گرجستان چگونه بهشت سرمایه‌گذاری شد؟
کشوری که تا همین چند سال پیش کانون جنایت سازمان‌دهی شده بود، امروز الگوی لیبرالیسم در قفقاز است. این کشور با آزادسازی اقتصادش توانسته امنیت و جذابیت سرمایه‌گذاری را افزایش دهد و فضای کسب‌وکار خود را تا حدی بهبود ببخشد که از لحاظ سهولت کسب‌وکار در جهان ششم است.
از حکومت مافیا تا بهشت سرمایه‌گذاری
در اروپای‌غربی تصویری که معمولا از کشورهای منطقه قفقاز بین دریای خزر و دریای سیاه وجود دارد، تصویری است از جنگ، فساد، مافیا و باتلاق بوروکراسی. البته که این تصویر تصادفی هم نیست. همان‌طور که تاریخ معاصر گرجستان هم تا همین چند سال پیش گواه آن است. منتها در مورد گرجستان این تاریخ حقیقتا به تاریخ پیوسته است.گرجستان خودش را به معنای واقعی کلمه «تکانده» و مشکلاتی را که از قدیم به ارث برده بود، حل کرده است. فساد در پلیس، دادگستری و ادارات دولتی تقریبا به صفر رسیده است. باندهای مافیایی که تا همین چند سال پیش گرجستان خانه‌شان بود، حالا یا در زندان‌اند یا گریخته‌اند.ایجاد شفافیت رمز موفقیت مبارزه با فساد در گرجستان است.
همه اقدامات و عملیات اداری امروز فیلمبرداری و ضبط می‌شود. کوچک‌ترین تلاشی برای رشوه‌دهی مجازات حبس را در پی دارد. یک گزارش موسسه مالی بین‌المللی (IFC) که یکی از سازمان‌های زیرمجموعه بانک جهانی است، سطح فساد در گرجستان را تقریبا صفر درصد اعلام کرده است. این همیشه این‌طور نبوده است. یک بوروکراسی آزاردهنده، مثل اغلب کشورهای استقلال‌یافته از اتحاد جماهیر شوروی، گرجستان را هم مدت‌ها آچمز کرده بود. فساد در این کشور وحشتناک بود. باندهای سازمان‌دهی شده جنایی از گرجستان عملیات بین‌المللی خود را برنامه‌ریزی می‌کردند.
مدارا نکردن با فساد
معجزه اصلاحات با انقلاب گل‌سرخ در سال ۲۰۰۳ و برکناری حکومت استبدادی ادوارد شواردنادزه رئیس‌جمهور وقت و قدرت گرفتن میخایل ساکاشویلی آغاز شد. هر چند این سیاستمدار جوان هم تمایلات خودکامگی داشت که بعدها هم برایش دردسرساز و منجر به کناره‌گیری‌اش از قدرت شد، اما او بعد از قدرت گرفتن، اصلاحات را با سرعت پیش برد. با اتکا به این اصل که اکثریت نباید توسط یک اقلیت ترور شود. او در همان آغاز کار با یک دستور کلیه نیروهای پلیس را اخراج کرد، یک نظام جدید سالم برای جذب نیرو تعریف و سیاست مدارا نکردن با فساد را در همه دستگاه‌ها جا انداخت.دولت گرجستان توانسته از طریق اصلاحات قوانین اجتماعی و اقتصادی و آزادسازی اقتصاد ظرف چند سال به چنین موفقیتی دست پیدا کند.
دولت در گرجستان صرفا ارائه‌دهنده خدمات اجتماعی است. نماد آن ساختمان معروف «قارچ»، تالار خدمات عمومی، کنار رود کور در تفلیس است که در آن به شهروندان خدمات اجتماعی داده می‌شود. با نهایت سرعت و کیفیت. به هر شهروندی که کمی معطل شود قهوه و خوراکی تعارف می‌شود. از این نوع مراکز خدمات شهروندی در سراسر گرجستان زیاد است.
پنجره واحد برای بهبود فضای کسب‌وکار
دولت گرجستان ۱۰ برابر این خدمات را به شرکت‌ها و کارآفرینان ارائه می‌دهد، چون به خوبی می‌داند فقط آنها هستند که اشتغال ایجاد می‌کنند. هرکس در گرجستان می‌خواهد یک شرکت تاسیس کند، می‌تواند از طریق یک پنجره واحد در عرض ۱۵ دقیقه این کار را انجام دهد. پس از سه چهار ساعت، ثبت در روزنامه رسمی به او اعلام و به صورت خودکار یک حساب بانکی برایش افتتاح می‌شود.گرجستان با ۷/ ۳ میلیون نفر جمعیت، علاوه بر غلبه بر فساد و تسهیل راه‌اندازی کسب‌وکار، برگ برنده‌های دیگری هم دارد که آن را تبدیل به یک مقصد جذاب برای سرمایه‌گذاری خارجی کرده است.
گرجستان قانون تجارت خود را هم آزاد کرده است. در این کشور که از سال ۲۰۰۰ عضو سازمان تجارت جهانی است، عملا نیازی به مجوزهای دست‌وپاگیر صادرات و واردات نیست و فرآیندهای تجارت خارجی بسیار ساده‌اند. علاوه بر آن گرجستان با بیش از ۵۰ کشور جهان از جمله اتحادیه اروپا و چین، توافق‌نامه‌های تجارت ترجیحی امضا کرده و از این طریق برای خود یک بازار با سه میلیارد نفر دسترسی ارزان فراهم آورده است.
این شرایط مساعد کسب‌وکار در گرجستان در رده‌بندی‌های مختلف بین‌المللی هم کاملا مشهود است. در رده‌بندی بنیاد هریتیج در مورد آزادی اقتصادی (شاخص آزادی اقتصادی) گرجستان در سال ۲۰۱۹ از بین ۱۸۶ کشور در رده شانزدهم قرار گرفت.در گزارش سالانه بانک جهانی درباره سهولت کسب‌وکار، گرجستان در عرض ۱۵-۱۰ سال یک جهش حیرت‌انگیز کرده و از رده ۱۱۲ در سال ۲۰۰۵ به رده ششم از بین ۱۹۰ کشور در سال ۲۰۱۹ رسیده است. بالاتر از کشورهایی چون نروژ، ایالات‌متحده آمریکا، بریتانیا، استرالیا و سوئد. در این شاخص بانک جهانی گرجستان حتی از لحاظ معیار «محافظت از سهامداران خرد» در جهان دوم و از لحاظ راه‌اندازی کسب‌وکار چهارم است. تنها در دو معیار از ۱۰ معیاری که بانک جهانی مورد ارزیابی قرار می‌دهد، گرجستان عملکرد متوسطی دارد. تجارت فرامرزی (رده۶۲) و نحوه برخورد با انحلال (۵۷). در مورد تجارت فرامرزی البته باید به این نکته اشاره کرد که علت اصلی‌اش دشوار بودن حمل و نقل به روسیه از طریق دره داریال، تنها راه مرزی با روسیه است که برای چند ماه در زمستان غیرقابل عبور است. در این مورد این امیدواری وجود دارد که از طریق دو منطقه مناقشه‌برانگیز آبخاز و اوستیای جنوبی که علت جنگ پنج روزه میان گرجستان و روسیه در سال ۲۰۰۸ بود، راه‌های حمل و نقل جدیدی به روسیه باز شود.
جذب سرمایه‌گذاری خارجی
ثبات سیاسی، امنیت سرمایه‌گذاری، مالیات پایین و یک نظام بانکی مدرن و لیبرال هم از دلایل دیگر برای پیشرفت گرجستان هستند. سرمایه‌گذاران خارجی علاوه بر آن از مزایایی چون برق ارزان، هزینه‌های پایین نیروی انسانی و سطح بالای تحصیلات و مهارت نیروی کار بهره می‌برند.بنا بر آمار منتشرشده توسط اداره آمار گرجستان، بین سال‌های ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۸ به طور متوسط هر سال ۱/ ۱ میلیارد دلار ورودی خالص سرمایه‌گذاری خارجی مستقیم به گرجستان بود. بین سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷ این میزان به ۶/ ۱ میلیارد دلار در سال رسید. این آمار در سال ۲۰۱۷ به میزان بی‌سابقه ۹/ ۱ میلیارد دلار رسید.
این آمار با توجه به اندازه نسبتا کوچک بازار گرجستان و وضعیت سیاسی در منطقه قفقاز جنوبی قابل توجه است.یک اقدام جالب و کارآمد دولت گرجستان برای محافظت از سرمایه‌گذاری خارجی، ایجاد یک موسسه حکمیت اقتصادی است که به سرمایه‌گذار در صورت بروز مشکلات، به‌ویژه اختلاف با ادارات دولتی کمک می‌کند.
منبع: دنیای اقتصاد
نظرات