سارا اسلامی 
«تجارت‌نیوز» گزارش می‌دهد:
نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری در مورد استان‌های کردنشین چه گفته‌اند؟
کردنشین‌ها، اسیر تورم و بیکاری
کردها آنقدر در این دیار ریشه دارند که نامشان در شاهنامه فردوسی هم آمده است؛ حماسه‌سرای توس آنها را از نسل کاوه آهنگر می‌داند. آمارها اما می‌گویند سه استان عمدتا کردنشین ایران، امروز حال و روز خوشی ندارند. کردستان، کرمانشاه و ایلام در شاخص فلاکت نسبت به میانگین کشوری وضعیت بدتری دارند و در صدر قرار گرفته‌اند. در این شرایط، شش نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری در گذشته و حال، در مورد این سه استان چه گفته‌اند؟
به گزارش تجارت‌نیوز، سه استان کردنشین کشور، به گواه آمارها شرایط اقتصادی خوبی ندارند و در برخی شاخص‌ها نسبت به میانگین کشوری در وضعیت بدتری قرار گرفته‌اند. این در حالی است که بسیاری از مسئولان گذشته و حال کشوری از جمله هر شش نفری که این روزها مشغول تبلیغات انتخاباتی هستند، اذعان دارند که کردستان، کرمانشاه و ایلام، نقش مهمی در هشت سال جنگ تحمیلی داشتند، ظرفیت‌های زیادی دارند اما حالا محروم مانده‌اند.
مرکز آمار ایران، چندی پیش با انتشار گزارش‌هایی، شاخص فلاکت را در کل سال و زمستان 1402 اعلام کرد. این شاخص از تجمیع نرخ تورم و بیکاری به دست می‌آید. همانگونه که طرح اینفوگرافیکی که تجارت‌نیوز در این مورد منتشر کرده است نشان می‌دهد، عدد شاخص فلاکت در هر سه استان کردنشین، بالاتر از میانگین کشوری است. به گونه‌ای که این عدد در سال گذشته برای کل کشور به 48.8 درصد رسیده اما برای کرمانشاه، کردستان و ایلام به ترتیب 57.2، 52 و 49.2 درصد ثبت شده است. به این ترتیب، کرمانشاه و کردستان، دومین و سومین استان کشور با بالاترین عدد شاخص فلاکت بوده‌اند. در زمستان سال گذشته اما این دو استان صدرنشین بودند و با 62.4 و 60.8 درصد، بیشترین سطح شاخص فلاکت را داشتند.
اکونیوز چندی پیش در این مورد نوشت که در فصل زمستان کرمانشاه بالاترین شاخص فلاکت را در بین استان‌های کشور داشته است؛ در حالی که در پاییز، جایگاه چهارم را به خود اختصاص داده بود. این در حالی است که در آخرین فصل سال گذشته، شاخص فلاکت در کل کشور کاهشی بوده و به 49.3 درصد رسیده اما تنها در دو استان کرمانشاه و کردستان افزایش یافته است.
تورم؛ بالاتر از میانگین کشور
به گزارش تجارت‌نیوز، استان‌های کردنشین در بعضی شاخص‌های دیگر اقتصادی نیز شرایط خوبی ندارند. برای مثال در اردیبهشت امسال، تورم سالانه در هر سه استان کردستان، کرمانشاه و ایلام، بالاتر از نرخ کشوری (37 درصد) بوده است. به‌گونه‌ای که کردستان با 41.4 درصد سومین استان، کرمانشاه با 40.1 درصد پنجمین استان و ایلام با 39.2 درصد نهمین استان از این نظر بوده‌اند.
در مقابل، نرخ تورم نقطه به نقطه برای کردستان و کرمانشاه به ترتیب 30.7 و 30.6 درصد ثبت شده که کمتر از نرخ کشوری (31 درصد) هستند. در حالی که، این شاخص برای ایلام به 31.9 درصد رسیده و بالاتر از نرخ کشوری قرار گرفته است. در نتیجه ایلام، دوازدهمین استان ایران، با بیشترین نرخ تورم نقطه به نقطه محسوب می‌شود.
در عین حال، تورم ماهانه در کردستان و کرمانشاه بیشتر از نرخ تورم کشوری (2.8 درصد) بوده است. به عبارت دیگر، کردستان با 3.1 درصد پنجمین استان و کرمانشاه با 2.9 درصد هشتمین استان کشور از این حیث بوده‌اند اما تورم ماهانه ایلام 2.2 درصد اعلام شده که کمتر از نرخ کشوری است.
نرخ بالای بیکاری در کرمانشاه و کردستان
دو استان کرمانشاه و کردستان از نظر اشتغال نیز شرایط خوبی ندارند؛ هر چند که دولت سیزدهم نرخ بیکاری آنها را کاهشی اعلام می‌کرد. با این حال، آخرین نرخ بیکاری که مرکز آمار برای کل کشور منتشر کرده، ۸.۱ درصد بوده است؛ در حالی که این شاخص برای دو استان کردنشین به ترتیب، 12.3 و 10.7 درصد ثبت شده. اما مرکز آمار بیکاری در ایلام را پایین‌تر از نرخ کشوری و 6.7 درصد اعلام کرده است.
در کل، استان‌های کردنشین با وجود ادعای دولت‌های مختلف در مورد رشد و محرومیت‌زدایی آنها، کمابیش با چالش‌های مختلفی دست به گریبان هستند؛ از جمله، سهم اندک در تولید ناخالص داخلی و درآمد سرانه، کولبری، ضعف زیرساخت‌های بهداشتی و حمل و نقل، مشکلات مرزی، پروژه‌های نیمه‌تمام و کمبود سرمایه‌گذاری، مسائل محیط‌زیستی و آتش‌سوزی جنگل‌ها، کشاورزی و دامپروری سنتی و خروج سرمایه‌های مالی و اجتماعی.
این روزها کشور در آستانه انتخابات زودهنگام ریاست‌جمهوری قرار گرفته است و نامزدها فرصت یافته‌اند از محرومیت‌ها و چالش‌ها بگویند. اما در تبلیغات آنها تا کنون کمتر از سه استان کردستان، کرمانشاه و ایلام نام برده شده است.
با این حال، شش نامزد انتخابات چهاردهم (به ترتیب حروف الفبا: مسعود پزشکیان، مصطفی پورمحمدی، سعید جلیلی، علیرضا زاکانی، محمدباقر قالیباف و سیدامیرحسین قاضی‌زاده هاشمی)، هر یک تا کنون مناصب مختلفی را در قوای سه‌گانه داشته و دارند که برخی از جنبه اجرایی بیشتر و برخی کمتر برخوردار بوده است. سه نفر از آنها نیز پیش از این، نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری بوده‌اند. آنها تاکنون در مورد سه استان کردنشین چه گفته‌اند؟
ادامه این گزارش پاسخی برای همین پرسش است. در متن این نکته نیز مشخص شده است که گوینده در زمان طرح آن سخنان، چه مسئولیت یا نقشی را برعهده داشته است.
مسعود پزشکیان/ چرا افراد به پان‌کردیسم روی می‌آورند؟
نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری:
- «ایران را یک گروه، یک دسته و یک جناح نمی‌توانند نجات بدهند همه باید مشارکت کنند و ایران را باید با همه، قومیت‌ها، بسازیم. اصلاحات بر اساس عدالت معنا می‌دهد.
باید کاری کنیم تا بر اساس عدالت با حقوق مناطق مختلف کردستان، لرستان، بلوچستان و سیستان، خوزستان برخورد شود.» (ایرنا/ ۲۶ خرداد ۱۴۰۳)
- «باید جلوی افرادی که حقوق سایرین را ضایع می‌کنند، گرفته شود.
باید سهم سیستان و بلوچستان، کردستان، خوزستان و... را درست داد. سهم جایی را ۱۰ برابر می‌دهند، اما به جایی دیگر هیچ سهمی نمی‌دهند. این ظلم است.
آیا می‌دانید چرا برخی به پان‌عربیسم، پان‌ترکیسم و پان‌کردیسم روی می‌آورند؟ زیرا مشاهده می‌کنند که حق‌شان داده نمی‌شود.» (خبرآنلاین/ ۲۲ خرداد ۱۴۰۳)
- «یکی از مهمترین مسائلی که در کشور ما گم شده، عدالت است، ما از عدالت سخن می‌گوییم اما سهم مناطق محروم را هیچ وقت درست پرداخت نمی‌کنیم... سیستان و بلوچستان و کردستان هم اینگونه هستند.» (ایرنا/ ۲۱ خرداد ۱۴۰۳)
مصطفی پورمحمدی/ همراهی با رزمندگان
وزیر دادگستری:
- «ایلام خط مقدم دفاع مقدس بود و مردم صبور آن همواره همراه رزمندگان بودند.
امروز که جنگ و سختی‌های آن دوران به پایان رسید فرهنگ شهادت، ایثار و از خودگذشتگی در استان ماندگار شد.
استان ایلام خوشبختانه جزو استان‌های خوب از حیث جرم‌خیزی بوده و جرائم آن به نسبت دیگر استان‌های کشور پایین‌تر است،
این مهم نیز به فرهنگ عمومی جامعه بر می‌گردد و امیدواریم با پیگیری‌ها به عمل آمده وضعیت در استان هرچه بهتر شود.» (فارس و سایت شخصی/ ۲۶ شهریور ۱۳۹۲)
سعید جلیلی/ هر کولبر، یک صادرکننده
نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری:
- «بدون رونق کردستان و شهرها و روستاهای آن، جهش ایران در بخش‌های مختلف ممکن نیست.
جوانان کُرد باید صادر کننده عمده برای کشور باشند.
امروز باید دولت برنامه‌ریزی داشته باشد تا هر کدام از روستاهای استان کردستان به سلول جهش تولید در کشاورزی، صنعت و گردشگری در کشور تبدیل شود.» (ایرنا/ ۲۵ خرداد ۱۴۰۰)
- «مرزنشینان غیور انقلاب اسلامی در ایلام نباید به کارت مرزنشینی اکتفا کنند و ورود یک کالا آنها را قانع کند بلکه جوان مرزنشین می‌تواند صادر کننده شایسته‌ای باشد.» (مهر/ ۲۵ خرداد ۱۴۰۰)
عضو مجمع تشخیص مصحلت نظام:
- «سخنان کولبران را شنیدم و ان شالله به مسئولین مربوطه منتقل خواهم کرد و امیدوارم این مشکل حل بشود. رییس جمهور و دولت نیز بر حل مشکل مرزنیشنان و تقویت مناسبات اقتصادی مرزی تاکید دارند.» (سایت شخصی/ 30 فروردین 1397)
- «مرزنشینان، غیور مردان و پیشگامان دفاع از کشور و انقلاب هستند و 4 استان غرب و جنوب کشور در 8 سال زمان دفاع مقدس به خوبی این مساله را اثبات کردند.
امروز هم مرزنشینان و تعاونی‌های آنها می‌توانند یک بستر و فرصت برای صادرات و اشتغال و تولید کشور باشند و در این زمینه پیشگام شوند.» (سایت شخصی/ 16 شهریور 1396)
- «عراق حدود 20 میلیاد دلار از ترکیه واردات دارد که اگر 10 درصد و حتی یک درصد این واردات از طریق استان ایلام تأمین شود، منابع قابل‌توجهی برای مردم این منطقه به دست می‌آِید.» (سایت شخصی/ 13 فروردین 1396)
علیرضا زاکانی/ فرصت قومیت‌ها
نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری:
- «قومیت‌های ایرانی مثل بوستان گل هستند که به جامعه طراوت داده است. مذاهب و ادیان نیز در ایران از حقوق مختلف در اصول قانون اساسی برخوردار هستند.
ممنوعیت پخش نشدن اذان اهل سنت در کردستان، کج سلیقی بود که در سفر رهبری به این استان این ممنوعیت بی‌جا برداشته شد.» (ایسنا/ 27 خرداد 1403)
نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری:
- «صحبت از کردستان صحبت از یک خطه با مردمانی خونگرم و مهمان‌نواز و مردمانی مسئولیت‌پذیر است.
بنده مذاهب، اقوام، ادیان و اقلیت‌ها را به عنوان یک فرصت بزرگ و تاریخی برای ایران اسلامی می‌دانم.
چرا نباید در کردستان یک محیطی را خلق کنیم که اگر اهل سنتی از بیرون نگاه کرد بداند که این‌ها برادرانه با هم زندگی می‌کنند و با تشریک مساعی این استان را سلامت کرده‌اند؟» (ایسنا/ ۲۲ خرداد 1400)
محمدباقر قالیباف/ محرومیت استان‌های کردنشین
رئیس مجلس:
- «مردم ایلام در دوران دفاع مقدس سنگ تمام گذاشتند.
مسئله انتقال آب در منطقه گرمسیری استان ایلام و کرمانشاه موضوع مهمی است.
پس از جنگ تحمیلی، ایلام آنچنان که باید مورد توجه قرار نگرفت و این استان امروز یکی از استان‌های محروم کشور محسوب می‌شود.» (خانه ملت و تسنیم/ ۱۷ خرداد ۱۴۰۰)
- «کردستان یکی از مناطق پرظرفیت و متاسفانه مناطق محروم کشور نسبت به شاخص‌های توسعه‌ای به شمار می‌آید.
مسئله کولبری در استان یکی از زخم‌های کهنه در حوزه مرزی کشور چه در شمال غرب و چه در جنوب شرق به شمار می‌آید.» (میزان/ 20 اسفند ۱۳۹۹)
نامزد دوازدهم دوره انتخابات ریاست‌جمهوری:
- «مظلومیت و محرومیت استان ایلام که از جمله استان‌های مدافع کشور در دوران دفاع مقدس بوده به‌خاطر نبود امکانات نیست بلکه به‌خاطر سوءمدیریت و ساختارهای غلط اداری است،
ایلام از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های بالایی برخوردار است ولی مظلومیت این استان همچنان مشهود است. (باشگاه خبرنگاران جوان / ۰۱ اردیبهشت ۱۳۹۶)
نامزد یازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری:
- «کردستان استانی شهید پرور، مقاوم و بافرهنگ اصیل ایرانی و اسلامی است.
دولت آینده باید بداند که این مردم به شعار عدالت نیازمند نیستند.
مردم تشنه خود عدالت هستند و باید این عدالت را در بعد مسائل اقتصادی و اجتماعی در زندگی خود حس کنند.
نکته مهمتر عدالت اجتماعی است که همه آحاد مردم و جوانان با هر گرایش، قومیت، سلیقه، زبان، دین، مذهب و نژادی که هستند به آن نیاز دارند.
مردم باید بدانند که فرصت های اجتماعی در کشور برای همه برابر است. اینگونه نیست که اگر از این قوم باشید، امکان خاصی برای شما فراهم باشد و اگر از این قوم نباشید این امکان از شما گرفته شود (سایت خبری فردا/ ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۲)
- انبوهی از جوانان متخصص و متعهد در حوزه‌های بسیار زیادی در کشور وجود دارند و حرف جوانان ما با مسئولان کشور این است که اگر چنین ظرفیت‌هایی وجود دارد چرا در استانی مانند کرمانشاه باید مهاجرت به شهرها و کشورها وجود داشته باشد. (فارس/ 26 اردیبهشت 1392)
- «مردم ایلام در زمان جنگ به میدان رفتند و دیدیم چگونه جنگیدند و شجاعت نشان دادند.
متاسفانه بعد از دوران دفاع مقدس آن طوری که باید به مناطق جنگی خدمات رسانی می‌شد، انجام نشد، البته اینگونه نیست که هیچ کاری نشده باشد...» (فارس/ 25 اردیبهشت 1392)
نامزد نهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری:
- «مردم استان ایلام صدمات و لطمات زیادی را در جنگ متحمل شدند اما متاسفانه اقدامی برای جبران این صدمات به طور شایسته انجام نشد.» (خبرگزاری مهر/ ۱۱ خرداد ۱۳۸۴)
سید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی/ چالش اشتغال
نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری:
- « جوامع انسانی مبتنی بر نیاز یک دیگر شکل گرفته‌اند، انسان‌ها به هم نیاز دارند چه در داخل کشور و چه در خارج کشور.
باید در اقلیم کردستان عراق به گونه‌ای سیاست‌گذاری کنیم که بزرگان این اقلیم امنیت خودشان را در کردستان ایران ببینند.» (شفقنا/ 30 خرداد 1403)
معاون رئیس‌جمهور:
- «در بخش‌های مختلف مشکلاتی داریم و به عنوان مثال مهمترین مسئله ما در استان کرمانشاه موضوع اشتغال است، در خصوص اعطای تسهیلات هم موانعی وجود دارد.» (سایت دولت/ ۸ اردیبهشت ۱۴۰۲)
- «کردستان یکی از استان‌هایی است که همواره برای دفاع از نظام و انقلاب جانفشانی کرده است.
باید شناسنامه‌ای برای استان کردستان تهیه و متناسب با آن برنامه‌ریزی شود.
در حوزه مسکن [در استان کردستان] بیش از ۴ هزار نفر در اولویت واگذاری مسکن هستند و بیش از ۶ هزار نفر هم در اولویت دوم هستند و این نشان می‌دهد در حوزه مسکن ایثارگران کاری نشده است. (ایرنا و برنا/ ۶ اردیبهشت ۱۴۰۲)
- «تسهیلات اشتغال بر اساس ظرفیت‌هایی که در مناطق وجود دارد پرداخت می‌شود.
در استان ایلام به خاطر محرومیت‌هایی که داشته است سقف پرداخت وام اشتغال‌زایی در حوزه ایثارگران برداشته شده است.» (سایت ایثار /20 خرداد 1401)
نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری:
- «سنندج شهری با ظرفیت‌های زیاد است که به همین دلیل مهاجرپذیر هم هست و زیرساخت‌های خوبی در حوزه بهداشت و درمان دارد. در نتیجه با توجه به نزدیکی به کردستان عراق می‌تواند قطب گردشگری سلامت باشد.
این شهر با وجود ظرفیت‌های بسیار با مشکلاتی نیز مواجه است از جمله نرخ بالای طلاق، حاشیه‌نشینی، کاهش سطح بارندگی، کمبود صنایع تبدیلی در حوزه دامی و سطح پایین مشارکت مدیران بومی در اداره استان.» (تجارت‌نیوز، خرداد 1400)
برای اطلاعات بیشتر مطالعه این دو گزارش پیشنهاد می‌شود: نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری در مورد خوزستان چه گفته‌اند؟ و نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری در مورد سیستان و بلوچستان چه گفته‌اند؟
نظرات