الهام میرمحمدی 
احتمال سرمایه‌گذاری کدام کشورها در کره شمالی وجود دارد؟
ماه گذشته، مایک پومپئو، وزیر امور خارجه امریکا در مورد حضور شرکت‌های امریکایی برای سرمایه‌گذاری در کره شمالی ابراز امیدواری کرده بود. با امضای توافق تاریخی میان کیم‌جونگ اون و دونالد ترامپ، حالا سوال این است که آیا سرمایه‌گذاران خارجی تمایلی برای فعالیت در این کشور دارند؟
الهام میرمحمدی: سرانجام امروز ساعت 9 بامداد به وقت سنگاپور، دیدار دونالد ترامپ و کیم جونگ‌اون فرا رسید.
به گزارش تجارت‌نیوز ، روسای دو کشور امریکا و کره شمالی پس از ادای جملات کوتاهی در مقابل خبرنگاران، پشت درهای بسته و تنها با حضور مترجمان گفتگو کردند. ترامپ مذاکرات اولیه با کیم را بسیار خوب توصیف کرد اما نتیجه این مذاکرات هنوز در پرده‌ای از ابهام است.
آیا با وجود این تفاهم‌نامه ممکن است ایالات متحده سرمایه‌گذاری‌هایی در کره شمالی انجام دهد؟
به گزارش سی‌ان‌ان مانی، ماه گذشته مایک پومپئو، وزیر امور خارجه امریکا در مورد حضور شرکت‌های امریکایی برای سرمایه‌گذاری در این کشور ابراز امیدواری کرده بود.
با این حال، کارشناسان بر این باورند که چین احتمالا اولین کشوری خواهد بود که از این تفاهم‌نامه در جهت سرمایه‌گذاری در کره شمالی بهره ببرد.
کره شمالی از ویژگی‌هایی برخوردار است که آن را برای شرکت‌های خارجی جذاب می‌کند. این کشور دقیقا در مرکز چندین کشور تامینکننده عمده آسیایی یعنی چین، کره جنوبی و ژاپن قرار دارد.
احتمالا چین به عنوان بزرگ‌ترین شریک تجاری و حامی کره شمالی پیشرو در انجام سرمایه‌گذاری پس از توافق با امریکا خواهد بود.
اقتصاد دست‌نخورده کره شمالی هم ویژگی دیگری است که آن را جذاب‌تر می‌کند. شهروندان کره شمالی اکثرا فقیر اما به میزان قابل قبولی تحصیل‌کرده‌اند. اما دستمزها در مقایسه با کشورهای همسایه بسیار پایین‌تر است.
تحلیل‌گران معتقدند، این کشور به سادگی ظرفیت تبدیل شدن به یک مرکز بزرگ لوازم الکترونیکی و صنعت نساجی را دارد. اما رژیم دیکتاتوری کره شمالی سد بزرگی در مقابل استفاده از این ظرفیت‌هاست.
به عقیده آنها، حکومت این کشور عمیقا به بازارهای بین‌المللی مشکوک است و از این رو حتی پس از حصول توافق، احتمال سرمایه‌گذاری‌های خارجی در کره شمالی چندان بالا نیست.
به نظر می‌رسد، چین به عنوان بزرگ‌ترین شریک تجاری و حامی کره شمالی اما پیشرو در انجام سرمایه‌گذاری پس از توافق با امریکا خواهد بود. چرا که کره شمالی یک کاندیدای بسیار مناسب برای پروژه «یک کمربند، یک جاده» محسوب می‌شود؛ پروژه‌ای چند صد میلیارد دلاری برای توسعه بنادر، راه‌آهن‌ها و جاده‌ها با هدف اتصال آسیا به افریقا. گزارش‌ها حاکی از آن است که زیرساخت‌های مربوط به حمل‌ونقل در کره شمالی به هیچ‌وجه مناسب نیست.
با وجود این، سرمایه‌گذاری چینی‌ها در کره شمالی پیچیدگی‌های بسیاری به دنبال دارد.
پیش‌تر چین با سرمایه‌گذاری در سریلانکا کنترل یکی از بنادر مهم این کشور را به دست گرفت. نکته قابل توجه در مورد سریلانکا این است که شرایط این سرمایه‌گذاری را فقط چین تعیین می‌کند. به این ترتیب که چین برای انجام پروژه‌های زیرساختی، به کشور مقصد وام‌های هنگفتی پرداخت می‌کند به این شرط که انجام پروژه به شرکت چینی واگذار شود. نتیجه اینکه کشور پذیرنده به شدت بدهکار می‌شود.
بر اساس این قرارداد، چین به مدت 99 سال بندر مهم سریلانکا و 15 هکتار از زمین‌های کشاورزی اطراف آن را در اختیار گرفت.
بنابراین، بعید به نظر می‌رسد که پیونگ‌یانگ این توافق‌ها را فراموش کرده باشد و به راحتی اجازه دهد همسایه شمالی چنین قدرتی را به دست بگیرد.
تاریخچه سرمایه‌گذاری خارجی در کره شمالی
در دهه 1980 پیونگ‌یانگ موفق نشد بدهی‌های خود به بانک‌های اروپایی و استرالیا را پرداخت کند. شرکت‌های این کشورها که قصد فعالیت اقتصادی در این کشور را داشتند، با مشکل مواجه شدند.
در دهه 2000 نیز شرکت ساخت‌وساز مصری به نام اوراسکام (Orascom) برای سرمایه‌گذاری مشترک در ساخت اولین شبکه تلفن همراه به کره شمالی دعوت شد.
اما این شرکت نیز طی چند سال گذشته با چالش‌های بسیاری نظیر انتقال سود از کره به کشور خود مواجه شد. در گزارش مالی سال 2015 مقامات این شرکت اعلام کردند که هیچ کنترلی برای انجام فعالیت مشترک در کره شمالی وجود ندارد.
عدم تمایل مقامات کره شمالی برای ورود سرمایه‌گذاران به این دلیل است که آنها نگرانند با حضور خارجی‌ها کنترل و قدرت خود را از دست بدهند.
شرکت‌های کره جنوبی نیز تلاش‌هایی در این زمینه داشته‌اند. به عنوان مثال، در سال 1998 گروه هیوندای برای تاسیس یک تفریحگاه توریستی در کره شمالی سرمایه‌گذاری کرد. این مجتمع طی دو دهه گذشته و پیش از کشته شدن یک گردشگر در این منطقه، حدود دو میلیون بازدیدکننده از کره جنوبی داشت. در نهایت به دستور پیونگ‌یانگ این مرکز تفریحی نیز تعطیل شد.
با این حال به نظر می‌رسد، گروه هیوندای آمادگی بازگشت به کره شمالی و استفاده از ظرفیت‌های بالقوه این کشور را دارد. سامسونگ نیز از دیگر شرکت‌های کره‌ای است که پیش‌تر با تشکیل یک تیم تحقیقاتی به بررسی و تحلیل چگونگی سرمایه‌گذاری در کره شمالی پرداخته است.
دو کره همچنین منطقه اقتصادی و صنعتی مشترکی به نام کاسونگ ایجاد کرده بودند که در آن کارگران کره شمالی برای کره جنوبی کالا تولید می‌کردند. در سال 2016 این منطقه مشترک به دنبال افزایش تنش‌های سیاسی تعطیل شد.
کارشناسان استدلال‌های متفاوتی را درباره عدم علاقمندی مقامات کره شمالی برای سرمایه‌گذاران ورود خارجی ارائه می‌دهند.
برخی از تحلیل‌گران معتقدند، عدم تمایل مقامات به این دلیل است که آنها نگرانند با حضور خارجی‌ها کنترل و قدرت خود را از دست بدهند یا شرکت‌های خارجی قربانی درگیری‌های جناحی در داخل کشور شوند.
برخی دیگر بر این باورند که اقتصاد منزوی کره شمالی ریشه در ناآگاهی و بی‌اطلاعی مقامات در مواجهه با شرکای خارجی دارد.
به عقیده آنها مقامات کره شمالی نمی‌دانند که حضور این کشور در بازارهی بین‌المللی بسیار استراتژیک است و عدم همکاری آنها با کمپانی‌های خارجی، وجهه بین‌المللی آنها را زیر سوال برده است.
نظرات