زهرا بارانی 
یک اقتصاددان در گفتگو با تجارت‌نیوز پاسخ داد:
مهم‌ترین مولفه‌های بازار ارز چیستند؟ / نگرانی‌ها نسبت به بازار ارز چقدر جدی است؟
یک اقتصاددان پوشش ریسک ارز را از الزامات جلوگیری از نوسانات ارزی دانست و اظهار کرد: فرض کنید برگردید به سال قبل و این خبر اعلام‌شده که آمریکا می‌خواهد از برجام خارج شود. در این شرایط انتظار عمومی این است که نرخ ارز بالا برود. اگر ابزار پوشش ریسک ارز داشتیم، اقتصاد ما تا این حد ضربه نمی‌خورد.
به گزارش تجارت‌نیوز، پویا ناظران، اقتصاددان در تحلیل خود از شرایط اقتصادی پیش روی کشور تبعات تورمی سررسید گواهی سپرده را بر روی نرخ ارز بیان کرده و احتمال افزایش قیمت دلار در اسفند ماه سال جاری را مطرح کرده است.
در شرایط فعلی نگرانی‌ها از بحران ارزی در حال افزایش است اما چه مولفه‌های بر بازار ارز و به طور کلی بر قیمت دلار تاثیرگذار است؟
حسین توکلیان، اقتصاددان در گفتگو با تجارت‌نیوز گفت: برای شناخت این مولفه‌ها باید به دو جنبه نگاه کنیم، کوتاه‌مدت یا بلندمدت. اگر بلندمدت را در نظر بگیریم مجموعه کل صادرات طرف عرضه ارز و مجموع کل واردات طرف تقاضای ارز قرار می‌گیرد. بنابراین وقتی هر سیگنالی نسبت به افت صادرات کشور داشته باشید یعنی عرضه آن محصول و کالا که در این جا ارز است محدود شده و قیمت آن افزایش پیدا می‌کند.
وی در ابن باره ادامه داد: نرخ صادرات و واردات که به طور آنی نمی‌توانند واکنش نشان دهند و برای هر کدام از بخش‌های تجارت نیاز به ثبت سفارش و روال کاری خاصی دارد. چیزی که به‌طور کوتاه‌مدت اثر می‌گذارد حساب جاری است. تراز پرداخت‌ها دو جز دارد حساب جاری و حساب سرمایه است. حساب جاری شامل صادرات و واردات کالا و خدمات می‌شود. چیزی که آنی واکنش نشان می‌دهد روی حساب سرمایه است. حساب سرمایه دارایی‌های فعلی است.
باید به جای اسکناس خارجی روی اوراق قرضه خارجی سرمایه‌گذاری کنیم.
وی در خصوص نحوه سرمایه‌گذاری در کشورهای توسعه‌یافته گفت: در عمده کشورهای توسعه یافته دارایی بینالمللی که در اختیار افراد قرار می‌گیرد از انواع و اقسام دارایی‌هاست. ممکن است سهام شرکت خارجی، اوراق قرضه شرکت‌های خارجی و هر نوع دارایی دیگری باشد. مشکلی که در کشور ما وجود دارد این است که دارایی بینالمللی خاصی نداریم. تنها دارایی بینالمللی که داریم خود پول بینالمللی است.
اوراق قرضه و اسکناس‌های خارجی دو فاکتور سرمایه‌گذاری برای دیگر کشورها است، این اقتصاددان در این خصوص بیان کرد: شباهت اوراق قرضه اروپا و آمریکا با پول این کشورها در این است که به لحاظ نقدشوندگی توسط دولت آن‌ها ضمانت و منتشر می‌شود اما تفاوت این دو در این است که اولی هیچ فایده‌ای برای خریداران آن ندارد. یعنی اگر اسکناس دلار و یورو را نگه دارید در پایان دوره هیچ عایدی برای شما ندارد. ولی اگر اوراق قرضه اروپا و آمریکا را نگه دارید، در پایان دوره نرخ سود می‌دهد.
توکلیان اظهار کرد: شما می‌توانید یورو و دلار را به عنوان اوراق قرضه اتحادیه اروپا و آمریکا در نظر بگیرید که نرخ بهره‌اش صفر است. در همه کشورهای توسعه‌یافته کسی که بخواهد سرمایه‌گذاری بینالمللی کند، صرفا پول خارجی نگه نمی‌دارد بلکه اوراق قرضه خارجی نگه می‌دارد. چون اوراق قرضه خارجی به یورو و دلار است. اگر قرار باشد نرخ ارز بالا برود، نرخ این اوراق نیز بالا می‌رود. در عین حال دو یا سه درصد هم نرخ سود اوراق قرضه است. پس منطقی این است که اوراق قرضه بگیرند.
وی علت این که بخش سفه‌بازی بازار ارز به سوی اسکناس سوق پیدا می‌کند را در این می‌داند که در کشور ما از یک‌سو حساب سرمایه بسته است و از سوی دیگر دارایی بینالمللی نداریم. وی همچنین عنوان کرد: همین اتفاق باعث می‌شود نوسانات در بازار ارز تشدید شود. در صورتی که اگر در بازار بورس اوراق قرضه بینالمللی داشتید، سفته‌باز می‌رفت در بورس و اوراق قرضه می‌خرید. چون علاوه بر نوساناتی که در بازار ارز وجود دارد، سود هم دارد.
توکلیان درباره واکنش‌های آنی در اقتصاد و بازار ارز گفت: انگیزه‌های سفته‌بازی به دلیل عمیق نبودن بازارهای مالی در ایران باعث می‌شود تا اطلاعات و اخباری مبنی بر افت پول ملی در اقتصاد تزریق می‌شود، به‌طور آنی تبدیل به تقاضا برای پول خارجی می‌شود. همین امر منجر به تشدید نوسانات بازار ارز می‌شود. در کوتاه‌مدت این مسئله تعیین‌کننده است و در همه جای دنیا وجود دارد. همه جا از طریق ابزارهای مختص این امر، کنترل می‌کنند.
وی در پایان پوشش ریسک ارز را از الزامات جلوگیری از نوسانات ارزی دانست و اظهار کرد: فرض کنید برگردید به سال قبل و این خبر اعلام‌شده که آمریکا می‌خواهد از برجام خارج شود. در این شرایط انتظار عمومی این است که نرخ ارز بالا برود. اگر ابزار پوشش ریسک ارز داشتیم، اقتصاد ما تا این حد ضربه نمی‌خورد. برای پوشش ریسک ارز، ارز را پیش‌خرید می‌کردند. می‌توانید به عنوان سوآپ و سلف در نظر بگیرید. اگر این ابزارها وجود داشت کسی که می‌خواست شش ماه بعد ثبت سفارش کند و نیاز به ارز داشت یا می‌خواست سفته‌بازی کند نمی‌رفت اسکناس دلار و یورو را خریداری کند که بازار طلا و ارز دچار نوسان شود، بلکه سراغ ابزار مشتقه می‌رفت. در این وضعیت نوسانات در بورس خودش را نشان می‌داد، نه در بازار ارز که واردات هر کالایی تحت تاثیر نوسانات ارزی ناشی از سفته‌بازی است. خیلی راحت ارز از طریق صادرات به بخش واردات اختصاص پیدا می‌کرد. کسی که دنبال سودآوری بود نیاز به انبار اسکناس یورو و دلار نداشت.
نظرات