محمد امین سامنی 
تجارت‌نیوز گزارش می‌دهد
انرژی پاک با مشاغل نفت و انرژی چه خواهد کرد؟/+اینفوگرافی مشاغل انرژی تا سال ۲۰۳۰
تمرکز جهان بر انرژی پاک، موضوع آینده مشاغل حوزه انرژی را به یکی از جدی‌ترین دغدغه‌های شاغلان این حوزه بدل کرده است. گزارش آژانس انرژی نشان می‌دهد مشاغل در کشورهایی که به انرژی فسیلی وابسته‌اند آینده‌ای مبهم خواهند داشت.
به گزارش تجارت‌نیوز ، اشتغال زایی در حوزه انرژی پاک احتمالا جذاب‌ترین و آینده‌گراترین نوع سیاست‌گذاری در اشتغال‌آفرینی خواهد بود. تحقیقات جدید نیز نشان می‌دهد تحقق هدفِ رسیدن به انتشار خالص صفر کربن منجر به افزایش انواع مشاغل در بخش انرژی خواهد شد. سناریوی آژانس بین المللی انرژی در خصوص حذفِ کربن از چرخه انرژی تخمین زده است که تا سال 2030، 14 میلیون شغل جدید در تامین انرژی ایجاد شود. این در حالی‌ست که با افزایش این تعداد شغل از طریق انرژی پاک، همزمان شاهد از دست رفتن 5 میلیون موقعیت شغلی در مدت مشابه و آن هم در صنایع سوخت فسیلی خواهیم بود. آژانس می‌گوید، این تغییرات در وضعیت اشتغال حوزه انرژی، حداقل منجر به سود خالص 9 میلیون یورویی می‌شود اما سوال اینجاست که آینده شاغلین مشاغل نفتی، گازی و دیگر فعالان حوزه انرژی‌های فسیلی چه خواهد شد.
انرژی پاک چه مشاغل جدیدی ایجاد می‌کند؟
ایجاد شغلی که به طور مستقیم از طریق حرکت به سمت انرژی پاک ایجاد می‌شود یک اقدام مثبت است اما نباید از یاد برد که تأثیرات این اقدام بر کارگران و جوامع، نابرابر خواهد بود.
علاوه بر این، صنایع انرژی پاک مانند صنایع بهره‌وری، صنایع خودروسازی و حوزه ساخت‌وساز به ۱۶ میلیون کارگر دیگر نیاز دارند. این بدان معناست که در مجموع بیش از 30 میلیون شغل در زمینه انرژی‌های پاک، بهره‌وری و فناوری‌هایِ کم انتشار تا سال 2030 ایجاد می‌شود. دسته‌ای از این مشاغل تازه ایجاد شده، به دلیل ارتقاء بهره‌وری به‌وجود خواهند آمد. این مشاغل، شامل نقش‌های جدیدی برای کارگران فعلی در صنعت ساخت‌وساز، در تولید محصولات کاهش‌دهنده آلایندگی مانند خودروهای برقی و وسایل بسیار کارآمد و فناوری‌های نوآورانه مانند هیدروژن می‌شود.
با این حال، مشاغل جدید همیشه در همان مکان‌ها یا بخش‌هایی که اشتغال از بین می‌رود، به وجود نمی‌آیند. از دست دادن شغل در کشورهایی که به شدت به تولید انرژی فسیلی، به ویژه زغال سنگ وابسته هستند، آشکارتر خواهد بود، حتی در اگر در جایی، تعداد مشاغل حوزه انرژی از دست رفته اندک هم باشند، تأثیر آن بر اقتصاد محلی می‌تواند قابل توجه باشد.
با برنامه‌ریزی بلندمدت مناسب، بسیاری از کارگران جابجا شده می‌توانند به راحتی در بخش‌های مرتبط کار پیدا کنند و اثرات کوتاه مدت این تغییرات را به حداقل برسانند.
رشد هفت برابری تقاضای شغل در صنایع انرژی پاک
به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی ، بسیاری از کارگران در صنایع انرژی سنتی تجربه مربوط به انتقال انرژی پاک را دارند. به عنوان مثال، برخی از کارگران نفت‌وگاز مهارت‌های لازم برای باد دریایی، استفاده از جذب کربن و ذخیره سازی (CCUS) و تولید و انتقال گاز کم کربن را دارند. همچنین معدن‌کاران زغال‌سنگ مهارت‌های مورد نیاز برای استخراج مواد معدنی حیاتی مانند لیتیوم، مس و کبالت را دارند که در سناریوی NZE به طور کلی شاهد رشد هفت برابری تقاضا تا سال 2050 هستند. علاوه بر این، احیای محیطی معادن یا چاه‌های بسته می‌تواند به حفظ مشاغل حیاتی در جوامع برای چند مدت کوتاهی کمک کند.
در حالی که مدیریت تأثیرات جابجایی نیروی کار به درستی تمرکز بسیاری از برنامه‌ریزی‌های انتقال انرژی است، امکان دادن به شرکت‌ها برای یافتن کارگران واجد شرایط برای موقعیت‌های جدید نیز از دغدغه‌های اصلی است. بخش انرژی در حال حاضر در استخدام استعدادهای واجد شرایط برای همگام شدن با افزایش انرژی پاک با مشکل مواجه است. اگر تاسیسات خورشیدی و بادی در سال 2030 به چهار برابر سطح سالانه امروزی برسند، همانطور که در سناریوی NZE خواسته شده است، این محدودیت‌های نیروی کار می‌تواند مانع از توانایی جهان برای تسریع حرکت به سمت آینده کم کربن شود.
نمودار تغییرات مشاغل حوزه انرژی از نظر تعداد
چالش‌های پیشرو مشاغل چه خواهد بود؟
شاید مهم‌تر از همه، این مشاغل جدید می‌توانند چالش‌های مداوم در مورد ایمنی، برابری و شمول در محیط کار را برطرف کنند. ایجاد اشتغال را می‌توان در مناطق و جوامع جغرافیایی کلیدی که تحت تأثیر کاهش صنایع محلی -حتی آن‌هایی که فراتر از انرژی هستند یا از نظر تاریخی توسعه نیافته یا محروم به حساب می‌آیند- هدف قرار داد. کمک‌های دولتی را می‌توان به معیارهای متمرکز بر برابری و شمول و حصول اطمینان از کیفیت بالا و جبران خوب شغل‌ها مرتبط کرد؛ در حالی که همچنان رقابت پذیری انرژی پاک حفظ می‌شود. اطمینان از اینکه دنیای انرژی به نفع همه مردم است، می‌تواند به پیشبرد اهداف توسعه انسانی و اقتصادی، به ویژه در اقتصادهای نوظهور و در حال توسعه کمک کند که این موضوع برای افزایش پذیرش عمومی در پروسه انتقال به سمت انرژی پاک بسیار مهم است.
با در نظرگرفتن این ملاحظات، فاتح بیرول، مدیر اجرایی آژانس بین المللی انرژی، کمیسیون جهانی «انتقال انرژی پاک با محوریت مردم» را تشکیل داد. در اوایل سال جاری تحت رهبری مته فردریکسن، نخست وزیر دانمارک، و به ریاست دن یورگنسن، وزیر آب‌وهوا، انرژی و آب و برق دانمارک، کمیسیون جهانی با گرد هم‌آوردن 30 رهبر جهانی در حوزه‌های صنعت انرژی، آب‌وهوا و اشتغال، مجموعه‌ای از توصیه‌ها را برای اینکه چگونه سیاست و برنامه‌ریزی انرژی می‌تواند مردم را در قلب تحول سیستم‌های انرژی قرار دهد، تهیه می‌کند.
یکی از ستون‌های اصلی این ایده، درک و مدیریت تغییرات در اشتغال حوزه انرژی است که هم‌اکنون در بسیاری از مناطق جهان در حال انجام است و درس‌هایی را که می‌توان در میان سیاست‌گذاران به اشتراک گذاشت.
چرا حرکت به سمت انرژی پاک نیازمند اشتغال جدید است؟
مهم است که بدانیم شیوه‌هایی برای قرار دادن مردم در قلب انتقال انرژی پاک وجود دارد، به ویژه در دستورالعمل‌های «انتقال عادلانه به سوی اقتصادها و جوامع پایدار زیست‌محیطی برای همه» که توسط سازمان بین‌المللی کار (ILO) در سال 2015 منتشر شد. این دستورالعمل‌ها که در موافقتنامه پاریس به آن اشاره شده، توصیه‌هایی برای دولت‌ها و شرکای اجتماعی در مورد حقوق کارگران، ایمنی و بهداشت شغلی، حمایت اجتماعی، توسعه مهارت‌ها، سیاست‌های فعال بازار کار و گفتگوی اجتماعی ارائه می‌کند.
تعدادی از کشورها قبلاً برخی از این اصول را عملی کرده‌اند، به ویژه در بخش زغال سنگ که اغلب اولین کشوری است که تحت تأثیر انتقال انرژی پاک قرار می‌گیرد. بیشتر مشاغل سوخت‌های فسیلی از نظر جغرافیایی متمرکز هستند و به طور قابل توجهی با اقتصاد محلی در هم تنیده شده‌اند. در حالی که بخش انرژی تنها 1.2 درصد از اشتغال جهانی را تشکیل می‌دهد، این عدد درصد بالایی از درآمد کل در بسیاری از جوامع را نشان می‌دهد. در عربستان سعودی، تنها 4.8 درصد از نیروی کار به طور مستقیم در صنایع مرتبط با انرژی کار می‌کنند، اما نزدیک به 50 درصد از تولید ناخالص داخلی از سوخت‌های فسیلی به دست می‌آید.
بر این اساس، بسیاری از دولت‌های ملی، برنامه‌های انتقال جامع را با حمایت قابل توجه دولت برای احیای اقتصادهای محلی که ترکیبی از استراتژی‌های سرمایه‌گذاری و آموزش است، به کار گرفته‌اند. درس‌های کلیدی از این رویکردها شامل اهمیت مشارکت بلندمدت، اغلب طی دهه‌ها، و ارزش گفت‌وگوی اجتماعی قوی در میان دولت‌های ملی و محلی، کسب‌وکارها، اتحادیه‌ها و سایر سهامداران کلیدی است.
اقدامات لازم برای زیرساخت طرح
یکی دیگر از یافته‌های کلیدی این است که داده‌های دقیق اشتغال انرژی برای تصمیم‌گیری آگاهانه ضروری است. دولت‌هایی که در حال‌گذار هستند، می‌توانند اقداماتی را برای اتخاذ رویکردهای پیمایشی عمیق‌تر برای اشتغال صنعت انرژی انجام دهند، مانند روش‌هایی که در گزارش انرژی و اشتغال ایالات متحده استفاده شده است، که به دولت‌ها کمک می‌کند بفهمند زیربخش‌ها در حال افول یا صعود هستند، و همچنین بینش‌هایی ارائه می‌کند. در مورد شکاف‌های مهارتی، نیازهای استخدام و جمعیت. بسیاری از دولت‌ها یا سازمان‌های محلی از جمله بریتانیا، کانادا و استرالیا گزارش‌های دقیق‌تری را اجرا کرده یا در نظر دارند. در حالی که به تلاش‌های بیشتری نیاز دارد، این داده‌ها می‌تواند به دولت‌ها کمک کند تا برنامه‌های بهتری برای جذب منابع جدید و توسعه نیروی کار طراحی کنند.
کمیسیون جهانی انتقال انرژی پاک با محوریت مردم در حال حاضر در حال بررسی تجربیات طیف گسترده‌ای از جوامع از سراسر جهان است تا توصیه‌های عملی برای طراحی برنامه‌ها و سیاست‌های گذار فراگیرتر ایجاد کند. در حالی که ماهیت انتقال در کشورها و بخش‌ها متفاوت خواهد بود، کمیسیون جهانی شروع به تبلور اصول گسترده‌ای کرده است که کار آژانس بین‌المللی انرژی و ورودی کمیسیون برای COP26 را مطلع می‌کند.
سیاست‌های لازم برای مشاغل جدید
از بحث‌های کمیسیون جهانی و تبادلات آژانس بین‌المللی انرژی با سهامداران در سراسر جهان، واضح است که تقویت اشتغال و حفاظت از جوامع می‌تواند عنصر اصلی طراحی طرح‌های انتقال انرژی پاک باشد. این سیاست‌ها را با نقاط قوت و مجموعه مهارت‌های موجود کشورها همسو می‌کند تا فرصت‌ها را برای مشاغل جدید و با کیفیت خوب به حداکثر برساند.
برنامه‌های بلندمدت که هم بر کارگران و هم بر جوامع متمرکز است، معمولاً با سرمایه‌گذاری مالی قابل توجه، برای رسیدگی به اثرات منفی اشتغال ضروری است. گفت‌وگوی اجتماعی میان همه ذینفعان، از جمله کارفرمایان، کارگران، جوامع، سازمان‌های بین‌المللی و دولت‌ها می‌تواند نتایج بهتری را تسهیل کند.
در نهایت، نیاز به کمی سازی پتانسیل برای مشاغل جدید و شناسایی مهارت‌های مورد نیاز برای کمک به دولت‌ها برای درک فرصت‌های شغلی آینده و برنامه‌ریزی برای آموزش و پرورش وجود دارد.
برای توسعه این موضوعات، آژانس بین المللی انرژی در این هفته دو رویداد مهم را سازماندهی می‌کند. اولین وبینار عمومی در مورد صدای کار در آینده انرژی فراگیر ما است که در 7 ژوئیه ساعت 14:00 (به وقت پاریس) برگزار می‌شود و در وب سایت آژانس بین المللی انرژی پخش می‌شود. این وبینار سطح بالا دیدگاه‌های دولت‌ها و اتحادیه‌های کارگری را برای به اشتراک گذاشتن بهترین شیوه‌ها و بینش‌ها در رابطه با نقش مهم تصمیم‌گیری جمعی گرد هم می‌آورد تا اطمینان حاصل شود که انتقال انرژی پاک همچنین فرصت‌های شغلی، کار شایسته، توسعه مجدد منطقه‌ای و حمایت اجتماعی را ارائه می‌دهد.
گسترش ظرفیت در زمینه اشتغال انرژی
رویداد دوم یک کارگاه فنی در زمینه داده‌های بهتر برای سیاست‌های فراگیرتر برای بحث در مورد اهمیت حسابداری و مدل‌سازی مشاغل انرژی است. این کارگاه راهبردها و رویکردهایی را برای ادغام داده های شغلی و جغرافیایی تفکیک شده در برنامه ریزی انتقال انرژی در سطح کشور بررسی خواهد کرد.
در نهایت، آژانس بین‌المللی انرژی به درخواست‌های دولت‌ها برای بینش عمیق‌تر در مورد اشتغال انرژی پس از تجزیه و تحلیل در گزارش ویژه در مورد بازیابی پایدار پاسخ داده است و اکنون با مشارکت بنیاد Enel در حال گسترش ظرفیت تحلیلی خود در زمینه اشتغال انرژی است . کار ما به سیاست گذاران کمک می کند تا بفهمند که چگونه اشتغال احتمالاً تحت سناریوهای مختلف انتقال انرژی پاک تغییر می کند و اطلاعات دقیقی در مورد پویایی شغل منطقه ای، الزامات مهارت ها و کیفیت شغل ارائه می دهد. این بر پایه کاری است که توسط برنامه مشاغل سبز سازمان بین المللی کار آغاز شده است .
این تلاش‌ها تنها آغاز کار گسترده آژانس بین‌المللی انرژی در مورد تعامل بین جامعه و تحولات انرژی است. مقرون به صرفه بودن، توسعه اقتصادی، انصاف، مشاغل بهتر و رونق اقتصادی همگی عناصر حیاتی برای انتقال موفقیت آمیز به سمت انتشار خالص صفر هستند. نادیده گرفتن این ملاحظات حیاتی به اندازه نادیده گرفتن موانع ناشی از امور مالی، اثربخشی سیاست و مقبولیت مصرف کننده مضر است.
پیامدهای انتقال به انرژی پاک
انجام گذار برای مردم برای پیشرفت مداوم و اساسی در کربن زدایی سیستم های انرژی جهانی حیاتی است. همچنین فرصتی برای اقتصادها فراهم می‌کند تا خود را دوباره اختراع کنند، نیروی کار خود را بهبود بخشند و توسعه انسانی را پیش ببرند. گرفتن این مزایا ممکن است، در واقع ضروری است. و آژانس بین‌المللی انرژی متعهد به همکاری با شرکا برای توسعه راه حل‌ها است.
همانطور که توسط مدیر اجرایی آژانس بین المللی انرژی تاکید شده است، انتقال انرژی پاک در قلب برای مردم و در مورد مردم است. اذعان به چالش چگونگی کاهش اثرات منفی اشتغال، منحرف کردن یا به تاخیر انداختن انتقال به آینده انرژی پاک نیست، بلکه اطمینان از طراحی استراتژیک و ارائه آن با سرعت مورد نیاز به روشی است که به نفع همه باشد.
نظرات