بدهی؛ ریشه رشد ۸۳ درصدی نقدینگی/ ۳ عامل اصلی کدام است؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران در تازه‌ترین گزارش خود به بررسی عوامل اصلی رشد نقدینگی پرداخته است. بر پایه اطلاعات بانک مرکزی، نقدینگی در اقتصاد ایران در پایان بهمن ماه سال 1401 به 6 هزار و 103 هزار میلیارد تومان رسیده است که به معنای رشد 32 درصدی آن نسبت به ماه مشابه سال گذشته و افزایش 26 درصدی نسبت به سال 1400 است.

پایه پولی نیز رشد 39 درصدی را به ثبت رسانده و به 809 هزار میلیارد تومان رسیده است. در این گزارش تاکید شده که بخش مهمی از رشد نقدینگی در سال‌های اخیر به دلیل افزایش پایه پولی بوده است. در عین حال، ضریب فزاینده نقدینگی نیز در سال‌های 97 و 98 و یازده ماه 1401 بر رشد این شاخص اثرگذار بوده است.

همچنین، آنگونه که در این گزارش آمده است عامل اصلی مسلط در افزایش نقدینگی در 11 ماهه سال قبل، رشد پایه پولی با مشارکت 38 واحد درصدی بوده است. جمع جبری آن با مشارکت منفی 6 واحد درصدی ضریب فزاینده نقدینگی، موجب افزایش 32 درصدی این شاخص شده است.

عوامل دخیل در رشد نقدینگی

در بررسی‌های معاونت اقتصادی اتاق بازرگانی از گزارش اخیر بانک مرکزی، عوامل اصلی دخیل در رشد نقدینگی با توجه به عوامل موثر بر سرعت پایه پولی در بازه زمانی هشت ساله (1401-1393) به سه دسته تقسیم‌بندی شده است.

از آنجایی که در سال‌های اخیر بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی افزایش قابل توجهی داشته، این موضوع سهم بالاتری را در رشد نقدینگی از مسیر افزایش پایه پولی به خود اختصاص داده است. این عامل در پایان بهمن ماه سال قبل، مشارکت 26.5 درصدی در افزایش نقدینگی داشته است. می‌توان گفت 83 درصد از رشد نقدینگی به علت افزایش بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی بوده است. علت این موضوع هم در ناترازی بانک‌ها ریشه دارد.

عامل بعدی موثر در رشد نقدینگی در 11 ماهه سال گذشته، افزایش خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی بوده که مشارکت آن 11 واحد درصد بوده است. البته اطلاعاتی درباره دلیل این عامل عنوان نشده اما احتمالی که می‌رود این است که ارز بیشتری توسط دولت به فروش رفته است؛ آن هم به علت تامین کسری تراز عملیاتی بودجه.

عامل آخر هم همان بدهی بخش دولتی است که به افزایش نقدینگی منجر شده. در این گزارش به یک تفاوت در این قسمت اشاره شده که آن هم این است که در سال‌های اخیر بر میزان سپرده‌های بخش دولتی نزد بانک مرکزی به خاطر فروش اوراق قرضه اضافه شده است.

بر اساس این گزارش، پیشتر گزارشی که از سوی بانک مرکزی منتشر شده بود نشان از این داشت که سهم پول در نقدینگی کماکان بالاست و بررسی‌ها نشان می‌دهند این بخش بیشترین سطح را در مقایسه با 10 سال گذشته به ثبت رسانده است. سهم پول تا پایان بهمن ماه، 25.3 درصد بوده که هشدار کارشناسان را نسبت به تورم‌زا بودن نقدینگی به دنبال داشته است.