آیا آرامش وضعیت ارزی در ایران ادامه‌دار است؟

رویترز اخیرا در گزارشی وضعیت اقتصادی ایران و بهبود ارزش ریال در برابر دلار را مورد بررسی قرار داده و می‌نویسد: تهران از یک‌سو مقابله با تحریم‌های آمریکا را آغاز کرده و از سوی دیگر، با مداخله در بازار ارز و دستگیری و تهدید محتکران و سفته‌بازان در تلاش است تا از فشار بر اقتصاد کشور بکاهد و به وضعیت ریال سروسامان دهد.

به گزارش تجارت‌نیوز، وب‌سایت اطلاع‌رسانی قیمت ارز bonbast.com، قیمت دلار روز چهارشنبه را 10 هزار و 500 تومان اعلام کرد؛ این در حالی است که یک هفته قبل از آن هر دلار با قیمت 11 هزار و 700 تومان معامله شده بود. قیمت دلار در اواخر ماه اکتبر (هفته دوم آبان‌ماه) به 15 هزار و 500 تومان هم رسیده بود.

با این حال به نقل از برخی رسانه‌های ایران، هیچ نرخ واحد و رسمی از قیمت دلار در بازار آزاد وجود ندارد و اغلب معامله‌گران دلار را با قیمت‌های متفاوتی خرید و فروش می‌کنند.

در مقایسه با پایان ماه سپتامبر -هفته اول مهرماه- که قیمت دلار به 19 هزار تومان رسیده بود، دلار 10 هزار و 500 تومانی کمترین نرخ طی چهار ماه گذشته محسوب می‌شود و این خبر خوبی برای دولت ایران است؛ آن هم زمانی که در تلاش است تا در برابر تحریم‌های نفتی و بانکی آمریکا بایستد و با رکود موجود در اقتصاد کشور مقابله کند.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در ماه می از توافق هسته‌ای که در سال 2015 میان ایران و پنج قدرت بزرگ جهان امضا شده بود، خارج شد و اعلام کرد که واشینگتن قصد دارد با تحت فشار قرار دادن اقتصاد ایران، ادامه فعالیت‌های موشکی و هسته‌ای در این کشور را متوقف کند؛ ادعایی که ایران آن را رد کرده و بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی هم پایبندی ایران به برجام را تایید می‌کنند.

تضعیف ریال در برابر دلار از ابتدای سال جاری شمسی شروع شد و به شدت تجارت خارجی ایران را تحت تاثیر قرار داد. گزارش‌ها نشان می‌دهد در ماه نوامبر -آبان‌ماه- تورم به 40 درصد افزایش یافت.

اگر دولت بتواند طی ماه‌های آینده ارزش ریال را حفظ کند، احتمالا تورم هم مهارشدنی خواهد بود. به این ترتیب استانداردهای زندگی بهبود بخشیده می‌شود و دولت می‌تواند خروج سرمایه از ایران را متوقف کند.

یک اقتصاددان ایرانی در مصاحبه‌ای به رویترز گفته است: به دنبال تقویت ریال در برابر دلار و کاهش نگرانی‌ها در مورد تحریم‌های آمریکا، مردم کمتر به دنبال خرید دلار هستند و تقاضا به میزان قابل توجهی کاهش یافته است.

تجار و اقتصاددانان ایرانی که رویترز با آنها مصاحبه کرده، گفته‌اند که بانک مرکزی ایران در حال حاضر به میزان قابل توجهی دلار به بازار تزریق کرده است.

در پایان هفته گذشته، خبرگزاری ایرنا به نقل از عبدالناصر همتی، رئیس بانک مرکزی، نوشت که بانک مرکزی اقدامات لازم را برای تقویت ریال انجام خواهد داد.

در عین حال، دو فرد متهم به جرایم اقتصادی، از جمله وحید مظلومین ملقب به سلطان سکه که متهم به دستکاری در بازار ارز بودند، ماه گذشته اعدام شدند. به گفته وب‌سایت خبری میزان، قوه قضاییه ایران اعلام کرده که 30 نفر دیگر هم به دلیل جرایم اقتصادی به 20 سال حبس محکوم شده‌اند.

اقتصاددانان ایرانی بر این باورند که اقدامات دولت برای مقابله با جرایم اقتصادی از یک‌سو و دستور رهبر ایران برای تقویت ارزش پول ملی موجب شده که بسیاری از معامله‌گران با احتیاط بیشتری به خرید و فروش دلار اقدام کنند.

مهرداد عمادی، اقتصاددان ایرانی در لندن معتقد است که بخشی از کاهش ارزش ریال -به‌ویژه زمانی که به 19 هزار تومان در برابر دلار رسید- برای جبران نیازهای مالی دولت بوده و از محل تسعیر نرخ ارز به دارایی‌های بانک‌ها و صندوق‌های بازنشستگی افزوده شده است. روند افزایش قیمت دلار اکنون متوقف شده و به نظر می‌رسد قیمت‌ها رو به کاهش است. قیمت نفت و تاثیر تحریم‌ها تاثیر قابل توجهی بر تضعیف یا تقویت دلار در سال 2019 خواهد داشت.

ریال در مقایسه با پایان سال گذشته شمسی -زمانی که قیمت دلار 42 هزار و 890ریال بود- حدود 59 درصد از ارزش خود را از دست داده است.

در ماه مارس، صندوق بین‌المللی پول برآورد کرد که ایران با مازاد حساب جاری مواجه است و بیش از 100 میلیارد دلار ذخایر ارزی دارد. به این ترتیب دولت موفق شده به اندازه کافی ذخایر ارزی برای حفظ ارزش ریال ذخیره کند.

با این حال، صندوق بین‌المللی پول در گزارش خود نوشته است که به‌رغم ذخایر ارزی موجود، به دلیل مشکلاتی که در روابط بانکی ایران و سایر کشورها به دلیل تحریم‌ها وجود دارد، چالش‌های بسیاری بر سر راه ایران وجود دارد و ممکن است حساب جاری ممکن است تحت تاثیر تحریم‌ها کاهش یابد.