شروط عربستان برای ایجاد روابط رسمی با اسرائیل / عربستان، هسته‌ای می‌شود؟
عربستان سعودی در ازای به رسمیت شناختن اسرائیل، خواهان اسلحه و تکنولوژی هسته‌ای آمریکایی است.
مترجم: علیرضا رمضانی/ به گزارش تجارت‌نیوز ، عربستان سعودی و اسرائیل بیش از یک دهه است که روابط مخفی خود را دنبال می‌کنند. اما جو بایدن خواهان رسمیت بخشی به این روابط است. در حالی که خواسته او، برای عربستان سعودی در شرایط کنونی، تا حدودی نامناسب و غیرفابل قبول به نظر می‌رسد. چرا که اکنون در اسرائیل یک دولت راست افراطی بر سر کار آمده که اتحادیه عرب در ماه جاری آن را جهت یورش نظامی به جنین، متهم به «جنایت جنگی» کرده است.
با این حال دولت بایدن خواهان جوش دادن این معامله تا پایان سال جاری میلادی است. به موجب این توافق احتمالی، دو کشور با یکدیگر روابط رسمی برقرار می‌کنند. در هفته‌های اخیر، دستیاران رئیس‌جمهور آمریکا به عربستان سفر کرده‌اند تا با محمد بن صلاح ولیعهد قدرتمند این کشور برای یافتن راهی که این توافق را سریع‌تر به نتیجه برساند، گفتگو کنند.
عربستان چه می‌خواهد؟
البته شاهزاده پاسخی از قبل آماده شده برای آنها دارد. او برای جوش دادن این وصلت، خواهان مهریه‌ای سنگین از آمریکاست: اسلحه، پیمان امنیتی و کمک در جهت توسعه برنامه نوپای هسته‌ای در پادشاهی عربستان. به دیگر سخن، این داستان بیش از آنکه معاهده‌ای سعودی-اسرائیلی باشد یک پیمان سعودی-آمریکایی است.
گروهی از کارشناسان، که از حامیان مستحکم‌تر شدن روابط عربستان و اسرائیل هستند، معتقدند هزینه احتمالی این ماجرا به طلیعه عصری نوین در خاورمیانه می‌ارزد. در عین حال خواسته‌های طرف سعودی، به گونه‌ای است که چنین استدلال هایی را تضعیف می‌کند.
تاریخچه روابط رسمی اسرائیل با کشورهای عربی
اسرائیل در طول 72 سال اولیه حیات خود به عنوان یک کشور تنها با دو کشور عرب زبان مصر و اردن روابط رسمی برقرار کرده بود. در خلال چهار ماه در سال 2020 چهار کشور دیگر شامل بحرین، مراکش، سودان و امارات متحده عربی ذیل پیمان ابراهیم به این لیست اضافه شدند. دونالد ترامپ و اکنون جانشین او، این روابط را به مقدمه‌ای بر روابط اسرائیل در منطقه تبدیل کرده‌اند.
تا مدت‌ها دیپلمات‌ها در این مورد گمانه‌زنی می‌کردند که کدام کشور عربی گزینه بعدی برای آغاز ارتباط رسمی با اسرائیل خواهد بود. در این میان، عربستان سعودی مانند یک جایزه بزرگ به نظر می‌رسد. این کشور بزرگترین اقتصاد منطقه، وزنه سنگین دیپلماسی و صد البته خاستگاه اسلام است.
ناامیدی با قدرت گرفتن راست‌گرایان؟
البته چنین اظهار نظرهایی پس از بازگشتن بنیامین نتانیاهو به قدرت در ماه دسامبر سال میلادی گذشته رو به سردی گراییده. اگر چه پیمان دست نخورده باقی مانده ولی شور و شوق دوستان عرب جدید اسرائیل کاهش یافته است. در این شرایط، مقامات سعودی در انظار عموم با عادی‌سازی روابط مخالفت می‌کنند ولی در ماه‌های اخیر بسیاری از متخصصان متقاعد شده‌اند که شانس واقعی برای معامله وجود دارد.
نشانه‌های محوی در این مورد وجود دارد. پادشاهی عربستان مدت‌هاست تاکید می‌کند که تنها در صورتی اسرائیل را به رسمیت می‌شناسد که اسرائیل «ابتکار عمل صلح عربی» را بپذیرد. این طرح را اتحادیه عرب در سال 2002 عرضه کرد و بر مبنای آن، این اتحادیه در صورتی به سمت عادی‌سازی روابط می‌رود که اسرائیل، تشکیل کشور مستقل فلسطین را بپذیرد.
این در حالی است که فیصل بن فرحان وزیر امور خارجه عربستان، در کنفرانس خبری با همتای آمریکایی خود که در ماه گذشته در ریاض برگزار شد، اشاره‌ای به این موضوع نکرد. در مقابل، او در مورد نیاز به یک «مسیر صلح» برای فلسطینی‌ها سخن گفت. فرحان بیان کرد: بدون تعریف چنین مسیری، هر گونه عادی‌سازی روابط، فواید اندکی در پی دارد.» این تغییر لحن، از چشم مخاطبان آمریکایی نادیده نماند.
چرخش عربستان به سمت آمریکا
حالا عربستان سعودی به جای درخواست از اسرائیل، خواسته های خود را از آمریکا طلب می‌کند. آنها خواهان پیمان امنیتی قوی‌تر هستند، چیزی که آمریکا را متعهد به حفظ پادشاهی کند. صعودی‌ها خواهان دسترسی راحت‌تر به سلاح‌های آمریکایی و همچنین کمک این کشور، برای نصب تاسیسات برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای در داخل خاک عربستان هستند؛ مواردی که ممکن است شامل ناسیساتی برای غنی‌سازی اورانیوم هم باشد.
البته درخواست برای دریافت مشوق‌هایی از سمت آمریکا بی‌سابقه نیست. آمریکا همیشه به استحکام معاهدات اعراب با اسرائیل کمک کرده است. این کشور برای مثال بیش از 50 میلیارد دلار کمک‌های تسلیحاتی از زمانی که مصر در سال 1979 با اسرائیل صلح کرده به این کشور اعطا کرده است. ترامپ، رئیس‌جمهور سابق ایالات متحده، قول فروش جت‌های جنگنده اف را35 برای جلب عضویت امارات متحده عربی به پیمان ابراهیم به این کشور داده بود ( اگرچه آمریکا هنوز آنها را تحویل نداده است).
خواسته‌های عربستان قابل تامین است؟
با این حال خواسته‌های عربستان بسیار فراتر از پول یا اسلحه رفته است. به نظر می‌رسد برخی حتی ممکن است قابل تامین نباشد. یک معاهده رسمی دفاعی هم باید توسط سنا تصویب شود که روند سخت و طولانی‌ای دارد. معاملات نظامی اغلب نیازمند موافقت کنگره است و قانونگذاران هر دو حزب در خصوص ارسال سلاح به عربستان سعودی محتاط عمل می‌کنند.
همچنین یک برنامه هسته‌ای می‌تواند بحث‌برانگیز تر باشد. البته سعودی‌ها می‌توانند مسیر امارات را که از غنی‌سازی اورانیوم خود برای دسترسی امن به تکنولوژی آمریکایی دست کشیده است، دنبال کنند. اصرار بر ظرفیت غنی‌سازی بومی، می‌تواند به ترس از شکل‌گیری نبرد تسلیحاتی در منطقه دامن بزند.
منبع: اکونومیست
نظرات