مهدیه اسماعیلی 
تجارت‌نیوز گزارش می‌دهد:
سافت بانک در سراشیبی! / چه بر سر جادوگر سیلیکون ولی آمده است؟
سافت بانک، صاحب یکی از بزرگترین صندوق‌های سرمایه‌گذاری دنیا پس از بحران کرونا با ضرر و زیان‌های سنگینی مواجه شد. به همین دلیل در حال حاضر، ماسایوشی سان، مدیرعامل بلندپرواز و مغرور این شرکت با چالش‌های مالی زیادی دست و پنجه نرم می‌کند. اما برای عبور از این چالش‌ها چه راهکارهایی دارد؟ آیا بدهی‌ها و زیان‌های میلیارد دلاری، سافت بانک را زمین می‌زنند یا جادوگر سیلیکون ولی از این مخمصه‌ها جان سالم به‌در می‌برد؟ فروش سهام و عرضه اولیه استارتاپ‌ها و شرکت‌های پرتفوی این کمپانی، می‌توانند نسخه نجاتبخش سافت بانک باشند؟
به گزارش تجارت‌نیوز ، سافت بانک (softbank) یکی از مشهورترین کمپانی‌هایی است که تاکنون بخشی از سرمایه استارتاپ‌ها و کمپانی‌های بزرگی چون علی بابا، اوبر و وی‌ورک را تامین کرده است. اما این کمپانی بزرگ، اکنون بدهی‌های انباشته و زیان‌های میلیارد دلاری دارد. به همین دلیل به فروش بخش‌های زیادی از سهامش در استارتاپ‌های پورتفوی خود روی آورده است.
سافت بانک حدود 7.2 میلیارد دلار از سهام علی بابا را در سال جاری از طریق قراردادهای پیش‌پرداخت فروخته است و بعد از چندین مورد واگذاری سهام 29درصدی خود از این کمپانی، اکنون تنها 3.8 درصد از سهام این شرکت را در اختیار دارد.
این رقم در مقایسه با سه سال گذشته، 25 درصد کاهش داشته است. همچنین عرضه عمومی برخی از استارتاپ‌های این مجموعه از جمله ARM از جمله راهکارهای سافت بانک برای جبران بخشی از بدهی‌هاست.
فروش سهام علی بابا و تلاش برای عرضه ARM در بورس، بهانه‌ای شد تا در این گزارش به دلایل ضرر و زیان‌های این کمپانی، سابقه سرمایه‌گذاری و بینش سرمایه‌گذاری ماسایوشی سان، مدیرعامل این هلدینگ بین‌المللی بپردازیم.
زیان‌های میلیارد دلاری سافت بانک
سهام سافت‌بانک در سال 2021 پس از آن که شرکت «Didi Chuxing» با فشار رگولاتورهای چینی مواجه شد و تصمیم گرفت شش‌ماه پس از عرضه در ایالات متحده و مجددا در هنگ‌کنگ، از فهرست سافت بانک خارج شود، با ضرر و زیان زیادی مواجه شد.
آوریل سال 2017 بود که ماسایوشی، حدود 5.5 میلیارد دلار در «Didi Chuxing»، شرکت بزرگ ترابری چینی، سرمایه‌گذاری کرد. سان اسم این سرمایه‌گذاری را «بیگ‌بنگ» گذاشت و گفت که سرمایه‌گذاری بعدی حتی بزرگتر از آن خواهد بود.
گزارش منتهی به پایان سال مالی 2020 نشان داد که این شرکت چیزی حدود 13 میلیارد دلار ضرر داشته است. این صندوق سرمایه‌گذاری، تنها از سرمایه‌گذاری در استارتاپ «WeWork» میلیاردها دلار ضرر کرده است. به‌طور کلی تاکنون بیش از 18 میلیارد دلار روی وی‌ورک سرمایه‌گذاری کرده و 80درصد از سهام آن را در اختیار دارد. اما آینده وی‌ورک همچنان تاریک به نظر می‌رسد.
سافت بانک این استارتاپ را در سال 2019، با ارزشگذاری حباب‌دار و تا 47 میلیارد دلار به بورس عرضه کرد. اما ارزش واقعی‌اش تا یک چهارم محاسبه شد! درحالی‌که کمپانی جی.پی.مورگان و موسسه گلدمن ساکس وی‌ورک را بین 40 تا 90 میلیارد دلار ارزشگذاری کرده بودند. اما محاسبات بورس چیز دیگری می‌گفت.
همچنین برای دوره زمانی منتهی به مارس 2022، صندوق ویژن فاند زیان 27 میلیارد دلاری را گزارش کرد. ماسایوشی در پاسخ به این سوال که عکس‌العملت به این ضررهای میلیارد دلاری چیست؟ با بی‌پروایی گفته است: فهرست بلندبالایی از این شکست‌ها دارم!
ماسایوشی سان، مدیرعامل سافت بانک، با جذب سرمایه 100 میلیارد دلاری، صندوق ویژن فاند 1 و 2 را تاسیس کرده و به دنبال ایجاد تغییرات بزرگی در دنیای فناوری است. ماسایوشی به هوش مصنوعی اعتقاد زیادی دارد و معتقد است که جهان آینده، جهان هوش مصنوعی خواهد بود.
شرکت‌های بزرگی مانند «اپل»، «کوالکام» و «فاکسکان» و یک شرکت اماراتی به نام «مبادله» از جمله شرکت‌هایی هستند که به این صندوق سرمایه تزریق کردند. ویژن فاند در بیش از 100 شرکت بزرگ استارتاپی از جمله «اوبر» و «وی‌ورک» سرمایه‌گذاری کرده است. عربستان از بزرگترین سرمایه‌گذاران این صندوق است.
سان، ریسک سرمایه‌گذاری در حوزه تکنولوژی را پذیرفته و آن را سرمایه‌گذاری برای آینده می‌داند. بنابراین شکست‌های زیادی دارد اما این شکست‌ها برای او طبیعی است؛ چون در پی حباب دات کام در سال 2000، تنها طی یک روز، 70 میلیارد دلار ضرر کرد!
در ماه فوریه سال جاری میلادی، سافت بانک زیان پیش از دریافت مالیات خود را تقریبا 5 میلیارد دلار گزارش کرد. براساس آمار این زیان، چهارمین زیان سه‌ماهه متوالی به‌شمار می‌رود.
قابل توجه است که ارزش بازار یا مارکت کپ سافت بانک در ماه مارس 2021 به بیش از 174 میلیارد دلار رسیده بود. اما ترکش‌های کرونا و شکست بسیاری از سرمایه‌گذاری‌های این مجموعه موجب شد که اکنون ارزش بازار آن به 56 میلیارد دلار کاهش یابد.
فروش سهام و عرضه اولیه؛ راه‌های فرار از بحران
علی بابای چین مهمترین شرکت حاضر در پورتفوی سافت بانک است. اکتبر 1999 بود که این کمپانی، 20 میلیون دلار روی این استارتاپ سرمایه‌گذاری کرد. با این سرمایه‌گذاری، سافت‌بانک با تصاحب 29.4 درصد سهم، به بزرگترین سهامدار این شرکت تبدیل شد.
اما مدتی است که سافت بانک به صورت تدریجی درحال فروش این سهام است. در سال 2014، ماسایوشی سهام این شرکت را در بورس نیویورک عرضه کرد. زمانی که ارزش سهام آن بیش از 50 میلیارد دلار بود. گفته می‌شود یکی از اهداف ماسایوشی از تاسیس ویژن فاند این بود که استارتاپ‌هایی مانند علی بابا را در سراسر جهان پرورش دهد. اما چه شد که مدیرعامل ریسک‌پذیری مانند ماسایوشی به جای سرمایه‌گذاری روی استارتاپ‌ها به فروش سهام آنها روی آورده است؟
این اولین بار نیست که سافت بانک سهام خود را در این شرکت چینی کاهش می‌دهد. از طرفی ماسایوشی در سال 2020، پس از استعفای جک ما، مدیرعامل علی بابا از هیات مدیره این شرکت کناره‌گیری کرد. به‌طور کلی سافت بانک بعد از بحران کرونا نتوانست چالش‌های پیش آمده را مدیریت کند. چون بخش بزرگی از سرمایه‌گذاری‌اش روی استارتاپ‌ها در کشورهای مختلف از بین رفت و زیان‌های زیادی دید.
تحلیلگران معتقدند ریسک‌های بیش از اندازه ماسایوشی در سرمایه‌گذاری روی استارتاپ‌ها او را به اینجا کشانده است. در سال 2021، سافت بانک بدترین ریزش خود را بعد از بحران مالی آمریکا در سال 2006 تجربه کرد.
زیان‌ها و بدهی‌های سافت بانک باعث شده تا ماسایوشی با عرضه اولیه سهام یکی از شرکت‌های خود به نام «ARM» بخشی از بدهی‌های خود را پوشش دهد. ارزشگذاری این شرکت 30 تا 60 میلیارد دلار تخمین زده شده است. طبق بررسی‌ها درآمد حاصل از فروش سهام آرم حدود 8.5 میلیارد دلار از بدهی‌های ماسایوشی را پوشش می‌دهد.
ARM یک شرکت تولید تراشه بریتانیایی است که در سال 1990 تاسیس شد. اولین عرضه اولیه سهام این شرکت در سال 1998 و در بورس اوراق لندن بود. Arm به مدت 18 سال یک شرکت سهامی عام باقی ماند تا اینکه در سال 2016 توسط سافت بانک خریداری شد.
بینش سرمایه‌گذاری آقای سان؛ 20 میلیون دلاری که 6 هزار برابر شد!
با همه بدبیاری‌های سافت بانک و در راس آن ماسایوشی سان، هنوز هم این کمپانی و مدیرعاملش اهمیت زیادی در دنیای سرمایه‌گذاری دارند.
یکی از دلایلی که به سان القابی چون جادوگر یا قدرتمندترین فرد سیلیکون ولی را داده‌اند، این است که این سرمایه‌گذار ژاپنی - کره‌ای، معمولا چیزهایی را می‌بیند که دیگران نمی‌بینند. کافی است به سرمایه‌گذاری 20 میلیون دلاری‌اش در سال 1999 روی علی بابای چین دقت کنید.
در آن سال کسب‌وکارهای آنلاین هنوز به درستی شکل نگرفته بودند. سرمایه‌گذاری‌اش در فضای کریپتو و هوش مصنوعی هم در همین راستا قرار دارد؛ یعنی در راستای آینده.
در مورد علی بابا، ریسک 100درصدی را به جان خرید و پس از گذشت 19 سال یعنی در سال 2018، ارزش این سرمایه‌گذاری به بیش از 130 میلیارد دلار رسید؛ یعنی 6 هزار برابر! اگرچه سان در مسیر سرمایه‌گذاری خود اشتباهات زیادی داشته است. اما همین یک نمونه سرمایه‌گذاری باعث شده تا او را با سرمایه‌گذارانی چون وارن بافت مقایسه کنند.
سرمایه‌گذاری در بازار پرریسک کریپتو و بلاکچین نیز از دیگر ویژگی‌های رفتاری گروه سافت‌بانک است. البته به تازگی اعلام کرده که برای سرمایه‌گذاری در این دو بخش، رویکرد محتاطانه‌ای در پیش گرفته است. این شرکت تا به امروز 26 سرمایه‌گذاری در این دسته انجام داده که ارزش فعلی آنها 1 میلیارد دلار است. البته سرمایه‌گذاری 97 میلیون دلاری خود را در صرافی ارزهای دیجیتال FTX را که از بین هم رفت، لغو کرد.
از دیگر شیوه‌های سرمایه‌گذاری سان، می‌توان به دیدگاه بلندمدت او برای ماندگاری سهامش در استارتاپ‌ها اشاره کرد. کما اینکه از سال 1999 تاکنون از جمله سهامداران علی بابا است. این بینش منحصربه‌فرد است و کمتر سرمایه‌گذاری، سرمایه‌اش را حدود 24 سال در یک کمپانی نگه می‌دارد.
اما آقای سان یک ویژگی منحصربه‌فرد دیگر هم دارد و آن برمی‌گردد به قدرت بالای مذاکره او. او یک رهبر و یک مذاکره‌کننده حرفه‌ای است. ماسایوشی طی یک مذاکره 45 دقیقه‌ای، محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان را راضی کرد تا 45 میلیارد دلار در صندوق ویژن فاند سرمایه‌گذاری کند!
عربستان طی راندهای دیگر، میزان سرمایه‌گذاری خود در این صندوق را به بیش از 93 میلیارد دلار افزایش داده است.
از دیگر ویژگی‌های فکری سافت بانک و ماسایوشی در سرمایه‌گذاری این است که معمولا یا شرکت‌ها و استارتاپ‌ها را به‌طور کامل تصاحب می‌کند یا با خرید بخش بالایی از سهام وارد شرکت‌ها می‌شود. این کار ریسک‌های زیادی دارد اما می‌تواند سود بالایی را هم نصیب سرمایه‌گذار کند.
حال باید منتظر بمانیم تا ببینیم که آقای سان بحران‌ها و زیان‌های میلیارد دلاری، کمپانی‌اش رو چگونه مدیریت می‌کند و آیا از این مخمصه جان سالم به در می‌برد یا خیر؟!
سافت بانک در یک نگاه
سافت بانک یک شرکت مخابراتی و اینترنتی ژاپنی است که در سال 1981 توسط ماسایوشی سان تاسیس شد و ارزش بازاری آن در بالاترین حالت به 174 میلیارد دلار در سال 2021 رسید. این شرکت درحال حاضر در زمینه‌های بازاریابی، تجارت الکترونیک، بازار کریپتو و بلاکچین و پهنای باند فعالیت دارد. سافت بانک سومین اپراتور تلفن همراه ژاپن را اداره می‌کند و سهامدار شرکت‌هایی از جمله «Sprint» و «ARM» است. همچنین دارای سهام قابل توجهی در پورتال اینترنتی ژاپنی «Yahoo Japan» است. سافت بانک تاکنون روی ده‌ها استارتاپ بزرگ سرمایه‌گذاری کرده است؛ از استارتاپ‌های رباتیک گرفته تا فناوری‌های پیشرفته‌تر مانند هوش مصنوعی، رمزارز و بلاکچین.
مهمترین اخبار و گزارش‌های مربوط به حوزه تکنولوژی و استارتاپ را ر صفحه اخبار استارتاپ تجارت‌نیوز دنبال کنید.
نظرات