فرزاد فخری‌زاده 
برونسپاری برای استارت‌آپ، چه‌کارهایی را خودمان انجام ندهیم؟
فرض کنید به برنامه‌نویسی تسلط کامل دارید. ایده‌ای خوب برای تولید یک اپلیکیشن هم در اختیار شما است. اما هیچ‌چیز از طراحی گرافیک نمی‌دانید. اجرای پروژه به دانش مهندسی و اطلاعات حقوقی نیاز دارد که شما از آن بی‌بهره‌اید. بیشتر مردم در این موقعیت طرح تجاری خود را کنار می‌گذارند. چرا که یک اپلیکیشن مفید
فرض کنید به برنامه‌نویسی تسلط کامل دارید. ایده‌ای خوب برای تولید یک اپلیکیشن هم در اختیار شما است. اما هیچ‌چیز از طراحی گرافیک نمی‌دانید. اجرای پروژه به دانش مهندسی و اطلاعات حقوقی نیاز دارد که شما از آن بی‌بهره‌اید. بیشتر مردم در این موقعیت طرح تجاری خود را کنار می‌گذارند. چرا که یک اپلیکیشن مفید و پایدار، بدون محیطی جذاب و کاربرپسند به‌احتمال‌زیاد شکست می‌خورد. راه‌حل این مشکل در استخدام نیروهای متخصص است. اما استخدام بهترین‌ها به هزینه و اعتبار زیادی نیاز دارد که از عهده یک استارت‌آپ خارج است. پیش از آن‌که به چیزی «کم‌تر از بهترین» قناعت کنید یا پروژه را برای همیشه کنار بگذارید، می‌توانید به گزینه دیگری به نام برونسپاری (Outsourcing) فکر کنید.
تقریبا هر کاری را می‌شود برونسپاری کرد. شما می‌توانید پشتیبانی حقوقی را به بهترین وکلای کشور بسپارید بی‌آنکه حقوقی نجومی بپردازید. با مراجعه به شرکت‌های متخصص در طراحی گرافیک می‌توانید از بهترین طراحی ممکن استفاده کنید. می‌توانید کار توزیع را به شرکتی بسپارید که سال‌ها در این حوزه تجربه دارد. درنهایت شرکت جوان شما که عمری کم‌تر از یک سال دارد می‌تواند با هزینه‌ای کم به دانش و تجربه بهترین‌ها مجهز شوید. در ادامه به مرسوم‌ترین فرایندهای برونسپاری به‌خصوص در استارت‌آپ‌ها اشاره می‌کنیم.
برونسپاری فرایند کسب‌وکار (BPO)
کسب‌وکار فرایندی پیچیده و تخصصی است. دانشی که تنها در مدرسه کسب‌وکار (Business School) به دست نمی‌آید و به سال‌ها تجربه عملی نیاز دارد. می‌توانید امور درون‌سازمانی یا پسخوان ( back office ) را به شرکتی باتجربه بسپارید. مثلا یک شرکت می‌تواند مدیریت منابع انسانی (HR) شما را بر عهده بگیرد. به‌این‌ترتیب اگر برای پیدا کردن نیروهای حرفه‌ای، به‌اندازه کافی ارتباطات ندارید، باز هم می‌توانید به بهترین منابع انسانی دسترسی داشته باشید.
این شرکت‌ها علاوه بر استخدام به شما خدمات آموزش و نظارت بر منابع انسانی را هم ارائه می‌کنند. برونسپاری امور مالی و حسابداری هم ازجمله برون‌سپاری‌های مرسوم در برونسپاری فرآیند کسب‌وکار ( Business Process Outsourcing ) است.
کسب‌وکار فرایندی پیچیده و تخصصی است. دانشی که تنها در مدرسه کسب‌وکار به دست نمی‌آید و به سال‌ها تجربه عملی نیاز دارد.
از سوی دیگر امور پیشخوان ( front office ) را هم می‌شود برونسپاری کرد. حتی شرکتی به عظمت کوکاکولا هم بیشتر امور پیشخوان خود را برونسپاری می‌کند. خدمات پس‌ازفروش، امور مشتریان، امور سهام، توزیع و خرده‌فروشی ازجمله فعالیت‌هایی است که می‌توانید به شرکت‌های دیگر بسپارید. در گام اول برونسپاری، فرایند کسب‌وکار شما را کاراتر می‌کند. هزینه کم‌تر می‌پردازید و به کیفیت بیشتری می‌رسید.
علاوه برای این با برونسپاری می‌توانید کسب‌وکار خود را انعطاف‌پذیرتر کنید. به این معنا که تغییری اساسی در داخل یا خارج سازمان برای شما هزینه کم‌تری خواهد داشت، خیلی ساده‌تر از اخراج و استخدام می‌توانید با شرکتی جدید قرارداد ببندید. همچنین شما قادر خواهید بود فارغ از دردسرهای دنیای رقابت تجاری، تمرکز اصلی خود را معطوف مسائل اساسی کنید. مثلا اگر قرار است استارت‌آپی با هدف توزیع شیرینی خانگی داشته باشید، بدون توجه به مشکلات توزیع، فروش و پشتیبانی تنها به بهبود کیفیت و طعم شیرینی‌ها بیندیشید.
برونسپاری فرایند حقوقی (LPO)
از قانون تجارت چه می‌دانید؟ آیا تمام جوانب کسب‌وکاری که می‌خواهید راه بیندازید قانونی است؟ اگر کسی از شما شکایت کند چطور می‌خواهید موضوع را حل‌وفصل کنید؟ اگر تامین‌کننده مواد اولیه مرتکب تخلف شود یا از اجرای قرارداد امتناع کند چطور می‌خواهید به مشکل رسیدگی کنید؟ آیا استارت‌آپی کوچک و جوان می‌تواند از پس مبارزه حقوقی با شرکت‌های بزرگ و باسابقه بر بیاید؟ آیا فکر نمی‌کنید شرکت‌های بزرگ قبل از آن که به رقیبی جدی تبدیل شوید سعی می‌کنند شما را از گردانه رقابت حذف کنند؟
رقابت فضایی بی‌رحم دارد.
رقابت نابرابر تنها مختص ایران نیست. اتفاقا در اقتصادهای آزادتر، رقابت خیلی دشوار است. مشکل اینجا است که داشتن منابع کافی حقوقی هزینه زیادی دارد و شرکت‌های کوچک و تازه تاسیس هرگز نمی‌توانند از پس این هزینه‌ها بر بیایند. اما برونسپاری فرایندهای قانونی ( Legal Process Outsourcing ) می‌تواند با هزینه‌ای به‌مراتب کم‌تر یک شرکت جوان را در محیط کسب‌وکار واکسینه کند.
مشاوره برای تنظیم قراردادهایی صحیح و محکم خیلی کم‌تر از هزینه‌های دادگاه است. در صورت بروز مشکل حقوقی، وجود شرکتی پشتیبان که با کسب‌وکار شما آشنا باشد و برایتان دل‌بسوزاند خالی از لطف نیست. به‌این‌ترتیب می‌توانیم بگوییم بعد از داشتن شرکای خوب در فرایند کسب‌وکار، داشتن شرکای حقوقی مهم‌ترین گام برای توسعه یک شرکت به‌خصوص یک استارت‌آپ است.
برونسپاری فرایند مهندسی (EPO)
تولید یک محصول نوین به‌احتمال‌زیاد به ماشین‌آلات جدید نیاز دارد. علاوه‌بر طراحی و ساخت تجهیزات مهندسی، نصب و راه‌اندازی، تعمیر و نگه‌داری، به‌روزرسانی و ارتقای ماشین‌آلات هم محتاج داشتن دانش مهندسی است. از این منظر شاید بتوانیم بگوییم که برونسپاری فرایندهای مهندسی ( Engineering Process Outsourcing ) از آشناترین و قدیمی‌ترین برون‌سپاری‌ها در عالم مدیریت است.
یک مغازه سوپر مارکت خودش یخچال و ترازو تولید نمی‌کند. او این تجهیزات را با قیمتی کم‌تر از شرکت‌های باتجربه می‌خرد. در صورت بروز مشکل همین شرکت‌ها به تعمیر تجهیزات می‌پردازند. اگر ترازوی دیجیتال به به‌روزرسانی نیاز داشته باشد، شرکتی معتبر می‌تواند پشتیبانی لازم را ارائه کند.
شرکت اپل برای طراحی و تولید صفحه نمایشگر وقت نمی‌گذارد و نیاز خود را از مهم‌ترین رقیب خود یعنی سامسونگ می‌خرد.
همین برونسپاری را می‌توان به کسب‌وکارهای دیگر هم تعمیم داد. تمام خودروسازها خودشان به طراحی محصولاتشان نمی‌پردازند. ممکن است ساخت قطعات مختلف مثل موتور، سیستم تعلیق، ضبط‌صوت یا کمک‌فنر را به قطعه‌سازان بپردازند. برخی از این خودروسازها مالک شرکت‌های قطعه‌سازی هستند. اما هستند شرکت‌هایی که تنها با قطعه‌سازان قرارداد دارند.
برونسپاری مهندسی در شرکت‌های های‌تک مرسوم‌تر است. حتما می‌دانید که شرکت اپل برای طراحی و تولید صفحه نمایشگر وقت نمی‌گذارد و نیاز خود را از مهم‌ترین رقیب خود یعنی سامسونگ می‌خرد. خرید پردازنده، لنز دوربین، حافظه و دیگر قطعات تشکیل‌دهنده گوشی موبایل چند مثال از برونسپاری فرایند مهندسی در شرکت اپل است.
برونسپاری فرایند علمی (KPO)
تحقیق و توسعه ( R&D ) از پرهزینه‌ترین و وقت‌گیرترین بخش‌های کسب‌وکار است. برخی از تحقیقات شامل فرایندهای علمی است. مثلا استارت‌آپی که با موضوع هوش مصنوعی در حوزه پزشکی فعالیت می‌کند، به دانش پزشکی نیاز دارد. اما ممکن است نتواند تمام تحقیقات علمی مربوط به هوش‌مصنوعی و ارتباط آن با دانش پزشکی را به‌تنهایی انجام دهد. یک موسسه تحقیقاتی باتجربه می‌تواند بخشی از کار را به عهده بگیرد. علاوه‌بر این اطلاعات علمی شرکت هم به‌طور مداوم به‌روز خواهد شد.
اگر فرایندهای علمی را خودتان برعهده بگیرید، در بهترین حالت تنها به یک منبع دسترسی خواهید داشت. اما با برونسپاری فرایندهای علمی ( Knowledge Process Outsource ) می‌توانید به‌طور هم‌زمان با چند شرکت همکاری کنید و اطلاعات لازم را از آن‌ها بگیرید. به‌علاوه اگر شرکت پژوهشی، معتبر و مشهور باشد می‌توانید به کسب‌وکار خود اعتبار دهید. مثلا محصولی که از سوی آزمایشگاهی مشهور تایید شده ساده‌تر از محصول مشابهی که تمام تحقیقاتش در داخل شرکت انجام‌شده به فروش می‌رود.
تایید آزمایشگاه علمی معتبر و خوشنام به محصول تجاری اعتبار می‌بخشد.
بخش دیگر از برون‌سپاری‌های علمی شامل تحقیق و مطالعه در مورد فرایند کسب‌وکار است. مثلا ممکن است خود شما نتوانید مشتری‌هایتان را بررسی کنید. شرکت‌هایی هستند که کار تحقیق بر روی بازارها و موقعیت‌های تجاری را برعهده می‌گیرند. برای نمونه، گوگل بهتر از هر شرکت دیگری می‌داند که تک‌تک مردم برای انجام چه‌کاری، از چه مسیری به چه مقصدی می‌روند. اگر خودتان بخواهید چنین مطالعه گسترده‌ای ترتیب دهید باید میلیون‌ها دلار پول خرج کنید. از طرفی مردم حاضر نمی‌شوند با خود دستگاه اندازه‌گیری‌ای را حمل کنند که شما به آن‌ها داده‌اید. اما همین مردم با حمل گوشی‌های اندروید مشکلی ندارند.
یک شرکت مالی می‌تواند بخش محتوا و بازاریابی دیجیتال خود را به یک بنگاه رسانه‌ای بسپارد. در مقابل همین رسانه می‌تواند از خدمات مالی شریکش بهره‌مند شود. حتی ممکن است پولی بین دو شرکت ردوبدل نشود و تنها خدمات متقابل باعث تداوم شراکت شود. به‌این‌ترتیب رسانه موردنظر به دانش مالی مجهز خواهد شد و شرکت سرمایه‌گذاری می‌تواند از دانش و تجربه رسانه‌ای استفاده کند.
برونسپاری فناوری اطلاعات (ITO)
چطور می‌توانیم یک کسب‌وکار در قرن بیست‌ویکم را بدون فناوری اطلاعات تصور کنیم؟ امروز کدام شرکت‌ها به برنامه‌نویسی نیاز ندارند؟ چطور می‌شود تصور کرد یک شرکت بدون داشتن سایت مناسب و بدون تولید ردپای دیجیتال آبرومند به موفقیت تجاری دست پیدا کند؟ آیا تمام شرکت‌ها می‌توانند خودشان برای خودشان اپلیکیشن موبایل درست کنند؟ چطور می‌خواهند برای به‌روزرسانی مداوم اپلیکیشن خود برنامه‌ریزی کنند؟
چطور می‌شود تصور کرد یک شرکت بدون داشتن سایت مناسب و بدون تولید ردپای دیجیتال آبرومند به موفقیت تجاری دست پیدا کند؟
برخی از شرکت‌ها برای ساده‌شدن کار، طراحی سایت یا اپلیکیشن موبایل خود را به شرکتی دیگر سفارش می‌دهند. اما این کار یک ایراد بزرگ دارد. ممکن است بخواهید تغییری کوچک در قسمت از سایت به وجود بیاورید. اگر کسی را که برای شما برنامه‌نویسی کرده در اختیار نداشته باشید، کار خیلی سخت خواهد شد. اما یک شرکت معتبر می‌تواند کار نظارت و بهسازی سایت شما را برعهده بگیرد. در مواردی حتی لازم نیست شما به شرکت بازخورد بدهید. آن‌ها خودشان می‌توانند بازخوردهای لازم را جمع‌آوری و در صورت نیاز ایرادها را رفع کنند.
برونسپاری جمعی (crowdsourcing)
یکی از روش‌های برونسپاری، سپردن کار به گروه زیادی از مردم داوطلب است. مردمی که ممکن است از هر طیفی باشند. ما هیچ‌چیز از تخصص آن‌ها نمی‌دانیم، نمی‌دانیم هدف آن‌ها از مشارکت در پروژه چیست. شاید حتی هیچ منفعتی نصیب داوطلب‌ها نشود. در مواردی حتی شرکت‌کنندگان پروژه نمی‌دانند که دارند در فرایند کسب‌وکار شما مشارکت می‌کنند. در بیشتر موارد پروژه بر روی سایت قرار می‌گیرد و مردم به‌صورت داوطلبانه بخشی از آن را به عهده می‌گیرند.
برون‌سپرای جمعی یعنی دسترسی به دانش بی‌نهایت.
تصور کنید ویکی‌پدیا می‌خواست برای تامین محتوای خود نویسنده استخدام کند. اما حالا نویسنده‌های داوطلب با اهداف مختلف در این پروژه عظیم مشارکت دارند. مثال دیگر خبرگزاری‌هایی هستند که از مردم می‌خواهند فیلم، عکس و مشاهدات خود را برای آن‌ها ارسال کنند. پروژه لینوکس از جمله مثال‌های مهم دیگر برای برونسپاری جمعی است. تعداد زیادی متخصص کامپیوتر به‌صورت داوطلبانه در این پروژه فعالیت دارند. نظرسنجی‌ها، جمع‌آوری ایده و کاربرهایی که برای تست یک محصول جدید داوطلب می‌شوند از دیگر مثال‌ها برای برونسپاری هستند.
از برونسپاری نترسید، اما هوشیار باشید
هیچ شرکتی نمی‌تواند ادعا کند که هیچ بخشی از کار خود را به شرکت‌های دیگر نسپرده است. مثلا بیشتر شرکت‌ها کار تامین غذای کارمندان خود را به رستوران‌ها و آشپزخانه‌ها می‌سپارند. یا ساختمانی که یک شرکت خریداری می‌کند، توسط یک شرکت ساخت‌وساز بنا می‌شود. این رفتار کاملا طبیعی و منطقی است. یک رستوران بهتر از شما می‌تواند غذا درست کند.
اما برونسپاری خالی از ایراد هم نیست. مهم‌ترین تهدید این است که نظارت شما بر فرایندی که برونسپاری کرده‌اید حداقل می‌شود. شرکت موردنظر شاید دلش برای نام و اعتبار خودش بسوزد و فرض این است که آن‌ها اعتبار خود را از توجه به شرکت‌هایی مثل شما به‌دست می‌آورند. اما چه می‌شود اگر منافع شما با منافع آن‌ها در تضاد باشد؟ در تضاد منافع ( Conflict of Interests ) نمی‌توانید توقع داشته باشید که شرکتی به خاطر شما از نفع خودش بگذرد. یکی از این موارد وقتی است که رقیب شما با پولی بیشتر به شرکای شما مراجعه کند.
توجه کنید که به‌خاطر برونسپاری شما بخش زیادی از داده‌های خود را در اختیار شخص ثالث قرار داده‌اید. یک شرکت از پشت‌پرده سایت شما باخبر است و دیگری به تمام اطلاعات مالی شرکتتان دسترسی دارد. یکی تمام نیروهای شما را می‌شناسد و دیگری از مشتری‌هایتان باخبر است. باز گذاشتن تمام درهای سازمان خالی از ریسک نیست.
نظرات