جواد راشدی 
گزارش یکتانت نشان می‌دهد که فیلترینگ در ایران بی اثر بوده است
۶۳درصد کاربران ایرانی با تحصیلات ابتدایی از VPN استفاده می‌کنند/فیلترینگ شکست خورد
حدود یک سال است که فیلترینگ، بسیاری از شبکه‌های اجتماعی خارجی را در ایران محدود کرده است اما آمارها نشان می‌دهد که فیلترینگ نتوانسته حضور کاربران ایرانی را کمرنگ کند فقط باعث شده که بازاری برای فروش VPNها شکل بگیرد. برای مثال تلگرام که حدود 5 سال فیلتر است در رتبه دوم پرکابردترین اپلیکیشن ها در بین ایرانیان است.
به گزارش تجارت‌نیوز ، از مهر 1401 که شبکه‌های اجتماعی پرکاریرد در بین ایرانیان مانند اینستاگرام و واتس‌اپ فیلتر شدند، جمعیت قابل توجهی از مردم برای رفع نیازها و ارتباطات خود در فضای مجازی رو به خرید VPNها آوردند.
گزارش منتشرشده آژانس دیجیتال مارکتینگ «یکتانت» نشان می‌دهد که 80درصد مردم در گروه‌های سنی مختلف از VPN استفاده می‌کنند و گردش مالی سالانه خرید و فروش VPN در ایران در سال 1401 حدود 25 تا 30هزار میلیارد تومان بوده است.
هفته گذشته هم کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در گزارشی که درباره کیفیت اینترنت ارائه کرد به این موضوع اشاره کرد که 64درصد مردم ایران از VPN استفاده می‌کنند.
گروه سنی 15 تا 17 سال رکوردار استفاده از VPN
در این گزارش آمده است که بیشترین میزان استفاده از VPN برای گروه سنی 15تا 17 سال است. این گروه سنی با میانگین 97درصد استفاده در صدر استفاده‌کنندگان VPN در ایران هستند و پس از آنها گروه سنی 18 تا 24 با 80درصد در رتبه دوم استفاده‌کنندگان VPN قرار دارند.
این در حالی است که گمان می‌رفت افراد 18 تا 24 سال که غالبا قشر تحصیل‌کرده دانشگاهی یا شاغل را تشکیل می‌دهند در رتبه نخست قرار داشته باشند.
بیش از نصف کاربران با مقطع تحصیلی ابتدایی، VPN دارند
در این گزارش آمده است که 63 درصد افراد با مقطع تحصیلی ابتدایی از VPN استفاده می‌کنند. با وجود اینکه استفاده از VPN در گذشته بیشتر مورد استفاده دارندگان مقاطع تحصیلی بالاتر بوده ولی اکنون به اکثر اقشار جامعه رسیده است.
یکی از مهمترین دلایلی که باعث شده مردم ایران از هر راهی مخصوصا خرید VPN برای ورود به شبکه‌های اجتماعی استفاده کنند، گره خوردن روابط اجتماعی، خرید و حتی آموزش مردم با این شبکه‌هاست. به خصوص در زمان کرونا که اکثر مردم خانه‌نشین بود و از ابزار فضای مجازی برای برآورد کردن بسیاری از نیازهای خود مانند اطلاع پیدا کردن از اخبار، خرید وسایل مورد نیاز، فروش محصولات به‌صورت غیرحضوری استفاده می‌کردند.
استفاده از تلگرام هنوز پررونق است
گزارش یکتانت در سال 1401 نشان می‌دهد که در تلگرام فارسی 521 میلیون پست توسط 870هزار کانال منتشر شده و بازدیدها به بیش از 590میلیارد بار رسیده است. این آمار در حالی ثبت شده که تلگرام در نیمه اول اردیبهشت ۱۳۹۷ فیلتر شده بود.
داده‌های پژوهشگاه فضای مجازی در سال 1400 نشان می‌داد که تلگرام هفدهمین سایت برتر در ایران است و ایرانی‌ها تاکنون ۱۷۰هزار کانال در این پلتفرم ایجاد کرده‌اند که از این میزان ۱۱هزار کانال بیش از ۵هزار عضو دارند و کانال‌های ایرانی روزانه ۱.۵ میلیون مطلب منتشر می‌کنند.
همه این داده‌ها نشان دهنده این واقعیت است که فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی و سایتها یک راهبرد شکست خورده است و فقط باعث می‌شود که پای کودکان به خرید یا استفاده VPNها باز شود که تبعات آن بسیار بدتر است.
فیلترینگ سایتها باید بازنگری شود
به گفته بسیاری از کارشناسان و مسئولین از جمله نمایندگان مجلس، فیلتر ماندن سایت‌هایی مانند یوتیوب که به یک مرجع آموزشی تبدیل شده یا شبکه اجتماعی «X» که از مهمترین رسانه‌های انتشار اخبار و سخنان مسئولین کشورهای مختلف است دیگر پسندیده نیست و در موضوع فیلترینگ باید بازنگری شود.
طبق آمارها میانگین استفاده روزانه ایرانیان در سال 1401 حدود 170 دقیقه یعنی حدود سه ساعت بوده است. البته ناگفته نماند که این مقدار در شرایطی ثبت شده که در مقاطعی اینترنت در ایران قطع بوده یا فیلترینگ محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی را محدود کرد.
نظرات