تاثیر FATF بر اقتصاد ایران
تصمیم جدید FATF مبنی بر قرار دادن ایران در لیست سیاه را باید از ابعاد گوناگونی مورد بررسی قرار دهیم. نخست درباره اینکه گفته شده اروپا با آمریکا در این تصمیم همراهی کرده باید گفت امر غیرمنتظره ای رخ نداده است چرا که اروپا و ایالات متحده متحدان اصلی و استراتژیک یکدیگرند هرچند که ممکن است تفاوت دیدگاه‌هایی میان آنها باشد. تصمیمات یکی دو سال اخیر دونالد ترامپ همچون بازگشت سیاست‌های تعرفه‌ای موجب بروز برخی اختلافات شده بود اما دوگانگی میان این دو بازیگر بین‌الملل وجود نداشته است.
اختلاف‌نظرها نیز معمولا به اختلاف در عمل ختم نشده است، به عنوان نمونه در ماجرای برجام اگرچه اروپا مخالف خروج ایالات متحده یا فروپاشی برجام بوده است اما در عمل شرکت‌ها و بانک‌های غربی بعد از تصمیم ترامپ همکاری با ایران را متوقف کردند و مناسبات تجاری در عمل نماند چرا که دو طرف معتقدند عادی سازی روابط با ایران منوط به رفع برخی اختلافات نظیر مسائل غیرهسته‌ای است.
با این حال اروپا از برجام خارج نشد چرا که آنها امیدوار بودند که ایران در برخی تصمیمات خود تجدیدنظر کند. بُعد دیگر تصمیم دیروز FATF درباره اثرگذاری قرار گیری ایران در لیست سیاه خواهد بود. با توجه به اینکه تراکنش‌های مالی و بانکی ایران در سال‌های اخیر در عمل تحریم شده و با موانع روبه رو بود حالا می‌توان گفت آن تحریمی‌که به طور غیرقانونی تحت یکجانبه گرایی آمریکا اتحاذ شده بود وجهه بین المللی به خودش می‌گیرد اما به جز تاثیری که روی روابط با چین و روسیه خواهد داشت در مجموع اثر قابل توجهی نخواهد داشت.
درباره روابط مالی با چین و روسیه که تا‌کنون تا حدی با ایران تبادل مالی و بانکی داشتند نیز موضوع از طریق راه حل‌های تهاتری پیگیری خواهد شد به‌گونه‌ای که مثلا آنها نفت یا کالایی از ایران وارد می‌کنند بهای آن را به عنوان اعبتار ایران نزد خود نگه می‌دارند و با صادرات کالاهایشان به ایران حساب و کتاب می‌کنند، این در واقع سیستم بانکی مدرن نیست و به طریق حواله‌ای مناسبات مالی انجام خواهد شد.
به هر حال بازگشت به این روش‌های ماقبل مدرن در ایران طرفدارانی نیز دارد و چنین روندی در واقع یک گام به پیش براساس اهداف چنین جریان‌هایی در کشور است. دیروز همزمان با این تصمیم انتخابات مجلس نیز برگزار شد و با توجه به شانس بالایی که محافظه‌کاران برای پیروزی در آن دارند احتمالا گام‌هایی برای جداسازی ایران از مناسبات غربی بیشتر مورد توجه قرار خواهد گرفت و از قضا قرار گرفتن ایران در لیست سیاه برای این گروه نیز نگرانی به‌وجود نخواهد آورد.
نمونه‌های تمایل به اقدامات پیشامدرن را چندی پیش از سوی یک نفر در حوزه پزشکی دیدیم و حالا همان مسیر را در حوزه بانکی احتمالا در پیش خواهیم داشت.
نظرات