قیمت منطقی برای دلار در بودجه ۸ هزار تومان است

آذرماه هر سال، بحث بر سر تعیین اعداد و ارقام خطیر موجود در بودجه بالا می‌رود. چرا که در این ماه دولت لایحه بودجه سال آینده را به مجلس ارائه می‌دهد. اکنون برخی خبرها غیررسمی حاکی از مشخص شدن اعداد خطیر بودجه 98 است.

به گزارش تجارت‌نیوز، طی روزهای اخیر برخی خبرها از جزئیات بودجه منتشر شد که براساس آن صادرات یک میلیون بشکه نفت در روز و نرخ دلار هشت هزار تومانی در نظر گرفته شد. به دنبال انتشار این خبر، برخی از نمایندگان مجلس نرخ دلار در بودجه 98 را پنج هزار اعلام کردند تا اینکه روز گذشته رئیس بانک مرکزی بر دلار 5 هزار و 700 تومانی در لایحه بودجه تاکید کرد.

هر چند که تدوین بودجه همواره از اهمیت بالایی برخوردار بوده، اما وضعیت کنونی اقتصاد ایران این اهمیت را دو چندان می‌کند. اعمال تحریم‌های آمریکا، کاهش قیمت نفت، چالش فروش نفت، بحران ارزی و رشد افسارگسیخته تورم از جمله سیگنال‌های منفی موجود در اقتصاد ایران است که دست سیاست‌گذار را برای اعمال هر سیاست اقتصادی بسته‌تر می‌کند.

لطفعلی بخشی، عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی و نایب‌رئیس انجمن اقتصاددانان در گفتگو با تجارت‌نیوز، اعتقاد دارد که بر اساس دلایل مختلف، سال 98 سخت‌ترین سال مالی کشور طی 50، 60 سال گذشته است و زمان آن فرا رسیده که در رابطه خود با جهان بازاندیشی کنیم. وی همچنین نرخ دلار هشت هزار تومانی را نسبت به نرخ پنج هزار تومانی آن، واقع‌بینانه‌تر می‌داند.

حتی اگر تحریم نبودیم، باز هم چشم‌انداز نفتی ما مثبت نبود

این اقتصاددان می‌گوید: حقیقت آن است که تدوین بودجه سال آینده یکی از سخت‌ترین و پیچیده‌ترین بودجه‌های کشور در طول سالیان مختلف محسوب می‌‌شود. باید در نظر بگیریم معافیت نفتی که آمریکا برای مشتریان نفتی کشورمان در نظر گرفته، برای شش ماه است. بنابراین بعد از این شش ماه آمریکا در تلاش خواهد بود که فروش نفت را قطع یا به مقدار قابل توجهی کاهش دهد. بنابراین همانند سال‌های گذشته نمی‌توانیم بر روی دلارهای نفتی حساب باز کنیم.

وی اضافه می‌کند: اما چالش بعدی برای بودجه سال آینده این است که اکنون قیمت نفت روند نزولی به خود گرفته است. در حالی که این ایام از سال همواره بهترین زمان برای صعودی بودن قیمت نفت بوده و فصل زمستان معمولا قیمت نفت صعودی است. اما اکنون می‌بینیم که قیمت نفت عددی نزدیک 60 دلار است. از طرفی با توجه به اینکه آمریکایی‌ها به شدت به دنبال افزایش نفت خود هستند، بنابراین حتی اگر تحریم هم نبودیم، باز هم چشم‌انداز نفتی چندان روش نبود. همچنین باید به یاد داشته باشیم که فرصت آمریکایی‌ها به مشتریان نفتی ما تا عید نوروز یا نهایتا یک ماه بعد از عید به اتمام خواهد رسید و از آن به بعد فروش نفت سخت‌تر خواهد شد.

بخشی تصریح می‌کند: اکنون اکثر پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که رشد اقتصادی کشور ما در سال آینده منفی خواهد بود و ما همچنان درگیر پدیده رکود تورمی خواهیم بود. در این میان، دولت نیز مدام بر هزینه‌های خود اضافه می‌کند. به عنوان مثال، دولت اکنون اعلام کرده مبلغ 200 هزار تومان قشرهای مختلف جامعه اعطا می‌کند یا حقوق کارمندان را برای سال آینده به میزان 20 درصد افزایش می‌دهد. این گونه اقدامات همگی به هزینه‌های دولت اضافه می‌کند.

وی ادامه می‌دهد: بنابراین ما با وضعیتی روبه‌رو هستیم که از یک طرف درآمدهای نفتی ما چشم‌انداز مناسبی ندارد و از طرف دیگر، هزینه‌های دولت نیز افزایش پیدا خواهد کرد. همچنین به علت رکود در کسب‌و‌کار چندان نمی‌توانیم بر روی درآمدهای مالیاتی و گمرکی حساب باز کنیم. با در نظر گرفتن این شرایط به نظرم برای سال آینده احتمال با کسری بودجه 50 درصدی روبه‌رو خواهیم شد. در این میان، اگر دولت برای کسری بودجه، همچون گذشته دست به دامن استقراض از بانک مرکزی و چاپ پول شود، قطعا تاثیر بسزایی بر حجم نقدینگی و افزایش تورم خواهد داشت و ما سال بسیاربسیار سختی را پیش رو خواهیم داشت.

نرخ 5 هزار تومان در بودجه 98 غیرمنطقی است

این اقتصاددان در ادامه عنوان می‌کند: به نظرم دولت باید رقم دلار در بودجه 98 را واقع‌بینانه‌تر قرار بدهد. عدد پنج هزار و 700 تومان چندان به نرخ واقعی دلار نزدیک نیست. ما اکنون چندین نرخ دلار داریم که هیچ کدام از آنها پنج هزار و 700 تومان نیست. جای تعجب است که چرا دولت یکی از این نرخ‌های کنونی دلار را انتخاب نکرده است؟ متاسفانه اکثر دولت‌های ما خصوصا همین دولت، در قرار دادن تعیین نرخ ارز در بودجه کاملا غیرواقع‌بینانه‌ عمل کرده‌اند. باید از دولت پرسید وقتی نرخ دلار در بازار حدود 11 یا 12 هزار تومان است و خود دولت نیز در تلاش است که این نرخ را حفظ کند، آن وقت چرا باید عددی مانند پنج هزار و 700 تومان را در لایحه بودجه قرار دهیم. بهتر است که نرخ ارز در لایحه بودجه را واقع‌بینانه‌تر و با توجه به روند بازار تعیین کنیم. هر چند که در سال آینده درآمد ارزی کمتری خواهیم داشت.

وی تصریح می‌کند: نرخ هشت هزار تومان نسبت به پنج هزار تومان بسیار واقع‌بینانه‌تر است. به نظر می‌رسد که تحت هر شرایطی غیرممکن است که قیمت دلار به زیر پنج هزار تومان نزول کند. عدد هشت هزار تومان رقم مناسب‌تری از پنج هزار تومان است و بهتر است دولت واقع‌بین‌تر باشد و دست از توهمات بردارد.

بخشی متذکر می‌شود: متاسفانه این گونه اقدامات کسری بودجه را به شدت دامن خواهد زد و چون معمولا دولت‌ها برای جبران کسری بودجه متوسل چاپ پول و استقراض از بانک مرکزی می‌شوند، نرخ تورم نیز افزایش دوچندان خواهد داشت. اکنون در خوشبینانه‌ترین حالت تورم سال آینده را حدود 35 درصد اعلام می‌کنند. اگر دولت برای جبران کسری بودجه دست به استقراض از بانک مرکزی برند، موجب می‌شود نرخ تورم بیش از این پیش‌بینی‌ها افزایش پیدا کند.

وی ادامه می‌کند: حتی به نظرم اگر چالش‌های بین‌المللی ما نیز کم شود، سال بسیار سختی را به لحاظ مالی خواهیم داشت. هر چند که به نظرم با توجه روند موجود، در سال آینده دشمنی‌های بین‌المللی افزایش پیدا خواهد کرد. ازاین‌رو، به نظر بنده در 50 یا 60 سال اخیر، سال 98 دشوارترین سال مالی و اقتصادی ما خواهد بود.

این اقتصاددان خاطرنشان می‌کند: به نظرم باید دولت یک فکر اساسی‌تر بکند و به این سوال مهم پاسخ دهد که قرار است تا چه زمانی با دنیا اختلاف نظر داشته باشیم؟ به نظرم ما باید راهکار و استراتژی خود را در عرصه بین‌المللی تغییر بدهیم. خصوصا آنکه ما در کشور خودمان گرفتار تحریم نفتی و چالش فروش نفت هستیم. اینکه ما فکر کنیم یک تا یک و نیم میلیون بشکه نفت در روز صادر می‌کنیم، در واقع آرزوهای خودمان را بیان کرده‌ایم.