عقبگرد در شاخص رفاه ایران
موسسه لگاتوم در این دوره از گزارش شاخص رفاه یک بررسی اجمالی از روند 10 ساله اخیر شاخص ارائه کرده که برای ما ایرانیان نکات بسیار قابل توجهی دارد.
اول: ایران امسال با دو رتبه سقوط به ردیف 119 در شاخص رفاه رسیده است، که دقیقا رتبه ده سال پیش کشور است. در تمام طول این ده سال؛ با نوساناتی اندک، روی هم رفته، نه رتبه و نه امتیاز ایران در شاخص رفاه تغییر چشم‌گیری نکرده است. بهترین نمره‌های ایران در زیرشاخص‌ها مربوط به بخش‌های دسترسی مردم به بازار و خدمات مرتبط با کیفیت زندگی بوده (مواردی مثل خدمات پزشکی و آموزشی) و بدترین نمره‌ها مربوط به آزادی‌های فردی، کیفیت نهادهای اقتصادی، کیفیت محیط کسب و کار، کیفیت حکمرانی و سرمایه اجتماعی است.
به بیان دقیق‌تر ظرف این ده سال، علاوه بر آنکه رتبه ایران در جدول ثابت مانده است؛ نمره ایران نیز کمتر از پنج واحد (معادل ده درصد نمره فعلی ما) تغییر داشته که کاملا کمتر از متوسط جهانی است. این سکون و رکود طولانی در شاخصی که اثر آن مستقیما بر زندگی شهروندان منعکس می‌شود؛ به جامعه حس رکود و سکون و رخوت و به بیان دیگر «بی آیندگی» می‌دهد و جامعه بی‌آینده طبیعتا دچار احساساتی چون خشم و ناامیدی و دلزدگی، رویگردان از رفتارهای عقلایی دراز مدت و مستعد رفتارهای انفجاری و کوتاه مدت است.
دوم: رشد کند ایران در شاخص رفاه در خاورمیانه، شمال و مرکز آفریقا، یک سندرم تقریبا عمومی است، به همین دلیل با وجود رشد بسیار کند ما در نمره شاخص رفاه، رتبه کشور در جدول ثابت مانده است. در واقع با اینکه جهان در طول این ده سال، در مجموع برخوردار‌تر شده؛ عمده کشورها را می‌توان به دو دسته کمتر برخوردار و با رشد کمتر در شاخص و بیشتر برخوردار و با رشد بیشتر در شاخص تقسیم کرد. این یعنی علاوه بر رشد کل مجموع کشورها در شاخص برخورداری، شکاف میان کشورهای بیشتر برخوردار و کمتر برخوردار نیز در حال افزایش است و اگر هر چه سریع‌تر فکری برای تغییر اساسی و عمیق شرایط کشور از نظر شاخص رفاه نکنیم؛ پنجره فرصت ایران برای پیوستن به کشورهای دارای سطح بالای برخورداری، عملا بسته خواهد شد.
سوم: میزان رشد شاخص رفاه، در میان زیرشاخص‌های خود، بیش از هر پارامتری با سطح متغیر ایمنی و امنیت، همبستگی نشان داده شده است. زیرشاخصی که در کارنامه ایران، تا امروز از وضعیت نسبتا قابل قبولی برخوردار بوده است؛ اما جامعه به ما نشان داده این متغیر می‌تواند تحت تاثیر نارضایتی انباشته سال‌های اخیر از وضعیت رفاهی و مشکلات معیشتی، به سرعت در معرض تهدید قرار بگیرد. این موضوع بریافته و تحلیل قبلی تاکید مضاعفی می‌گذارد. به عبارت دیگر، اگر پیش از آنکه سکون در وضعیت شاخص رفاهی و انباشت مشکلات معیشتی پارامتر سطح ایمنی و امنیت را دستخوش تهدید کند؛ فکری برای ترممیم شاخص کردیم؛ شانس ما برای عبور از این وضعیت چشمگیر است؛ اما اگر ادامه این وضعیت از طریق بروز نارضایتی‌های اجتماعی موجب تضعیف متغیر ایمنی و امنیت شود؛ عملا در چرخه سه گانه پایین بودن سطح رفاه، نارضایتی اجتماعی، پایین بودن سطح ایمنی و امنیت گرفتار می‌شویم و طبیعتا خروج از این شرایط بسیار دشوار خواهد بود.
منبع: کانال تلگرامی حسین سلاحورزی
نظرات