آخرین اخبار از تغییرات در بازار پایه

به گزارش تجار‌ت‌نیوز ، بازار پایه مدت‌هاست توجه فعالان بازار سرمایه را به خود جلب کرده است. نگاه‌ عده‌ای برای کسب سودهای نجومی به این بازار معطوف شد و برخی دیگر از نگرانی‌های خود در خصوص تشکیل حباب‌های سنگین قیمتی سخن گفتند. شرایطی که سیاست‌گذار را بر آن داشت تا دستی به سر و گوش قوانین موجود در بازار پایه بکشد و در این مسیر از ساده‌ترین راه یعنی ایجاد محدودیت بر معاملات نمادهای موجود در این بازار استفاده کرد. اصلاحاتی که به‌نظر می‌رسد بیش از آنکه به حل مشکلات و معضلات موجود بپردازد، بیشتر به پاک کردن صورت مساله در بازار پایه شباهت دارد.

تجویز خطا برای بازار پایه

در حال حاضر فضای مبهمی بر معاملات بازار پایه حاکم است که اسباب ماهی‌گیری برخی شرکت‌های غیرشفاف از این آب گل‌آلود را فراهم کرده است. فضایی که به ناکارآمدی قوانین حاکم مانند قانون تجارت، قانون ورشکستگی و اصل حاکمیت شرکتی بازمی‌گردد. قانونی که شرکت‌ها را عمدتا برای فرار از انحلال به این بازار سوق داده است.

حال نیز مقام سیاست‌گذار برای تخلیه حباب قیمتی ایجادشده به دخالت در معاملات (همان محدود ساختن معاملات) روی آورده است. این در حالی است که تخلیه حباب تنها با افزایش سطح آگاهی فعالان بازار حاصل می‌شود نه با افزایش دخالت‌های دستوری.

تنها نکته مثبت در این دستورالعمل جدید، اما امید به افزایش انگیزه شرکت‌های موجود در تابلوهای رنگی بازار پایه برای ارتقا به بازار اصلی فرابورس است که البته احتمال تحقق آن نیز با وضعیت فعلی تا حدودی کمرنگ به نظر می‌رسد. زیرا بسیاری از این شرکت‌ها شرایط حضور در بازار بالاتر را ندارند و برخی دیگر نیز علاقه‌ای به افزایش سازگاری برای ارتقا به بازارهای بالاتر نشان نمی‌دهند.

در این راستا مدیرعامل فرابورس ایران روز گذشته در نشست خبری که پیرامون تشریح اصلاحات جدید مقررات بازار پایه و پاسخگویی به سوالات برگزار شد، دو خبر جدید به سهامداران داد. کاهش دامنه نوسان نمادهای بازار پایه به ۳ درصد از امروز تا چهارشنبه و اعطای مجوز به صندوق‌‌های سرمایه‌گذاری سهام و مختلط برای حضور در بازار پایه.

وی همچنین از پیشنهاد فرابورس برای کاهش کارمزد معاملات بازار پایه و همچنین افزایش نوسان قیمت در بازار اصلی فرابورس سخن گفت. به گفته وی در‌صورتی‌که شرکت‌های این بازار علاقه‌ای به افزایش شفافیت و ارتقا به بازار بالاتر را نداشته باشند، هیچ راهی جز تنزل به تابلوی قرمز بازار پایه وجود ندارد.

کاهش دامنه نوسان به ۳ درصد

امیر هامونی در این نشست از کاهش دامنه نوسان برای کلیه نمادهای بازار پایه از روز یکشنبه تا روز چهارشنبه به ۳ درصد خبر داد و عنوان کرد: از این رو تمامی نمادهای موجود در بازار پایه اعم از تابلو ب با دامنه نوسان ۱۰ درصد و تابلو ج که تاکنون بدون دامنه نوسان مورد معامله قرار می‌گرفت، از آغاز معاملات روز جاری (یکشنبه ۱۰ شهریور) تا چهارشنبه (زمان توقف نمادهای بازار پایه به‌منظور طبقه‌بندی در تابلوها) با دامنه نوسان ۳ درصدی دادوستد خواهند شد.

همچنین به موجب دستورالعمل جدید قوانین بازار پایه فرابورس برای قرار گرفتن شرکت‌های حاضر در بازار پایه در تابلوهای رنگی زرد، نارنجی و قرمز، شرکت‌های حاضر در بازار پایه از روز چهارشنبه ۱۳ شهریور تا روز ۲۵ شهریور متوقف خواهند بود.

تلاش برای حضور حرفه‌ای‌ها در بازار پایه

مدیرعامل فرابورس در ادامه تصریح کرد: با هماهنگی سازمان بورس و اوراق بهادار درصدد ارائه مجوز به صندوق‌‌های سرمایه‌گذاری سهام و مختلط هستیم تا بخشی از پرتفوی خود را تا سقف مشخصی به بازار پایه اختصاص دهند.

در حال حاضر عمده معاملات بازار پایه در اختیار حقیقی‌ها بوده و حقوقی‌ها نقش کمرنگی در این بازار دارند. به این ترتیب انتظار می‌رود به کمک فعالیت صندوق‌ها در بازار پایه، حرفه‌ای‌ها نیز در بازار پایه حضور خواهند یافت.

پیشنهاد کاهش کارمزد برای بازار پایه

وی همچنین در خصوص انتقادات مطرح شده از سوی سهامداران به برابری نسبی دامنه نوسان تابلوی قرمز بازار پایه با میزان کارمزد و مالیات دادوستد سهام عنوان کرد: پیشنهاد شده است برای افزایش قدرت نقدشوندگی بازار درخصوص کاهش کارمزد بازار پایه تجدیدنظر شود، اما تعیین رقم مالیات در حیطه اختیارات ارکان بازار سرمایه قرار ندارد.

انتقال به تابلوی قرمز نهایت تنبیه غیرشفاف‌ها

مدیرعامل فرابورس ایران تاکید کرد: یکی از چالش‌های مهم بازار پایه حاکمیت شرکتی و شفافیت اطلاعاتی است. در این بازار شرکت‌هایی حضور دارند که در مواردی بیش از ۵ سال هیچ اطلاعاتی در کدال منتشر نکرده و حتی مجمع عمومی برگزار نکرده بودند. از این رو با هدف اینکه شرکت‌های بازار پایه به استانداردهای لازم برسند و در نهایت شاهد بهبود شاخص عملکرد بازار، ارتقای شفافیت و کارآیی بازار باشیم اقدام به اصلاح قوانین بازار پایه کردیم.

وی افزود: در این مسیر در‌صورتی‌که شرکت‌های موجود در بازار پایه اقدام به افزایش شفافیت اطلاعاتی کرده و درخواست پذیرش در تابلوهای بالاتر را داشته باشند، این موضوع بررسی خواهد شد. در حالت عکس اما در‌صورتی‌که شرکت هیچ تلاشی برای ارتقا انجام نداد، تنها تنبیه موجود قرار دادن آن در لیست تابلوی قرمز بازار پایه است و نمی‌توانیم از این فراتر برویم؛ چراکه پس از اجرای قانون برنامه پنجم دیگر اخراج کامل از بازار سرمایه نداریم و شرکت‌ها تنها از تابلویی به تابلوی دیگر یا از بازاری به بازار دیگر منتقل می‌شوند.

هامونی با بیان اینکه تابلوی قرمز نازل‌ترین تابلو در بازار پایه فرابورس به لحاظ درجه ریسک است، گفت: ما به‌عنوان ناظر بازار نمی‌توانیم در فعالیت بنیادی شرکت‌ها ورود کنیم بلکه خود شرکت‌ها باید تلاش کنند تا شفافیت را افزایش دهند. وی اضافه کرد: در‌صورتی‌که متوجه حساب‌سازی یک شرکت یا کسب سودهای غیرواقعی بشویم، ورود پیدا می‌کنیم، اما نمی‌توانیم براساس تولید و فروش شرکت‌ها یا میزان فعالیت آن تصمیمی اخذ کنیم.

هامونی با صحه گذاشتن بر این مطلب که برخی از شرکت‌های بازار پایه عملا فعالیتی ندارند و برای فرار از انحلال در این تابلو قرار گرفته‌اند، گفت: تصمیم‌گیری در خصوص انحلال یک شرکت در صورت عدم تلاش برای ارتقا و بهبود عملکرد از عهده ما خارج است. این کار بر عهده مجمع شرکت‌ها است که اعلام ورشکستگی کند و به قوه قضائیه اعلام شود.

اجرای تدریجی قوانین اصلاح شده

هامونی با بیان اینکه نظرات درباره اصلاح قوانین بازار پایه و اجرای آن متفاوت است، گفت: عده‌ای می‌گویند چرا این قوانین دیر اجرا شد و عده‌ای می‌گویند چرا باید اجرا شود؟ واقعیت این است که روند تصویب و اجرای این قوانین ۱۸ ماه به طول انجامید. بهمن‌ماه سال گذشته دستورالعمل جدید ابلاغ شد و ماه جاری قرار است این قوانین اجرا و عملیاتی شوند.

فعالان بازار پایه از سال ۹۳-۹۴ از ما می‌خواستند تغییراتی را در قوانین بازار پایه که ۳-۴ سال از تولدش گذشته بود، ایجاد کنیم. در همین راستا، معاملات بازار پایه که ابتدا کاغذی بود وارد عرصه آنلاین شد تا تمام سهامداران از سراسر شهرها و روستاهای کشور از امکان برابری برای معاملات برخوردار باشند.

مدیرعامل فرابورس ایران در مورد نحوه نمایش مظنه‌ها در معاملات سهام بازار پایه گفت: طبق دستورالعمل بازار پایه قرار شد که مظنه‌‌ها مخفی شود، اما با اصلاحاتی که در راستای تدریجی‌شدن قوانین جدید انجام شد، تمامی سفارش‌های خرید و فروش در حال حاضر نمایش داده می‌شود. ما در جلسات متعدد با کارشناسان و فعالان بازار سرمایه تصمیم گرفتیم روش‌های معاملاتی را تدریجی اجرایی کنیم.

بر این اساس در حالی که در دستورالعمل بازار پایه نوشته شده که مظنه رقبا باید پنهان باشد؛ چیزی که در بازارهای جهانی هم شاهد آن هستیم و در پیش‌گشایش بازار dark است، اما ما تصمیم گرفتیم این روند را تدریجی اعمال کنیم. شاید این پروسه ۶ ماه طول بکشد که بتوانیم عمق مظنه و… را کاهش دهیم.

پیشنهاد افزایش دامنه نوسان در تابلوی اصلی فرابورس

مدیرعامل فرابورس تاکید کرد: در جهت افزایش انگیزه شرکت‌های بازار پایه به افزایش شفافیت و ارتقا به بازارهای بالاتر، پیشنهاد افزایش دامنه نوسان برای بازارهای رسمی فرابورس در حال بررسی است. از این رو پیشنهاد شده تا دامنه نوسان شرکت‌های فرابورسی از ۵ درصد به ۶ درصد افزایش پیدا کند. در عین حال راه‌اندازی تابلوی برتر با دامنه نوسان ۱۰ درصد برای شرکت‌های شفاف فرابورسی نیز در حال پیگیری است.

امکان افزایش تعداد روزهای برگزاری حراج

براساس دستورالعمل جدید معاملات در بازار پایه در هر یک از تابلوها یک حراج هفتگی (دوشنبه‌ها) به صورت حراج پایانی انجام می‌شود و بعد از آن دامنه نوسان در روزهای معاملاتی بین دو حراج در هر یک از تابلوهای زرد ۳ درصد، نارنجی ۲درصد و قرمز یک درصد خواهد بود. مدیرعامل فرابورس ایران در این خصوص تاکید کرد: در‌صورتی‌که در بازار پایه جدید صف‌های خرید یا فروش در سهام مختلف شکل بگیرد امکان افزایش حراج‌ها به بیش از یک حراج در هر هفته کاری وجود دارد.

امیر هامونی همچنین درباره فعالیت بازارگردان‌ها توضیح داد: پیش از این بازارگردان‌ها برای حضور در بازار پایه مجوز نداشتند، اما طبق آخرین اصلاحات بازار پایه با هدف ورود حرفه‌ای‌ها به بازار و افزایش نقدشوندگی، اجازه فعالیت پیدا کردند. تحدید دامنه نوسان و افزایش نقدشوندگی از جمله وظایف بازارگردان‌ها در سهام است.

این محدودیت اما به دامنه قیمتی مظنه‌ها مربوط است که می‌تواند شرایط را برای پویا شدن دامنه نوسان فراهم کند. در این شرایط برای حجم معاملات و نقدشوندگی آن با مشکلات کمتری مواجه خواهیم شد. به این ترتیب دیگر شاهد ایجاد صف‌های سنگین خرید و فروش نخواهیم بود. همچنین به بازارگردان‌ها اختیار عمل داده شده است که قیمت آغازین روز معامله را تعیین کنند و می‌توانند دامنه نوسان را دو برابر کنند به شرط آنکه از دامنه نوسان در بازارهای عادی بیشتر نباشد.

منبع: دنیای اقتصاد