نقش تازه‌واردها در نوسانات بورس

تهدید رقبای بالقوه یا همان تازه واردها یکی از پنج نیروی موردنظر در مدل پورتر است که در تصمیم‌گیری استراتژیک در عرصۀ رقابت کسب‌وکارها مورد ارزیابی و بررسی قرار می‌گیرد.

مدل پورتر بک دید کلاسیک از نیروهای اصلی که محیط رقابتی شرکت‌ها را تشکیل می‌دهد ارائه می‌نماید. مهم نیست کسب‌وکارتان چیست بلکه این مهم است که بدانید همواره در فضای رقابتی قرار دارید.

رقابت حتی در عرصه‌های عادی زندگی افراد هم وجود دارد و حتی هنگام گرفتن تاکسی و انجام انواع خریدهای اینترنتی فرآیند رقابت در حال انجام است.

تهدید تازه‌واردها هموراه یکی از مهمترین تهدیدات در بین رقبا به شمار می‌آید.چرا که هیچ شناخت و درک قبلی از میزان توان مالی، تجربه، تخصص، قدرت تصمیم‌گیری و استراتژی‌های مورد نظر آنها در دست نیست.

تجربه نشان داده با بهره‌گیری از مدل پورتر و تحلیل شرایط و الگوبرداری از آن می‌توان حتی در خرید سهام کمپانی‌ها هم نتیجه مطلوب‌تری به دست آورد.

رقبای بالقوه یا خریداران و معامله‌گران جدید بازار که از آنها به عنوان تازه‌واردها نام برده می‌شود می‌توانند یکی از عوامل مهم و اثرگذار در بازار سهام باشند، چرا که می‌توانند با ظرفیت و قدرت بالایی که دارند هر بازاری را با ورود خود رونق و قیمت‌ها را افزایش دهند. درست همان طوری که رشد بازار سهام را در مدت کوتاهی به ابررشد تاریخی تبدیل نمودند و تحولات شگرفی را پدید آوردند و رقابت را در بازار سهام شدیدتر و غیرقابل پیش‌بینی نمودند.

طبیعی است به همان میزان که ورود تازه‌واردها می‌تواند باعث رونق یک بازار شود، خروج سریع آنها نیز می‌تواند هر بازاری را با تغییرات عمده‌ای مواجه کند. همان‌گونه که حضور تازه‌واردها در بازار مسکن توانست رونقی خاص برای آن صنعت ایجاد کند و کوچ دسته جمعی آنها نیز آن صنعت را از رونق انداخت و حضور معامله‌گران تازه کار در بازار ارز و تصمیمات غیرکارشناسی و غیرعلمی آنها باعث تغییرات و افزایش لحظه‌ای و عمده در نرخ ارز شد ولی دیگر اثری از حضور آنها در آن بازار پرهیاهو نیست.

نقدینگی تازه‌واردها در بورس

وجود نقدینگی سرگردان تازه‌واردها که از هر بازاری اطلاعات محدودی دارند و به سرعت بازار کاری خود را می‌تواند تغییر دهند امروزه به یک معضل غیرقابل کنترل اقتصادی تبدیل شده است و هر از چند گاهی بسته به شرایط به بازاری خاص هجوم می‌آورند و بلافاصله بدون وابستگی به آن بازار به سراغ دیگری می‌روند چرا که تنها به دنبال کسب ارزش افزوده بیشتر و سریع هستند.

با فروکش کردن روند صعودی بازار مسکن و نزولی شدن قیمت‌ها در بازار ارز و سکه، گروه تازه‌واردها که از هوشمندی خوبی هم برخوردارند به سراغ بازار سهام آمده‌اند. آنها خوشبختانه این بار به بازاری که توان جذب آنها را دارد و اصولی‌ترین محل برای سرمایه‌گذاری است وارد شده‌اند و چنانچه روند حرکتی و استراتژی‌های کلان اقتصادی در کشور تغییر نکند این هجوم به شکل مطلوب و منطقی در صنایع مختلف به کارگیری می‌شود و باعث رونق کسب‌وکار و تولید در کشور می‌شود.

بدیهی است با افزایش تقاضای خرید تازه‌واردها رونق روز افزون بازار سهام کاملاً مشهود است و در صورت ادامه این روند، توسعه فعالیت‌های بنگاه‌های اقتصادی و تولیدی کشور را می‌توان شاهد بود. اما این اتفاق حالت برعکس هم دارد که ممکن است در نزولی شدن شاخص بورس تاثیرگذار باشد.

رفتارهای اخیر معامله‌گران در بازار و صف‌نشینی‌های طولانی برای خرید برخی سهام و تغییرات در برخی سهم‌ها همه از اثرات ورود این تازه واردها بود، چرا که رفتارهای معاملاتی کاملاً جدید و متفاوتی داشتند که کمتر با مدل رفتاری قبلی معامله‌گران قدیمی مطابقت داشت و همین موضوع کار پیش‌بینی آیندۀ بازار را هم دشوار نموده است.

گرچه این حضور فعلا برای بازیگران و ذینفعان بازار بسیار مغتنم و پر برکت است ولی لازم است، پیش‌بینی برای کوچ دسته‌جمعی و خروج تازه‌واردها هم وجود داشته باشد، چرا که این تازه واردها خیلی هم طاقت ماندگاری طولانی‌مدت در صنعت و بازاری خاص را ندارند و اگر باز هم سایر بازارها مانند دلار و سکه و ارز سوددهی بیشتری پیدا کنند، بازار سهام را ترک خواهند کرد که در آن صورت باعث رکود و کاهش سنگینی در روند صعودی فعلی ایجاد خواهد شد.

آنچه از بررسی و مطالعه روند بازار بورس از گذشته و حال تجربه شده، این موضوع است که بازار همواره آماده است تا به معامله‌گران مدعی، درس‌های تازه بیاموزد پس باید بیشتر مراقب بود و همواره به دنبال یادگیری بود.