از اینکه برچسب لیبرال بخورم ترسی ندارم / چپ‌ها پشت مقدسات پنهان نشوند

عباس آخوندی، وزیر سابق راه و‌ شهرسازی هفته گذشته طی یک گفتگوی تفصیلی با تجارت‌نیوز، به بررسی چرایی شکست سیاست‌های مختلف سیاست‌گذاران در اقتصاد ایران پرداخت. آخوندی در این گفتگو که متن کامل آن را در لینک زیر می‌توانید بخوانید، به سوالاتی در خصوص عملکردش در زمان وزارت، مسکن مهر و بحران‌های اقتصادی کشور پاسخ گفت.

خلاصه‌ای از این مصاحبه را در زیر می‌خوانید:

*ساخت بیش از دو میلیون مسکن مهر را بدون حتی برگزاری یک مناقصه به یک سری شرکت‌ها واگذار کردند که بزرگ‌ترین مداخله دولت در بخش اقتصاد محسوب می‌شد. این مداخله بزرگ در حالی صورت گرفت که نه یک ردیف بودجه داشته تا به سازمان بازرسی گزارش بدهد و نه یک ردیف اعتباری داشته تا به دیوان محاسبات گزارش دهد. اما در عین حال نمونه‌ای از مداخله کامل دولت در اقتصاد بود که بزرگ‌ترین پول‌پاشی و توزیع پول در ایران محسوب می‌شود. در ظاهر یک عده‌ای از خانه‌های ساخته‌شده منتفع شدند، اما باطن این طرح پولی بود که بین گروه‌های ذی‌نفع توزیع شد. یک زنجیره بسیار عظیم از ذی‌نفعان پشت جریان مسکن مهر بودند.

*هر ساله در کشور به صورت عادی و اگر دولت مداخله نکند، خانه ساخته می‌شود. اکنون در بوق و کرنا کرده‌اند که دولت قرار است حدود ۱۰۰ هزار خانه بسازد. این در حالی است که در حالت عادی مردم در طول سال نزدیک به ۵۰۰ الی ۶۰۰ هزار خانه می‌سازند. یعنی به‌طور میانگین مردم هر ساله ۵۰۰ هزار خانه ساخته‌اند. حالا فکر کنید که در طول این ۲۰ سال دولت با مداخلات بی‌ربط خود، نهایتا می‌توانست برای آنها سالی ۱۰۰ هزار خانه بسازد. در قضیه مسکن مهر جالب بود که همان دولتی که به دنبال ساختن خانه برای مردم بود، هم‌زمان به دنبال خصوصی‌سازی شرکت‌های بزرگ نیز بود. به چنین دولتی که فاقد نظریه واحد است، کسی نمی‌تواند اطمینان کند.

*بنده از همان ابتدا که به دولت وارد شدم اعتقادم بر این بود که دولت نباید در حوزه مسکن دخالت اجرایی بکند. چرا که دولت یک سیاست‌گذار است، نه آنکه خود مسکن بسازد. یعنی باید اقداماتی را انجام دهد که این بازار بالنده باشد. بنابراین باید بر روی مباحثی مانند قدرت خرید خریدار، قدرت تامین مالی سازنده و تامین زمین لازم برای ساخت مسکن تمرکز کند. همچنین اعتقاد داشتم دولت باید بافت‌های مسکن ناکارآمد را شناسایی کند و به جای پاکسازی اجتماعی آن بافت‌ها، به دنبال ارتقای سطح اجتماعی آنها باشد. به همین دلیل بود که بنده از همان ابتدای ورود به دولت با ایده بکوبیم و بسازیم، کاملا مخالف بودم.

*در حوزه خودروسازان باید بگویم که اقتصاد مجموعه یک ظروف به هم پیوسته است. شما نمی‌توانید سیاست گسترش صنایع خودروسازی را دنبال کنید، بدون آنکه در زمینه تجارت، بازرگانی و عوارض گمرکی سیاست درستی داشته باشید. سوال این است که چگونه می‌توان انتظار داشت که همزمان قیمت‌ها کنترل و همه چیز محدود شود، رقابت بین خودروسازها به حداقل برسد و نرخ تعرفه هم تا حد ۱۵۰ درصد بالا رود؟ مشخص است که چنین سیاست‌گذاری اشتباه است.

*بنده همیشه و حتی در متن کناره‌گیری از دولت نیز اشاره کردم که باید در زمینه اقتصادی به یک سری اصول پایبند باشیم. امکان ندارد که شما در حرف از اقتصاد آزاد دفاع کنید اما در عمل تمام سیاست‌های اقتصاد بسته را اجرا کنید. یعنی در واقع ما اکنون زیان هر دو این سیاست‌ها داریم، اما نفع هیچ کدام را هم نداریم.

*باید سیاست‌گذاران ما قبول کنند که مواضع خودشان را شفاف بگویند. از اینکه به بنده بگویند لیبرال، نباید بترسم. از طرفی اگر فردی هم اعتقادات چپ دارد، نباید از این بترسد که به وی برچسب چپ بزنند. یعنی افرادی که گرایش چپ اقتصادی دارند، نباید پشت نام مقدسات پنهان شوند. تنها در چنین صورتی است که مشخص خواهد شد مسئول سیاست‌های اقتصادی چه کسی است.