فاطمه قمری 
در نشست بررسی بسته حمایتی کسبوکارهای مجازی مطرح شد:
ایرادات بسته حمایتی کسبوکارهای اینترنتی/ خسارت فیلترینگ فقط اقتصادی نیست!
با وجود اینکه دولت بسته حمایتی را برای جبران خسارت‌ها در نظر گرفته، اما کارشناسان فناوری و اطلاعات معتقدند که آسیب‌های فیلترینگ فقط اقتصادی نیست و با هیچ سرمایه و حمایتی خسارت‌های آن قابل جبران نیست.
به گزارش تجارت‌نیوز ، در سه ماه اخیر، گستره وسيع فيلترينگ و اختلالات اينترنتی در كشور، آثار غيرقابل انكاری بر كاركرد، عملكرد و بازدهی صنايع خلاق، کسبوکارهای این حوزه و جامعه برجای گذاشته است و با وجود اینکه دولت بسته حمایتی را برای جبران خسارت‌ها در نظر گرفته، اما کارشناسان فناوری و اطلاعات معتقدند که آسیب‌های فیلترینگ با هیچ سرمایه و حمایتی قابل جبران نیست.
از طرف ديگر، با توجه به تصويب آيين‌نامه حمايت از سكوها و كسب‌و‌كارها‌ی ديجيتال توسط دولت در آبان امسال، موضوع فوق ابعاد تازه و پيچيده‌ای يافته است.
در اين نشست با حضور جمعی از کارشناسان فناوری و اطلاعات و نماینده‌ای از وزارت ارتباطات، مقوله فيلترينگ و صنايع خلاق از حيث ريشه‌يابی و اثرگذاری و سياست بسته حمايتی دولت از كسب‌وكارها بررسی شد.
با هیچ سرمایه‌ای نمیتوان خسارت فیلترینگ را جبران کرد
رضا شیرازی مفرد، رئیس هیت مدیره انجمن صنفی با تاکید بر اینکه فیلترینگ تنها منجر به خسارت به کسب‌وکارها نمی‌شود؛ گفت: «ایجاد حسن ناامیدی و بی‌اعتمادی پس فیلترینگ بحث مهم‌تری است. چراکه با هیچ سرمایه‌ای نمیتوان آن را جبران کرد.»
او ادامه داد: «من به عنوان مدیر یک کسب‌وکار می‌گویم که با بسته حمایتی، زیان‌ها قابل جبران نیستند. فیلترینگ به موضوعی دائمی تبدیل شده و موقتی نبودن آن باعث موجی از ناامیدی خواهد شد. عده زیادی از نیروی کار و کسانی که قصد دارند وارد بازار کار شوند، با وضعیت کنونی احساس ناامیدی خواهند کرد و در نتیجه موجی از مهاجرت به راه میفتد و فعالیت کسب‌وکارها هم همانطور که شاهد هستیم به مرور متوقف می‌شود.»
شیرازی مفرد، درباره ایرادهای که بسته حمایتی از کسبوکارهای مجازی اینطور گفت: «نتیجه این بسته حمایتی رانت است. چون مشمول عده‌ای می‌شوند و عده‌ای دیگر بی‌نصیب می‌مانند.»
رئیس هیت مدیره انجمن صنفی درباره تاثیر مخرب فیلترینگ بر کسب‌وکارها هم گفت: «آیا کسب‌وکارها وام نیاز دارند و بستر فعالیت می‌خواهند؟ قطعا همه آن‌ها اینترنت آزاد را انتخاب می‌کنند. کسب‌وکارها نمی‌توانند به شرکای خارجی خود بگویند روبیکا وصل کنند. چرا تصمیماتی که در دولت گرفته می‌شود از واقعیت جامعه دور است؟»
او در ادامه توضیح داد: «افراد اعتمادی به بسترهای داخلی ندارند، دولت هرچقدر هم که هزینه کند نمی‌تواند ایجاد اعتماد کند. هر روز کار کردن در ایران سخت‌تر می‌شود و دولت به جای هزینه‌های گزاف، باید زیرساخت ایجاد کند.»
شیرازی منفرد معتقد است حتی اگر حمایت‌های تمام و کمال از کسبوکارهای داخلی شود، اما کاربران در پلتفرم‌های داخلی حضور نداشته باشند، عملا کسب‌وکار داشتن در این بستر معنایی نخواهد داشت.
مساله فیلترینگ، صرفا اقتصادی نیست
محمد کشوری، کارشناس فناوری اطلاعات با تاکید بر اینکه مساله فیلترینگ صرفا اقتصادی نیست، بیان کرد: «وقتی با هر اتفاقی که در جامعه رخ می‌دهد، فیلترینگ را انتخاب می‌کنیم، در حقیقت قصد داریم مساله را با روشی سنتی حل کنیم. اما مساله اصلی اینجاست که با شبکه‌ای از انسان‌ها طرفیم که در فضای مجازی زندگی خود را می‌گذرانند و همه بحث اقتصادی نیست.»
کشوری ادامه داد: «مساله در اینجا صرفا به کسب‌وکارها تقلیل داده می‌شود، اما چرا جامعه نادیده گرفته می‌شوند؟ تصور من این است که هیچ پاسخی برای این سوال وجود ندارد.»
او با اشاره به اینکه اکنون هم کسب‌وکارها در پلتفرم‌های داخلی مانند دیجی کالا فعالیت دارند و موضوع اصلی آن‌ها نیستند، گفت: «جنبه اجتماعی فیلترینگ مخفی مانده است. به بهانه‌های مختلف شبکه‌های اجتماعی را یکی پس از دیگری از دسترس خارج کردیم ولی پاسخی منطقی برای آن نداشتیم و مردم هم توجیه نشدند.»
همچنین، این کارشناس فناوری اطلاعات در این باره ادامه داد: «نداشتن پاسخ برای سوال‌های مردم درباره فیلترینگ موجب ایجاد دیدگاه‌های منفی به کسب‌وکارهایی مانند ابرآروان شده است. همانطور که شاهد بودیم به دلیل دیدگاه‌های منفی موجود در جامعه، تحریم ابرآروان باعث خوشحالی بسیاری از افراد شد. آیا بهتر نبود که درباره برخی از مسائل فیلترینگ با مردم روراست بودیم، چنین آسیب‌های بزرگی به کسبوکارهای مطرح وارد نشود؟»
کشوری معتقد است که مشکل اصلی در فرامتن است و پیش از بسته حمایتی برای کسب‌وکارها در نظر گرفته می‌شد، شفا‌ف‌سازی صورت می‌گرفت.
او تاکید کرد که فیلترینگ مساله‌ای انسانی و اجتماعی است نه اقتصادی، باید در ذیل این دو، مساله اقتصادی را در نظر گرفت. در آیین‌نامه کسبوکارهای مجازی مساله اجتماعی در نظر گرفته نشده است. باید این موضوع که بالاخره تصویر ما از آینده چیست را مشخص کنیم.»
او در پایان همچنین گفت: «شبکه‌های اجتماعی در حال حاضر به یک رسانه تبدیل شدند و مدیریت رسانه در کشور کنترل‌گر و انحصاری است، همه چیز در اختیار صداوسیماست. اگر فضایی برای رسانه‌های دیگر وجود داشت، می‌شد که شبکه‌های مجازی را طور دیگری کنترل کرد که نیازی به فیلترینگ آن‌ها نباشد.»
موضع اصلی برای فیلترینگ چیست؟
جمال اکبرزاده جهرمی، عضو هیات علمی دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی نیز در این نشست با طرح این سوال که موضع حاکمیت از اینکه دست به فیلترینگ زده چیست؟ گفت: «مدیریت فضای مجازی و اقتصاد دیجتال در دیگر کشورها با سه روش انجام می‌شود. نخست مقررات زدایی، سپس خصوصی‌سازی و در آخر رهاسازی.
اکبرزاده جهرمی در این باره توضیح داد: «در بحث رهاسازی کشورها اجازه می‌دهند که از خارج مرزهای ملی در داخل مرزهای ملی سرمایه‌گذاری کنند. اما فیلترینگ به معنای محدودسازی است یعنی اجازه ورود طرف خارجی را در داخل مرزها میگیریم و سرمایه‌گذاری به موضوعات خاصی محدود شد. حالا با وجود این محدودسازی آیا می‌توان به بسته‌های حمایتی خسارت‌های وارد شده را جبران کرد؟»
عماد‌الدین پاینده، مدیر گروه آزمایش داده و حکمرانی پژوهشکده سیاست‌گذاری دانشگاه شریف هم در همین باره گفت: «نفس مداخله دولت در اداره پلتفرم‌ها باید مشخص شود، ایا واقعا از دل این حمایت‌ها تجربه موفقی خواهیم داشت یا خیر.»
او ادامه داد: «بدون تعاملات بین‌المللی نمیتوان اقتصاد دیجیتال داشت. در چین هم چنین اتفاقی نیفتاده، مکانیسم دفاعی در این کشور طوری طراحی شد که توانستند غول‌های فناوری را روی میز مذاکره بیاورند.»
پاسخ دولت: با این بسته حمایتی قرار نیست همه مشکلات حل شود
حامد منکرسی، معاون سیاست‌گذاری و اعتباربخشی سازمان فناوری اطلاعات ، ضمن توضیح جزئیات بسته حمایتی از کسب‌وکارها به این نکته اشاره کرد: «قرار نیست با این بسته حمایتی همه مشکلات حل شوند. چراکه دولت هم متوجه این است که در این موضوع نمیتوان تمامی کاربران و کسبوکارهای تحت پوشش قرار داد. اما ما در ایران تفاوت‌هایی با کشورهای مانند چین داریم و درصدد هستیم تا نهایت تلاش را برای جلب اعتماد کاربران به پلتفرم‌های داخلی بکنیم.»
همچنین، معاون سیاست‌گذاری و اعتباربخشی سازمان فناوری اطلاعات از ارائه لایحه دادگاه شخصی برای کسب‌وکارها به مجلس خبر داد که طبق این لایحه امنیت کسب‌وکارها تامین خواهد شد و افزایش سرمایه‌گذاری‌ها را در این بخش به دنبال خواهد داشت.
به گزارش تجارت‌نیوز، با این حال، از سه ماه گذشته تاکنون هر روز یک آمار جدید از ضرر و زیان کسبوکارهای مجازی منتشر می‌شود، باید دید که در صورت اجرای کامل بسته حمایتی از کسبوکارهای مجازی آیا کسب‌وکارها به رشد دوران قبل از فیلترینگ باز می‌گردند یا خیر. البته با توجه به نظرات کارشناسان جبران خسارت‌ها زمان بر است و ممکن است که حمایت‌های بیشتری با سیاست‌گذاری‌های صحیح نیاز باشد.
نظرات