آیا عرضه ۳۵ هزار بشکه نفت خام در بورس صرفه اقتصادی دارد؟

به گزارش تجارت‌نیوز، مقرر شده است که در روز یکشنبه (ششم آبان‌ ماه سال 97) برای اولین بار یک میلیون بشکه نفت خام در بورس انرژی با قیمت پایه هر بشکه حدود 79.15 دلار عرضه شود که مبنای قیمت‌گذاری هر بشکه نفت، بهای نفت در اروپا در نظر گرفته شده است، زیرا قیمت نفت در بازار اروپا چند دلار ارزان‌تر از بازار آسیا است.

جزئیات قیمت‌گذاری و حمل کالا

جزئیات طرح عرضه نفت خام در بورس انرژی بدین شرح است که حداقل حجم قابل خرید ۳۵ هزار بشکه بوده و تسویه معامله به ‌صورت ۲۰ درصد ریالی (نقدی) و ۸۰ درصد ارزی (اعتباری) است. برای ۸۰ درصد بازپرداخت به شکل ارزی ( اعتباری) خریدار باید ضمانت‌نامه‌ ریالی معادل ۱۲۵ درصد بخش ارزی ارائه کند که پس از تسویه کامل آزاد می‌شود.

شرط شرکت در معاملات پیش‌پرداخت معادل ریالی ۱۰ درصد ارزش سفارش به‌صورت نقدی و تا دو ساعت پیش از شروع عرضه کالا در بورس انرژی است. قیمت نهایی فروش، براساس نوسان قیمت نفت خام تا زمان تحریم تعدیل می‌شود و مبنای تسویه قرار می‌گیرد. سررسید تحویل کالا منتهی به ( هفتم آذر ماه سال 97 ) و مکان تحویل فوب جزیره خارک است. مقصد نهایی این محموله‌ها بازارهای بین‌المللی تعیین شده است، یعنی خریدار نفت‌ خام در بورس انرژی با یافتن مشتریانی در خارج از ایران، نفت را صادر خواهد کرد. همچنین حجم محموله‌ها به شکلی تعیین شده که مناسب برای نفتکش‌های کوچک است و از این نوع نفتکش‌ها تعدادی در اختیار شرکت ملی نفتکش قرار دارد و همچنین اجاره آنها در بازار نیز دشوار نخواهد بود.

معاملات بدون ابهام

نفت خام در سال‌های ۹۰ تا ۹۳ در بورس انرژی به صورت موقت عرضه می‌شد، اما به رغم ضرورت استفاده از روش‌های مختلف برای جلوگیری از کاهش صادرات نفت در دوران تحریم، برخی هیچ‌گونه تمایلی به استفاده از توان بخش غیردولتی در این زمینه نداشتند و به همین جهت جلوی عرضه نفت خام را در بورس انرژی گرفتند.

دولت دوازدهم طرح عرضه نفت خام در رینگ صادراتی بورس انرژی به صورت ارزی را تصویب کرد تا این راهکار مقابله با تحریم‌ها همچنان روی زمین باقی نماند. در این رابطه بیژن زنگنه، وزیر نفت در چهارمین کنگره راهبردی باشگاه نفت و نیرو در خصوص عرضه نفت خام در بورس انرژی اعلام کرد که اگر کسی در این معاملات شرکت می‌کند، باید بداند در یک معامله بدون ابهام شرکت کرده است و باید به تمام سوالات جواب داده شود تا بتوان اوراقی برای شخص در بورس عرضه کرد. این بهانه‌گیری نیست، بلکه باید تکلیف مردم روشن شود. مشکل قانونی در این راه وجود ندارد و با قوانین کنونی نیز می‌توان مجوزهای لازم را برای اقدامات صادر کرد.

به گفته معامله‌گران بازار سرمایه، بدون شک هدف از عرضه نفت خام در بورس انرژی استفاده از ظرفیت‌های بازار سرمایه در حوزه نفت و گاز و دور زدن تحریم‌هاست و دستور‌العمل فروش نفت در بورس انرژی به نحوی تنظیم شده که سود چشمگیری را نصیب بخش خصوصی خواهد کرد، اما برای نتیجه‌گیری بهتر در این‌باره باید منتظر اولین عرضه نفت خام در بورس انرژی ماند که آیا شفافیت در فرآیند عرضه نفت خام وجود دارد یا خیر؟

حمل 35 هزار بشکه نفت به‌صرفه نیست

حمید حسینی، دبیر اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی ایران در گفتگو با «تجارت‌نیوز» درخصوص عرضه نفت خام در بورس انرژی ، گفت: ورود نفت خام به بورس با توجه به تحریم‌های جدید آمریکا فرصت مغتنمی برای تسهیل معاملات نفتی ایران در بازارهای جهانی است و همچنین عرضه نفت خام در بورس، شفافیت ایجاد خواهد کرد و از ایجاد بابک‌ زنجانی‌ها جلوگیری می‌کند.

دبیر اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی ایران تاکید کرد: اما صادرات تنها 35 هزار بشکه نفت خام با توجه به هزینه‌های بالای حمل و نقل برای خریداران صرفه اقتصادی ندارد و دلیل دولت برای کوچک کردن محموله‌های نفت خام می‌تواند این موضوع باشد که خریداران نفت خام را به صورت صوری بخرند و سپس صادراتی صورت نگیرد یا اینکه خریداران 50 تا 60 محموله 35 هزار تنی نفت خام را خریداری کرده و سپس در نفتکش‌های یک میلیون تا دو میلیون بشکه‌ای حمل صادر کنند.

سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی تصریح کرد: بدون شک خریداران برای پیداکردن مشتری برای نفت خام ایران باید از نفتکش‌های یک میلیون تا دو میلیون بشکه‌ای استفاده کنند، زیرا از نظر هزینه‌های حمل و نقل حمل و نقل 35 هزار بشکه نفت خام برای آنها صرفه اقتصادی ندارد.

حسینی افزود: تا امروز بستری برای استفاده از ظرفیت بخش خصوصی برای صادرات نفت خام فراهم نشده بود و به همین جهت وظیفه دولت این است که شرایط را برای حضور بخش خصوصی در این صنعت فراهم کرده و بخش خصوصی به هیچ عنوان گرفتار سیستم اداری و بسته وزارت نفت نشود. به عبارتی اگر وزارت نفت بخواهد سخت‌گیری کند و اجازه صادرات نفت به هر جایی را که مشتری‌های ثابت دارد، ندهد، کار برای بخش خصوصی بسیار سخت می‌شود.

دبیر اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی ایران گفت: بدون شک می‌توان امیدوار بود که برخی کشورها خارج از چهارچوب و مقررات کشور آمریکا خریدار نفت خام ایران باشند.

فروش ۳۵ هزار بشکه‌ نفت دشوار نیست

محمد باقر خادمی،کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه در گفتگو با «تجارت‌نیوز» درخصوص عرضه نفت خام در بورس انرژی گفت: با توجه به پتانسیل‌ بخش خصوصی، وزارت نفت بر آن شده که نفت خام را در رینگ صادراتی بورس انرژی عرضه کند. این امر مطلوب به نظر می‌رسد که باید هر چه زودتر اتفاق می‌افتاد، اما هر بار به دلایلی به تعویق افتاد.

این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این سوال که آیا امیدی است که این خریداران بتوانند پالایشگاه‌هایی برای نفت ایران بیابند؟ گفت: یافتن مشتری برای محموله‌های ۳۵ هزار بشکه‌ای کار دشواری نیست و با توجه به جدیت وزارت نفت در تحقق این موضوع به نظر می‌رسد که شاهد تحقق این طرح باشیم. مهمترین مزیت تحقق این طرح استفاده از پتانسیل و ظرفیت بخش خصوصی برای صادرات نفت به خصوص در شرایط تحریمی فعلی است.