آیا بخش خصوصی خریدار نفت خام در بورس انرژی بود؟

به گزارش تجارت‌نیوز، برای اولین بار در روز یکشنبه (6 آبان‌ماه 97) یک میلیون بشکه نفت خام سبک ایران در بورس انرژی عرضه شد که از این مقدار حدود ۲۸۰ هزار بشکه به قیمت هر بشکه ۷۴ دلار و ۸۵ سنت بین سه خریدار مورد دادوستد قرار گرفت. بدون شک هدف از عرضه نفت خام در بورس انرژی استفاده از ظرفیت‌های بازار سرمایه و بخش خصوصی در حوزه نفت و گاز و دور زدن تحریم‌هاست، اما با توجه به اینکه تاکنون خارجی‌ها بیش از ۱۰۰ کد معاملاتی در بورس انرژی دریافت کرده‌اند و می‌توانند از طریق آن محموله‌های نفت خام و فرآورده‌های نفتی ایران را خریداری کنند، سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا خارجی‌ها از بورس انرژی ایران استقبال می‌کنند و بخش خصوصی توان رقابت با خارجی‌ها را در بورس انرژی دارد ؟

محمدعلی صادقی، کار‌شناس امور بین‌الملل نفت، گاز و انرژی در گفتگو با «تجارت‌نیوز» معتقد است که بخش خصوصی داخلی به دلیل کمبود منابع مالی امکان رقابت با شرکت‌های خارجی در بورس انرژی را ندارد و تنها هنر بخش خصوصی در بورس انرژی این می‌تواند باشد که به عنوان یک واسطه برای شرکت‌های خارجی فعالیت کند یعنی برای این شرکت‌ها نفت خام را از طریق بورس انرژی خریداری کند و سپس مراحل صادرات را به مقصد این کشورها انجام دهد.

اما یکی از صادرکنندگان حوزه نفت و گاز در گفتگو با «تجارت‌نیوز» می‌گوید: با توجه به شناختی که از فعالان این صنعت دارم بدون شک این شرکت‌های صادراتی هیچ گونه مشکل مالی در جهت خرید نفت خام از طریق بورس انرژی و سپس صادرات آن به سایر کشورها ندارند.

همچنین حمید حسینی، دبیر اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی ایران در گفتگو با «تجارت‌نیوز» اعتقاد دارد که با توجه به هزینه‌های بالای حمل‌ونقل، عرضه 35 هزار بشکه نفت خام برای صادرکنندگان به هیچ عنوان صرفه اقتصادی ندارد.

لزوم اتصال بازار سرمایه ایران به چین

حسن خسروجردی، رییس اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی،‌ گاز و پتروشیمی در خصوص ورود شرکت‌های خارجی به بورس انرژی، گفت: ورود شرکت‌های خارجی به بورس ایران بسیار مطلوب است، اما بعید می‌دانم که این اتفاق بیفتد مگر اینکه بورس ایران با بورس کشورهای مطرح از جمله بورس شانگهای چین یا بورس سنگاپور متصل شود؛ به طوری که در زمانی که نفت خام در بورس انرژی ایران عرضه می‌شود شرکت‌های خارجی از طریق بورس کشور خود اقدام به ثبت سفارش و خرید کنند.

خسروجردی تصریح کرد: تا امروز کارگزاران بورسی به دلیل سهم خود مانع اتصال بورس ایران با بازارهای سرمایه سایر کشورهای دنیا هستند که امیدوارم هر چه سریعتر این موضوع مرتفع شود.

رییس اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی،‌ گاز و پتروشیمی افزود: روز یکشنبه ۲۸۰ هزار بشکه نفت خام سبک به قیمت هر بشکه ۷۴ دلار و ۸۵ سنت بین سه خریدار در بورس انرژی معامله شد که بعید به نظر می‌رسد این میزان بشکه نفت خام توسط بخش خصوصی معامله شده باشد. به عبارتی پیش‌بینی می‌کنم که این میزان نفت خام توسط شرکت‌های وصل یا تابعه شرکت ملی نفت ایران خریداری شده است، زیرا بخش خصوصی توانایی مالی کافی برای خرید نفت خام ندارد.

خسروجردی تصریح کرد: همچنین اگر خرید نفت خام توسط بخش خصوصی واقعی در بورس انرژی صورت گرفته باشد، عرضه یک میلیون بشکه نفت خام در بورس انرژی حجم بالایی نیست که تنها ۲۸۰ هزار بشکه آن توسط سه خریدار معامله شده است. به عبارتی این میزان خرید از سوی سه خریدار بسیار کم است که این موضوع بیانگر این نکته است که بخش خصوصی از نظر مالی برای خرید نفت خام ایران توانمند نیست.

دو چالش بخش خصوصی

رییس اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی،‌ گاز و پتروشیمی افزود: بخش خصوصی در جهت خرید نفت خام با مشکلاتی همراه است. اول اینکه با توجه به هزینه‌های بالای حمل و نقل، خرید تنها 35 هزار بشکه نفت خام برای آنها صرفه اقتصادی ندارد، بنابراین باید حدود 500 هزار بشکه نفت خام خریداری کنند تا هم هزینه‌های حمل و نقل را پوشش دهند و هم بتوانند مشتری برای نفت خام ایران پیدا کنند و دوم اینکه بخش خصوصی توانایی مالی کافی برای خرید 500 هزار بشکه نفت خام را نیز ندارد.

وی ادامه داد: بهترین راهکار برای رهایی از تحریم‌های نفتی این است که بورس ایران به بورس کشورهای مطرح دنیا از جمله بورس شانگهای چین و بورس سنگاپور متصل شود. سازوکار معامله به این صورت است در زمانی که نفت خام در بورس انرژی ایران عرضه می‌شود شرکت‌های خارجی از طریق بورس انرژی کشور خود اقدام به قیمت‌گذاری و خرید مستقیم نفت خام ایران می‌کنند.

خسروجردی تصریح کرد: بخش خصوصی تمایل دارد که مستقیم نفت خام را از شرکت ملی نفت ایران خریداری کند و عوامل مخفی را با کمک یکدیگر انجام دهند.

رییس اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی،‌ گاز و پتروشیمی با تاکید بر اینکه محرمانه بودن معاملات نفتی ایران بسیار حائز اهمیت است، تصریح کرد: به طور کلی عرضه نفت خام در بورس انرژی مثبت ارزیابی می‌شود، اما نکته حائز اهمیت این است که معاملات نفت خام در بورس انرژی باید محرمانه صورت گیرد. برای نتیجه‌گیری بهتر باید منتظر عرضه‌های بعدی نفت خام در بورس انرژی و معاملات بخش خصوصی باشیم.