فرونشست ۲ متری زمین در جنوب تهران
مسعود شفیعی، رییس سازمان نقشه‌برداری کشور گفت: طی بازه زمانی ۱۰ ساله، جنوب غرب تهران سالانه ۲۱تا ۲۲ سانتیمتر فرونشست زمین داشته است.
مسعود شفیعی، رییس سازمان نقشه‌برداری کشور گفت: طی بازه زمانی ۱۰ ساله، جنوب غرب تهران سالانه ۲۱تا ۲۲ سانتیمتر فرونشست زمین داشته است.
به گزارش تجارت‌نیوز، شفیعی در یک نشست خبری اظهار کرد: تاکنون بیش از ۵۰ پهنه در سراسر کشور را با روش‌های مختلف پایش ارتفاعی کردیم.در میان این ۵۰ پهنه، منطقه جنوب غرب تهران (شهریار) حداکثر نرخ فرونشست با ۲۱ تا ۲۲ سانتیمتر در سال را به خود اختصاص داده و در بازه زمانی ۱۰ ساله (از سال ۸۱) میزان فرونشست این منطقه به ۲ متر رسیده است. به گفته شفیعی در مناطقی از استان قم نیز میزان فرونشست ۱۶ تا ۱۸ سانتیمتر در سال ثبت شده است.
شفیعی همچنین اظهار کرد: از اواخر سال ۹۶، شش اطلس فرونشست از جنوب غرب تهران، جنوب تهران، استان قم، مشهد، دشت نیشابور و تربت جام تهیه کرده و در حال تهیه اطلس فرونشست اصفهان نیز هستیم؛ همچنین در حال انجام مطالعات ترازیابی در منطقه دشت قزوین برای استخراج داده در خصوص تغییر ارتفاعات در منطقه هستیم تا میزان فرونشست در این منطقه مشخص شود.
وی با بیان اینکه دلیل این فرونشست‌ها، برداشت آب از سفره‌های زیرزمینی است، افزود: چاه‌های مجاز آب عامل اصلی فرونشست‌ها هستند و با توجه به اینکه کنترلی در برداشت آب این چاه‌ها صورت نمی‌گیرد، همچنان شاهد فرونشست در کشور هستیم. تا سال گذشته دستگاه‌های زیادی در خصوص میزان فرونشست، نرخ اعلام می‌کردند، بنابراین در مرداد ماه امسال با هماهنگی وزارت کشور، قرار شد تنها سازمان نقشه‌برداری کشور متولی اعلام نرخ فرونشست در کشور باشد؛ چرا که اعلام میزان فرو نشست از سوی دستگاه‌های دیگر نه تنها بی اعتبار است، بلکه منجر به تشویش اذهان عمومی نیز می‌شود.
به گفته شفیعی، بیشتر سازمان‌هایی که دغدغه محیط زیستی دارند، اعداد و ارقامی را اعلام می‌کنند؛ اما بعضا دیده شده که گفته می‌شود ایران رکورددار فرونشست در دنیاست که چنین چیزی را تایید نمی‌کنیم. وی همچنین از همکاری سازمان نقشه‌برداری با وزارت نفت خبر داد و افزود: طی همکاری که با وزارت نفت شکل گرفته، نقاط پرخطر برای استخراج در اختیار این وزارتخانه قرار می‌گیرد، ضمن اینکه یک همکاری با شرکت ملی گاز برای انتقال خطوط و زیرساخت‌ها آن در حال شکل‌گیری است.
رییس سازمان نقشه‌برداری کشور با اشاره به پیش نشانگر زلزله در کشور، گفت: رصد تغییرات پوسته زمین را با ۱۳۰ ایستگاه ژئودینامیک انجام می‌دهیم که البته باید به تعداد این ایستگاه‌ها اضافه شود.
در این راستا، رییس سازمان برنامه و بودجه کشور پیشنهادی را به هیات دولت برای تزریق منابع به میزان ۱۴۰ میلیارد تومان به سازمان‌های مربوط به مدیریت بحران که سازمان نقشه‌برداری نیز، یکی از این دستگاه‌هاست، تقدیم کرده که در صورت تصویب، ۱۵ میلیارد تومان به سازمان نقشه‌برداری اختصاص خواهد یافت. شفیعی با یادآوری زلزله کرمانشاه، گفت: اگر در کرمانشاه ایستگاه‌های لرزه شناسی بیشتری داشتیم، قطعا می‌توانستیم به مردم هشدار زلزله را بدهیم؛ البته وزیر کشور دستور افزایش ایستگاه‌های لرزه شناسی در کرمانشاه را داده است.
افت سالیانه 2 متری آب در مرکز ایران
وی با استناد به برخی گزارش‌های مطالعاتی، تصریح کرد: گستره نشست دشت شهریار بیشترین سرعت را تجربه کرده و بخش‌هایی از مناطق 16 تا20 تهران را دربر گرفته و درمعرض ریسک بالا قرار داده است. وی افزود: سالانه دو متر سطح آب‌های زیرزمینی نزدیک به 60 دشت اصلی در مرکز ایران افت می‌کند و این درحالی است که وجود چاه‌های غیرمجاز در کنار استفاده بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی، این بحران را تشدید کرده است.
به گزارش تعادل، مشکلات کلان‌شهرهای کشور تقریبا شبیه هم است. آلودگی هوا، ترافیک، بیکاری ومعضلات اجتماعی از مشکلات مشترک کلان‌شهرها محسوب می‌شود. اما پدیده فرونشست معضلی است که طی یک دهه اخیر گریبانگیر کلان‌شهرها شده و به نظر می‌رسد راه‌حلی برای رفع آن هم وجود ندارد. به گفته برخی کارشناسان فرو نشست می‌تواند حتی خطر ناک‌تر از زلزله باشد. زیرا باعث از بین رفتن دشت‌ها، خشکسالی و نابودی کشاورزی می‌شود و بر اثرجاری شدن روان آب‌ها در سطح زمین شاهد وقوع سیل نیز خواهیم بود.
این موضوع با شروع فرونشست‌ها در تهران رنگ جدی به خود گرفت و توجه مردم کارشناسان و مسوولان به این سمت کشیده شد. در واقع سریال فرونشست‌های زمین در پایتخت با حادثه شهران در تابستان سال 95کلید خورد. جایی که به‌دلیل حفاری مترو و درپی آن انفجار لوله‌های گاز، تصویر متفاوتی از مخاطرات شهری پیش چشم مسوولان و مردم گشوده شد.
البته فرونشست‌ها فقط محدود به تهران نمی‌شود و گزارش‌ها حاکی از آن است که هم‌اکنون دشت کبودرآهنگ همدان، ورامین، نظرآباد، دشت تهران، دشت مشهد و نیشابور، دشت‌های استان کرمان، اصفهان و قزوین در شرایط بحرانی ایجاد فروچاله‌ها و فرونشست قرار دارند. به طور نمونه در دشت کبودرآهنگ همدان طی دوره 28ساله معادل 41.89متر و افت متوسط سالانه طی این دوره آماری معادل 1.50متر نشست رخ داده است.
اما قسمت نگران‌کننده اینجاست که بخش‌های قابل‌توجهی از خطوط راه‌آهن، خطوط مترو، لوله‌های نفت و گاز، جاده‌ها، بزرگراه‌ها و پل‌های ارتباطی به خصوص در پایتخت در این مناطق واقع شده‌اند.عبور خط آهن تهران - مشهد از دشت ورامین و فرونشست گسترده زمین در این دشت نگرانی‌های بسیاری ایجاد کرده است.علل اصلی فرونشست زمین برداشت بیش از حد مجاز از منابع آب زیرزمینی، عنوان شده که این اتفاق در زمان احمدی‌نژاد رخ داد و به گفته دبیر خانه کشاورز دراین مدت 75 میلیارد متر مکعب اضافه برداشت آب از سفره‌های زیرزمینی داشتیم.
فرونشست در فرودگاه‌ها و اماکن تاریخی
فرونشست مناطق تاریخی و باستانی را نیز تهدید می کند. به گفته علی بیت‌اللهی رییس بخش زلزله‌شناسی وزارت راه و شهرسازی اماکن باستانی نظیر تخت جمشید هم در معرض فرو نشست قرا ردارند.در تهران هم مناره شاه عبدالعظیم در حال کج شدن است. فرودگاه‌ها یکی از مهم‌ترین نقاط استراتژیک هستند که در معرض فرو نشست قرار دارند.
به گفته بیت‌اللهی فرودگاه بین‌المللی امام خمینی سالانه 4 تا 6 سانت نشست دارد اما فعلا شرایط آن بحرانی نیست.در حالی که میزان نشست زمین در فرودگاه‌های اصفهان و کرمان بسیار بالاست. در فرودگاه مهرآباد نیز فرو نشست داریم که باید به سنسورها و دستگاه‌هایی مجهز شوند تا میزان فرونشست‌ها مشخص شود زیرا فرودگاه‌ها از مکان‌های بسیار مهم و حیاتی کشور محسوب می‌شوند و امنیت آنها در اولویت قرار دارد.
تکذیب فرونشست زمین در فرودگاه کرمان
هر چند گزارش هایی مبنی بر فرو نشست زمین در فرودگاه کرمان وجود دارد اما علی قاسم‌زاده، مدیرکل فرودگاه‌های استان روز گذشته این موضوع را رد کرد و گفت: تاکنون هیچ فرونشستی در محدوده فرودگاه کرمان مشاهده و گزارش نشده است.
قاسم‌زاده در پاسخ به اینکه گفته می‌شود باند دوم فرودگاه کرمان بدون مطالعات زمین‌شناختی احداث شده و در معرض خطر پدیده فرونشست قرار دارد، اظهار کرد: در طراحی باند دوم موضوع احتمال وجود فرونشست یکی از مسائل اصلی مطالعات بوده و برای این منظور علاوه بر بررسی‌های فنی مشاور پروژه، بازدید کارشناسان مرکز تحقیقات وزارت راه و شهرسازی، اسکن مسیر احداث باند برای ارزیابی لایه‌های زیرین با دستگاه GPR و اقدامات مطالعاتی مربوطه، با به کارگیری مشاوران ذی‌صلاح ژئوتکنیک، انجام آزمایشات میدانی و حفر گمانه‌ها به‌منظور شناسایی مشخصات فیزیکی و شیمیایی خاک‌های زیرین به‌صورت چاهک‌های با عمق ١٠ متر صورت گرفته است و خوشبختانه هیچ مشکلی در این زمینه وجود ندارد.
به نظر می‌سد، راهکار موقتی و کوتاه‌مدت برای جلوگیری از فرو نشست زمین وجود ندارد و چنانچه جلوی برداشت بی‌رویه از آب‌های زیر زمینی گرفته نشود، دشت‌های کشور دچار مرگ ابدی خواهند شد. البته برخی کارشناسان نیز معتقدند تنها راهکار این است که وزارت جهاد کشاورزی برای سیستم‌های نوین آبیاری اقدام جدی انجام دهد. دلیل ندارد که در دشت ورامین برای آبیاری از روش غرقابی استفاده می‌شود.
در این روش آب را در مزرعه رها می‌کنندتا به همه جای آن برسدکه این امر باعث از دست رفتن مقادیر زیادی آب می‌شود. بنابراین وزارت جهاد کشاورزی باید از شیوه‌ای نوین آبیاری در دشت‌های کشور استفاده کند به خصوص دشت‌هایی که میزان فرو نشست در آنها بالاست.
منبع: روزنامه تعادل
نظرات