کارگری میمون‌ها در باغ‌های گردو ایران

کارگران آخرین گردوها را از سر شاخه درختان بلند قامت می‌تکانند، از باغ‌های اردیبل و همدان که حالا رو به سرما می‌روند تا باغ‌های کرمان که همچنان هوای تابستانی را تجربه می‌کنند.

کارگرانی که در ارتفاع 17-18 متری و زیر انبوه شاخه‌های سر به فلک کشیده به چشم نمی‌آیند. گردوها با هر ضربه چوبدستی روی زمین پخش می‌شوند و زنان و مردان سطل به دست گردوهای روی زمین را جمع می‌کنند و در گوشه‌ای از باغ به شکل پشته‌های کوتاه انبار می‌کنند.

بساط چای ذغالی برپاست اما کارگرانی که از درخت‌های بلند گردو بالا رفته‌اند به این راحتی کوتاه نمی‌آیند آنقدر که نگرانی‌‌ها بالا می‌گیرد که قندشان بیفتد و تعادل‌شان به هم بریزد و …

به گزارش تجارت‌نیوز ، برداشت گردو در سومین قطب گردوی جهان هرسال کشته و آسیب‌دیدگانی به بار می‌آورد. بر اساس گزارش وزارت کشاورزی، ایران 157 هزار هکتار باغ گردو دارد و سومین تولیدکننده جهان است و کشورهای چین، آمریکا و ایران به ترتیب با یک میلیون و 700 هزار، 450 هزار و 222 هزار تن در رتبه نخست تا سوم تولید گردوی دنیا قرار دارند و ترکیه و مکزیک نیز چهارمین و پنجمین تولیدکننده بزرگ این محصول به شمار می‌آیند.

کارگران گردوتکان میانسال و سالمند هستند

اینجا بر خلاف دو رقیب بزرگ یعنی چین و امریکا، گردو با ابتدایی‌ترین روش‌های ممکن برداشت می‌شود و همین باعث شده است که کارگر داوطلب گردوتکانی کمیاب باشد.

باغدارها می‌گویند که گردوتکان‌ها معمولا فقیرترین کارگران کشاورزی هستند. آنهایی که غم نان وادارشان می‌کند از درختانی بالا بروند که گاهی ارتفاعشان تا 20 متر هم می‌رسد.

علیرضا فتحی، عضو اتحادیه باغداران همدان می‌گوید که دیگر جوانان متقاضی گردوتکانی نیستند.

درختانی که ممکن است کرم ساقه‌خوار از درون شاخه‌هایشان را جویده باشند و شاخه‌های پوچ ناگهان بشکند و کارگران را از ارتفاعی دهشتناک به زمین بیندازد. البته موضوع این ریسک خطرناک را خود کارگران هم می‌دانند اما پولی که در بساط کارگران کشاورزی می‌آید آنقدر ناچیز است که کفاف معیشت سخت این روزها را نمی‌دهد.

از آن سمت خطر بالای مرگ و معلولیت کارگران گردوتکان موجب شده است که تعداد داوطلبان این کار کم باشد و قیمت کارگر بالا برود. 25 شهریور ماه امسال دانشگاه علوم پزشکی همدان تعداد قربانیان گردو چینی این استان را ۱۳۰ نفر اعلام کرده و به همشهری گفته است که بیشترین مصدوم و مجروح مربوط به تویسرکان است. طبق این اعلام، در ۱۹ روز گذشته ۶۵ نفر از مردم این شهر مجروح و مصدوم راهی بیمارستان‌ها شده‌اند.

علیرضا فتحی، عضو اتحادیه باغداران همدان به تجارت‌نیوز می‌گوید که دیگر جوانان متقاضی گردوتکانی نیستند. آنها می‌دانند که این کار چقدر سخت و فرسایشی و البته خطرناک است و حالا اغلب کارگران میانسال و حتی سالمند به این کار مشغول‌اند.

کارگری بدون بیمه در ارتفاع 20 متری

به گفته فتحی گردو تکان‌ها امسال روزانه و به طور میانگین 800 هزار تومان دستمزد گرفته‌اند و البته این دستمزد برای یک شبانه‌روز کار است و مشروط به اینکه کارگر چابک و پرکار باشد وگرنه قیمت پایین می‌آید. کارگران پرکار فقط حدود 15 روز می‌توانند در باغ‌های گردوکار کنند و سر جمع حدود 12 تا 15 میلیون تومانی عایدشان می‌شود.

این دستمزد در شرایطی است که امکان دارد ماه‌ها بیکار باشند. خودشان می‌گویند شغل‌شان مانند کارگر بنایی است که نه بیمه دارند و نه هر ماه سرکار هستند. بنابراین در زندگی یک کارگر کشاورزی پس‌انداز و مدیریت هزینه حرف اول را می‌زند.

از آن گذشته ممکن است حین کار آسیب ببینند و هزینه دوا و درمان سنگین است و بسیاری از کارگران گردوکار با آسیب‌های درمان نشده برای ابد معلول شده‌اند.

علی خان‌محمدی، رییس مجمع خبرگان کشاورزی به تجارت‌نیوز می‌گوید که ماشین‌های گردوتکان در ایران ضعیف است و جوابگوی گردوتکانی نیست. بنابراین محصول زیادی روی شاخه‌های می‌ماند و تبدیل به ضایعات می‌شود.

از آن گذشته باغ‌های گردو در ایران نامنظم و در هم فشرده‌اند و امکان عبور دستگاه‌های مکانیزه در باغ‌های ایران نیست. همچنین اینکه در مناطق مرتفع و کوهستانی هم باغداران امکان استفاده از این ابزار را ندارند.

او ادامه می‌دهد که در ایران برخلاف چین و امریکا روی اصلاح نژاد درخت‌های گردو کار خاصی انجام نشده است و درخت‌های گردو در کشورهای پیشرفته که رقیب ایران هستند، کوتاه قامت هستند و بار خوشه‌ای می‌دهند.

به جز این، باغداران ایرانی به راحتی حاضر نمی‌شوند که درخت‌های کهنسال گردو را که گاهی قدمت‌شان به 50 سال می‌رسد، قطع کنند و آن را با نهال‌های تازه جایگزین و شکل و شمایل باغ ها را اصلاح کنند. به همین دلیل گردوتکانی در ایران سنتی و پر خطر است.

میمون‌ها در باغ‌های گردو

این گرفتاری‌ها باعث شده است که محلی‌ها از حضور میمون‌های کارگر در باغ‌های گردوی ایران خبر بدهند. علی خان‌محمدی، رییس مجمع خبرگان کشاورزی که خودش در کرمان باغ گردو دارد، این موضوع را تایید می‌کند و می‌گوید که این موضوع را شنیده و دنبال میمون‌های کارگر بوده تا آنها را در باغ شخصی‌اش به کار بگیرد اما موفق نشده است که آنها را ردیابی کند.

اسماعیل منوچهری، مدیر جهادکشاورزی سروآباد کردستان هم به تجارت‌نیوز می‌گوید که قبلا شنیده است در باغ‌های گردو اورامان کردستان در مواردی از میمون‌های کارگر استفاده شده اما به کارگیری میمون‌های کارگر نه علمی و نه به صرفه است و برداشت از باغ‌های گردو را طولانی می‌کند.

او توضیح می‌دهد که هر درخت گردو معمولا 3 تا 4 هزار عدد و حداقل 2 هزار عدد گردو دارد و چیدن دانه‌ای گردو توسط میمون‌های کارگر پروسه کار را بسیار طولانی و زمان‌بر می‌کند. این در حالی است که با هر بار تکاندن درخت‌ها 300- 400 گردو برداشت می‌شود.

او چاره کار را مکانیزه کردن برداشت گردو و اصلاح نژاد درخت‌های گردو می‌داند و البته استفاده از ابزارهای ایمنی مانند کمربندهای استاندارد و کلاه ایمنی را به کارگران گردوتکان توصیه می‌کند.