چرا علی‌رغم گرانی، بازارها شلوغ است؟

به گزارش تجارت‌نیوز، با این حال، افزایش 25 درصدی خط فقر، تورم بالای 40 درصد و دلار نزدیک به 13 هزار تومان، هیچ کدام نتوانسته بازارها را خلوت کند. نگاهی به بازار بزرگ پایخت نشان می‌دهد که نه تنها این بازار خلوت نشده، بلکه خریدها کماکان از طرف مردم ادامه دارد. از طرفی، علی‌رغم انتقادات فراوان از شرکت‌های خودروسازی، هزاران خودرو تنها در چند دقیقه پیش‌فروش می‌شود! برخی دست دلالان را در این خریدها برجسته می‌دانند و برخی دیگر این گزاره را رد می‌کنند.

محمود باغجری، کارشناس اقتصادی در گفتگو با تجارت‌نیوز، در پاسخ به این سوال که چرا علی‌رغم نامساعد بودن وضعیت اقتصادی، اما کماکان شاهد خرید کالاها و اجناس از طرف مردم و شلوغی بازارها هستیم، می‌گوید: یک قسمت از این داستان ناشی از ترس مردم است. ترس از اینکه اگر نخرند، سال آینده نیز قیمت‌ها افزایش پیدا خواهد کرد. یا آنکه مردم تصور می‌کنند اگر امروز کالا نخرند، روزها و ماه‌های آینده قیمت آن بیشتر خواهد شد. این موضوع حتی در تئوری سرمایه‌گذاری اقتصادی نیز مرسوم است. یعنی اگر یک فردی پیش‌بینی کند که در آینده قیمت مسکن بالا خواهد رفت، قطعا در زمان کنونی اقدام به خرید مسکن خواهد کرد.

با وجود نامناسب بودن شاخص‌های اقتصادی حضور مردم در بازار پررنگ به نظر می‌رسد.

وی ادامه می‌دهد: در این موضوع حتما باید جنبه‌های روانشناسی و تفکیک بین خریدهای جاری و خریدهای سرمایه‌گذاری را در نظر بگیریم. در شرایط کنونی قدرت خرید مردم تا حدی تنزل داشته که قسمتی از تصمیمات و خریدهای سرمایه‌گذاری مردم در حال از بین رفتن است. یعنی پس‌انداز مردم بسیار کم یا در حال از بین رفتن است. بنابراین مردم بیشتر بر روی مدیریت امور روزمره و جاری خود هستند تا آنکه دست به تصمیمات سرمایه‌گذاری مانند خرید ماشین یا مسکن بزنند. البته بخشی از مردم که هنوز تا حدودی قدرت خرید دارند، قطعا به خرید کالاهای سرمایه‌ای مانند خرید ماشین نیز دست می‌زنند.

باغجری می‌افزاید: از طرف دیگر، تصمیمات کلان و سرمایه‌گذاری طبقه متوسط و زیر متوسط مردم بسیار کم شده است. این حالت حتی در واحدهای تولیدی و کارخانه‌های ما نیز مشهود است. به نحوی که حداقل خود بنده بسیاری از واحدهای تولیدی را مشاهده کرده‌ام که برخی طرح‌های توسعه‌ای را که بعضا حتی 60 درصد نیز پیشرفت فیزیکی داشته، رها کرده‌اند. چرا که در حال حاضر دیگر توان تکمیل کردن آن طرح را ندارند و بیشتر به دنبال مدیریت کردن امور جاری شرکت هستند.

وی با بیان اینکه هجوم مردم برای خرید کالاها و اجناس، قطعا به افزایش تورم بیشتر دامن خواهد زد، می‌گوید: به نظرم نقش دلالان در این موضوع چندان پررنگ نیست. هر چند که تاثیر خاص خود را دارند و بی‌ثاتیر نیستند. در تمام بازارهای مختلف حتما رد پای دلالان وجود دارد. اما به نظرم تاثیر زیادی در تمام بازارها ندارند. هر چند ممکن است در برخی تک‌بازارها نقش بسزایی داشته باشند، اما نمی‌توان این حکم را برای تمام بازارها صادر کرد.

این کارشناس اقتصادی ادامه می‌دهد: قطعا بخش قابل‌توجهی از این تقاضا از ناحیه مردم است. یعنی آن بخش از طبقه متوسط رو به بالا که هنوز تا حدودی قدرت خرید خود را دارد. در واقع اگر فردی در شرایط کنونی واقعا توان خرید ماشین را داشته باشد، قطعا این کار را خواهد کرد. چرا که دیگر اعتمادی به وعده‌های مسئولین مبنی بر ارزان شدن کالاها باقی نمانده است. البته نباید نادیده گرفت که در قضیه ماشین حتما ردپایی از دلالان نیز وجود دارد.

وی در پایان می‌گوید: به طور کلی می‌خواهم بگویم که دلالان تاثیر زیادی در این خصوص ندارند و این موضوع بیشتر مربوط به شرایط حال حاضر حاکم بر اقتصاد کشور و جامعه است. به عنوان مثال، از سال 90 تاکنون قیمت پراید تقریبا همزان با افزایش قیمت دلار، بالا رفته است. یعنی قیمت پراید همبستگی بالایی با قیمت دلار دارد. بخشی از این افزایش تورم ناشی از آن است که نهاده‌های برخی کالاها مانند پراید وارداتی است و طبیعی است با افزایش قیمت ارز، بالا می‌رود. اما بخش دیگری از افزایش قیمت کالاهای داخلی که اتفاقا کاملا هم تولید داخل هستند، ناشی از برخی عوامل مانند انتظارات تورمی است.