاقات ارزی پس از اتصال «نیما» به بازار آزاد

با شدت گرفتن افزایش قیمت دلار طی چند روز اخیر آشفتگی بازار ارز بیش از پیش شد به طوری که، بر اثر ازدحام زیاد مردم در بازار ارز فردوسی تهران قسمتی از بازار توسط صراف‌ها بسته شد.

بانک مرکزی در چهاردهم شهریور ماه سال 1397 به طرز غیرمنتظره‌ با انتشار اطلاعیه‌ای خرید و فروش ارز صادراتی به صورت اسکناس توسط شبکه صرافی را مجاز اعلام کرد.

با انتشار این دستورالعمل از سوی بانک مرکزی صرافی‌های مجاز از این پس می‌توانند در کنار واردکنندگان و صادرکنندگان در سامانه نیما فعالیت کنند و به خرید و فروشی بخشی از ارز که از صادرکنندگان غیرنفتی خریداری شده بپردازند و آن را روانه بازار کنند.

کامران ندری، کارشناس حوزه پولی و بانکی در گفتگو با تجارت‌نیوز در خصوص وصل شدن سامانه نیما به بازار ارز آزاد عنوان می‌کند: در کنار سامانه نیما یک بازار آزاد هم وجود دارد. تقاضای خرد و روزانه ارز مردم در جهت حفظ دارایی خارج از سامانه نیما و در بازار آزاد بوده و در اصل، قیمت ارز در بازار را این نوع تقاضا تعیین می‌کند. اینکه بازار آزاد ارز به سامانه نیما وصل شود از قبل نیز مطرح بوده و این پیشنهاد به بانک مرکزی داده شده بود.

وی ادامه می‌دهد: اینکه صرافی‌ها نیز در سامانه نیما می‌توانند به صورت عمده تقاضا ایجاد و تقاضای خود را در این سامانه رفع کنند اقدام مثبتی است. چون در تقاضاهای خرد ارزی به علت عدم دسترسی به ارز، مردم مجبور هستند ارز را به قیمت بالاتری تهیه کنند و همچنین به علت اختلاف قیمت در بازار ازاد و سامانه نیما عرضه‌کنندگان ارز ترجیح می‌دهند که ارز خود را وارد سامانه نیما نکنند.

ندری می‌افزاید: حال با صدور این مجوز از سوی بانک مرکزی این احتمال وجود دارد که نرخ ارز برای واردکننده بیشتر شود، ولی به هرحال اگر تقاضاهای خرد نیز وارد سامانه نیما شود بازار یک گام به سمت تک نرخی شدن برداشته است و بازار سازمان یافته‌تر می‌شود. بانک مرکزی هم اگر بخواهد مداخله کند اینبار راحت‌تر می‌تواند مداخله و نرخ را هدایت کند.

این کارشناس اقتصادی ادامه می‌دهد: تصمیم اخیر بانک مرکزی تصمیم درستی است. اما بانک مرکزی بازهم دیر تصمیم گرفت. زمانی که بازار به مقدار کمی آرام می‌شود بانک مرکزی فکر می‌کند که دیگر نباید کاری انجام دهد. در واقع اقدامات بانک مرکزی واکنشی بوده و حتما باید یک کنش اتفاق بیفتد که به آن واکنش نشان دهد.

وی با اشاره به سکوت بانک مرکزی طی آشفتگی‌های چند روز اخیر بازارهای مالی می‌گوید: از این ساختار بانک مرکزی بیش از این نباید انتظار داشت. بانک مرکزی به تدریج در حال یادگیری چگونگی کنترل بازار است؛ به طوری که، تصمیم اخیر این نهاد در مقایسه با تصمیم فروردین ماه امسال چندین گام جلوتر است. کاری که بانک مرکزی در بهترین حالت می‌تواند انجام دهد این است که نقش ضربه‌گیر را داشته باشد و سرعت افزایش نرخ ارز را کاهش دهد. اینکه بانک مرکزی بخواهد نرخ ارز را نگه دارد امکان‌پذیر نیست و بهترین کار همان کاهش روند رو به رشد نرخ ارز است.

ندری در پاسخ به سوال تجارت‌نیوز در خصوص اینکه آیا روند رو به رشد نرخ ارز متوقف می‌شود؟ می‌گوید: نرخ افزایش قیمت دلار قطعا همچنان ادامه دارد و فقط می‌توان سرعت رشد آن را کنترل کرد. اما در حالت کلی باید دید که سیاست‌گذار به چه شکل در بازار عمل خواهد کرد. رئیس کل بانک مرکزی که می‌گوید ذخایر ارزی ناموس بانک مرکزی است درست است ولی این بدین معنا نیست که نباید از آن استفاده کرد بلکه بانک مرکزی باید در صورت وارد شدن شوک به بازار ارز با استفاده از ذخایر ارزی به سمت متعادل سازی بازار پیش رود. حال برای استفاده درست از ذخایر ارزی باید سامانه نیما را توسعه دهد.

ندری در بخش پایانی سخنانش با اشاره به اعلام آمادگی ترامپ برای دیدار با مقامات ایرانی مطرح می‌کند: قطعا هر خبر مثبتی در خصوص مذاکرات ایران با امریکا می‌تواند اثرات مثبتی را بر روی بازار بگذارد. بیشترین تاثیر بر بازار ارز یک کشور سیاست خارجی آن است. در جایگاه فعلی اگر ما نتوانیم در مذاکره با امریکا به توافقی دست پیدا کنیم تامین ارز موردنیاز کشور سخت می‌شود. مگر اینکه کشورهای دیگر همکاری و کمک کنند که تا الان مشاهده شده همراهی کشورها با امریکا در مقایسه با ایران به صورت غیررسمی بیشتر بوده و این مسئله بسیار مهمی است.

وی خاطر نشان می‌کند: در خصوص مساله ارز، سیاست خارجه حرف اول را می‌زند و اگر مذاکره‌ای اتفاق بیفتد تاثیر بسیار زیادی بر روی قیمت ارز خواهد داشت و در مقایسه با اقداماتی که بانک مرکزی انجام می‌دهد قابل مقایسه نیست.