تاثیر سال نوی چینی بر بازار ارز / دلار تا پایان سال گران‌تر می‌شود؟

محمدرضا اخوان، کارشناس اقتصادی در یادداشتی برای تجارت‌نیوز از احوالات این روزهای بازار ارز نوشته و رویدادهای احتمالی و تاثیر هر یک از این عوامل بر این بازار در میان‌مدت را مورد بررسی قرار داده است. در ادامه این یادداشت را می‌خوانید:

« تحولات هفته های اخیر دور تازه‌ای از نوسان را در بازارهای مالی کشور به ویژه در بازار ارز به وجود آورده است.

دلار که در کمتر از یک ماه پیش همزمان با خروج ترامپ از کاخ سفید و افزایش امیدها به بازگشت امریکا به برجام به کانال ۲۱ هزار تومان نیز وارد شده بود، طی روزهای اخیر مجددا روند افزایشی را در پیش گرفته و با قدرت وارد کانال ۲۵ هزار تومانی شد و حالا در آستانه فتح نرخ ۲۶ هزارتومانی است.

ردپای نوسان بیش از ۲۰ درصدی دلار در یک ماه اخیر را می‌توان در کشمکش میان مقامات ایران و آمریکا در برداشتن گام نخست اعتمادسازی یافت.

در واقع بازی" اول تو" میان ایران و آمریکا که در اظهارات و پیام‌های رسانه‌ای رد و بدل شده دو طرف در جریان است، بیش از هر زمانی فرصت نوسان‌گیری و سفته‌بازی را برای دلالان بازار دلار فراهم و در مقابل سرگیجه بازیگران اقتصادی و فعالان کسب‌وکار را در رابطه با آینده اقتصاد کشور دو چندان کرده است.

تجربه‌های گذشته نشان داده این بازی نمی‌تواند عمر طولانی داشته باشد و تحولات ماه‌های آتی نشان می‌دهد آیا عزم و برنامه جدی از سوی دو طرف برای برقرار مجدد روابط وجود دارد یا خیر. سفر پرحاشیه رییس مجلس ایران به روسیه و تاکید بر نگاه جدید ایران به شرق و همچنین زمزمه‌هایی مبنی بر نهایی شدن توافق راهبردی ایران و چین نیز فضای پرابهام حاکم بر اقتصاد کشور و بازار ارز را تشدید کرده است.

تاثیر سال چینی بر نرخ دلار

از سوی دیگر نزدیک شدن به انتهای سال چینی در انتهای بهمن ماه سال جاری (۲۴ بهمن) که به صورت تاریخی زمینه‌ساز افزایش تقاضا برای حواله ارز جهت تسویه حساب‌های تجاری می شود نیز عامل مهم دیگری در افزایش نرخ درهم امارات به بیش از ۷۱۰۰ تومان و در نتیجه آن رشد قیمت دلار در هفته گذشته بوده و با توجه به تعطیلی هفته پیش رو در چین، به نظر می‌رسد موج افزایشی کوتاه مدتی را بر ساحل ناآرام بازار دلار روانه خواهد کرد.

از قضا این هفته زمان رونمایی از اصلاحیه دولت بر لایحه بودجه ۱۴۰۰ است و بسیاری از تحلیل‌گران منتظر دستپخت جدید تیم اقتصادی دولت هستند.

برآورد دولت از میزان صادرات روزانه نفت، حذف یا حذف نشدن ارز ۴۲۰۰ تومانی و عدد واقعی نرخ ارز بودجه در سال آتی، سه معمای ذهنی دیگر فعالان اقتصادی و تحلیل‌گران بازار ارز است که به نظر می‌رسد با ارائه لایحه جدید در هفته پیش رو اطلاعات بیشتری از آن به گوش برسد و چشم‌انداز دقیق‌تری از وضعیت دلار در سال آینده را ترسیم کند.

همچنین بحث اجازه واردات خودرو در سال آینده، که یکی از موارد مهم اختلاف دولت و مجلس در لایحه پیشنهادی بود که با توجه به تاثیر جدی آن بر نوسانات نرخ ارز در سال آینده، هم همچنان بلاتکلیف است و باید دید در لایحه اصلاحی چه سرنوشتی پیدا می‌کند.

اگرچه برآیند تحولات اخیر در فضای پرابهام کنونی، سمت وسوی افزایشی را به نرخ دلار و سایر ارزها داده اما به نظر می‌رسد همانطور که بازیگران قدیمی بازار ارز استدلال می‌کنند ورود به این بازار در شرایط کنونی (نرخ ارز ۲۵ هزار تومانی در بازار آزاد) حداقل در میان مدت سود چندانی را نصیب سرمایه‌گذاران نخواهد کرد.

سرعت رشد نقدینگی و قیمت دلار

حتی در صورت عدم بازگشت آمریکا به برجام و تداوم شرایط جاری، با احتمال بالایی تحریم جدی و اثرگذاری بر اقتصاد ایران تحمیل نخواهد شد و با افزایش صادرات خاموش نفت که طی ماه‌های اخیر سرعت گرفته و همچنین بهبود وضعیت صادرات غیرنفتی کشور با پشت سر گذاشتن بحران کرونا در سایر کشورها، بخش مهمی از نیازهای ارزی کشور تامین می‌شود.

در این شرایط مهم ترین متغیر اثرگذار بر روند میان مدت تحولات نرخ ارز، سرعت رشد نقدینگی خواهد بود.

تردیدی نیست در صورتی که موتور خلق پول بانک مرکزی همچون گذشته برای تامین کسری بودجه دولت، جبران پرداخت وام‌های حساب نشده و در نتیجه اضافه برداشت بانک‌ها و یا تامین سایر نیازها، پرتوان به کار خود ادامه دهد، بروز سیکل‌های افزایشی نرخ ارز دور از انتظار نیست. اما در صورتی که همچون ماه های اخیر از سرعت رشد پول و نقدینگی در کشور کاسته شود، راهکارهای کم هزینه‌تری برای تامین کسری بودجه دولت مورد استفاده قرار گرفته و همچنین با تداوم روند اصلاح چارچوب سیاست‌گذاری پولی تعادل مناسبی بین خلق و حذف پول برقرار شود، احتمال بروز نوسان جدی در نرخ ارز در میان مدت به حداقل می‌رسد».