رشد دو درصدی پایه پولی در تیر ماه

به گزارش تجارت‌نیوز ، نقدینگی تیر ماه با رشد ۲٫۸درصدی به ۵هزار و ۲۵۱هزار میلیارد تومان رسید. آمارهای بانک مرکزی در این خصوص نشان می‌دهد رشد ماهانه پایه پولی با وجود کاهش در ماه گذشته اکنون به ۲درصد رسیده و دوباره صعودی شده است.

به نقل از اکوایران ، همزمان با کاهش سرعت تورم در تیرماه در مقایسه با پایان بهار، متغیر تورم ساز نقدینگی نیز سرعت رشدش کمتر شد و از خرداد فاصله گرفت. این درحالی است که شاخص پایه پولی هم چنان صعودی بوده است.

به طور کلی در اقتصاد دو متغیر پایه پولی و نقدینگی از اهمیت به سزایی در ثبت تورم برخوردار است. کارشناسان رشد پایه پولی و انتقال آن به نقدینگی را یکی از مهم‌ترین مسیرهای رشد تورم در جامعه قلمداد کرده و بانک مرکزی را موظف به کنترل این شاخص‌های پولی می‌دانند.

در همین رابطه بانک مرکزی آخرین آمارهای «کل‌های پولی» در تیر ماه را منتشر کرد و طی آن نقدینگی با سرعت رشد ماهانه ۲٫۸درصدی از سرعت خردادماه فاصله گرفت. این شاخص در خرداد برابر با ۳٫۳درصد به ثبت رسیده بود. درنهایت سطح نقدینگی در کشور به ۵هزارو ۲۵۰هزار میلیارد تومان رسید.

این در حالی است که پایه پولی در ابتدای تابستان روندی معکوس را طی کرده و با وجود رشد منفی خرداد ماه در تیر رشدی ۲درصدی را به ثبت رسانده است. در نهایت این شاخص در تیر ماه به ۶۵۰هزار و ۳۰۰میلیارد تومان رسید.

بانک مرکزی در پایان تیر ماه تصویر مختصری از سایر شاخص‌های اقتصاد کلان من جمله تورم نیز ارائه داد.

در همین رابطه بانک مرکزی در گزارش خود و ذیل سرفصل «تحولات اقتصاد کلان» اعلام کرد:

تورم ماهانه شاخص کل بها کالاها و خدمات مصرفی

بررسی تحولات تورم ماهانه شاخص کل بها کالاها و خدمات مصرفی در سال جاری نشان می‌دهد در شرایطی که تورم ماهانه شاخص کل بها کالاها و خدمات مصرفی در اردیبهشت و خردادماه سال جاری متاثر از حذف تخصیص ارز ۴۲۰۰تومانی و افزایش قیمت برخی از کالاها با روند افزایشی مواجه شد و طی ماه‌های یاد شده به ترتیب به ۵٫۱ و ۱۰٫۶درصد رسیده بود، در تیرماه سال جاری با کاهش ۶٫۲ واحد درصدی به رقم ۴٫۳درصد رسید.

بررسی تورم ماهانه شاخص بها کالاها و خدمات مصرفی به تفکیک گروه‌های اختصاصی «کالا» و «خدمت» در تیرماه نشان می‌دهد که اقلام خدمتی تورم ماهانه بالاتری را نسبت به اقلام کالایی تجربه کردند. در همین ارتباط، تورم ماهانه گروه‌ اختصاصی «خدمت» در تیر ماه سال جاری با ۰٫۹ واحد درصد کاهش نسبت به ماه گذشته به ۴٫۶درصد رسید. تورم ماهانه گروه‌ اختصاصی «کالا» نیز با ۹٫۴ واحد درصد کاهش نسبت به ماه گذشته به رقم ۴٫۲درصد رسید. بررسی تحولات تورم ماهانه گروه کالا به تفکیک «خوراکی‌ها» و «غیرخوراکی‌ها» نیز نشان می‌دهد تورم ماهانه شاخص بهای خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها (با ضریب اهمیت ۲۵٫۵ درصد) با ۱۶٫۳ واحد درصد کاهش نسبت به ماه قبل به ۵٫۰درصد در تیرماه سال جاری رسیده است.

در حوزه اقلام خدمتی نیز تورم ماهانه شاخص‌های «اجاره مسکن غیرشخصی» و «ارزش اجاری مسکن شخصی» عمدتا متاثر از عوامل فصلی و افزایش تقاضا برای اجاره مسکن در فصل دوم سال، با ۱٫۵ واحد درصد افزایش به ۴٫۵درصد در تیرماه سال جاری رسیدند که در مجموع (با ضریب اهمیت ۳۳٫۱درصد) سهمی معادل ۱٫۰ واحد درصد از تورم ماهانه شاخص کل بها کالاها و خدمات مصرفی (۴٫۳درصد) را در این مقطع به خود اختصاص دادند.

بازده اوراق خزانه اسلامی در بازار ثانویه

در ادامه این گزارش آمده است: در حوزه تجارت خارجی با توجه به اخبار منتشر شده در پایگاه اطلاع‌رسانی گمرک جمهوری اسلامی ایران، طی چهارماهه نخست سال ۱۴۰۱ ارزش صادرات گمرکی برابر با ۱۷٫۲میلیارد دلار بود که موید افزایش حدودا ۲۲درصدی آن در مقایسه با مدت مشابه سال ۱۴۰۰ است. به طور مشابه، ارزش واردات گمرکی نیز در این مقطع معادل ۱۷٫۲میلیارد دلار گزارش شده است که حاکی از افزایش حدودا ۱۷درصدی آن نسبت به دوره مشابه سال قبل است. از این‌ رو در دوره زمانی مورد گزارش، تراز بازرگانی گمرکی کشور مثبت بود‌ه ‌است.

مطابق با اطلاعات مندرج در سامانه معاملات الکترونیکی، تحولات بازار رسمی ارز در تیرماه حاکی از آن است که در این ماه متوسط نرخ فروش دلار در بازار حواله حدود ۲۵۹٫۴هزار ریال بود که نسبت به خردادماه ۴٫۵درصد افزایش نشان می‌دهد. در بخش اسکناس نیز متوسط نرخ فروش دلار در این ماه حدود ۲۷۹٫۲ هزار ریال بود که حاکی از افزایش ۶٫۵درصدی در مقایسه با ماه قبل از آن است.

در بازار مسکن و بر اساس اطلاعات اخذ شده از سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات کشور، متوسط قیمت خرید و فروش یک متر مربع زیربنای واحد مسکونی معامله شده در شهر تهران طی تیرماه ۱۴۰۱ نسبت به ماه قبل ۵٫۸درصد و نسبت به ماه مشابه سال قبل نیز ۳۸٫۸درصد افزایش را تجربه کرد.

در بازار سهام نیز شاخص کل بورس اوراق بهادار در روز پایانی تیرماه ۴٫۴درصد نسبت به روز پایانی ماه قبل کاهش یافت. لازم به توضیح است سیاست‌گذار پولی با رصد مستمر تحولات قیمت دارایی‌ها و توجه به دلالت‌های آن بر تغییر سطح انتظارات تورمی، عنداللزوم اقدامات سیاستی مناسب را در دستور کار قرار خواهد داد.

در خصوص تحولات بازار بین‌بانکی در تیرماه، با توجه به آغاز حراج‌های دولتی از خردادماه و کاهش وجوه در دسترس بانک‌ها از این ماه و همچنین سیاست پولی اتخاذ شده توسط بانک مرکزی در راستای تعدیل آثار پولی طرح مردمی‌سازی یارانه‌ها، گرچه نرخ بازار بین بانکی در این ماه اندکی افزایش یافته بود؛ لیکن کماکان در محدوده سیاستی از پیش تعیین شده حفظ شده و اخیرا به محدوده ۲۰درصد وارد شده است.

در تیر ماه سال ۱۴۰۱، متوسط ماهانه نرخ بازده اوراق مالی اسلامی دولتی با سررسیدهای یک و سه‌ساله نسبت به ماه قبل تقریبا ثابت (۰٫۰۲ و ۰٫۰۶درصد کاهش) و ارقام ۲۱٫۶۷ و ۲۲٫۹۴درصد بوده است. لیکن متوسط بازدهی اسناد مذکور با سررسید دو ساله با ۰٫۳ واحد درصد افزایش نسبت به ماه قبل به‌ ۲۲٫۷۲درصد رسید.

وضعیت منحنی بازده در تیرماه

وضعیت منحنی بازده در تیرماه نسبت به خرداد‌ماه حاکی از آن است که نرخ‌های بازده تا سررسید کوتاه‌مدت (کمتر از یک سال) کاهش یافته و در مقابل، نرخ‌های بلندمدت (بالاتر از یک سال) در سطحی بالاتر قرار گرفته‌ است. در مجموع در تیرماه دامنه میانگین نرخ بازده تا سررسید اوراق در دوره‌های زمانی مختلف (اشاره شده بر روی نمودار زیر)، در فاصله (۲۱٫۷ تا ۲۲٫۹درصد) قرار داشته که نسبت به خردادماه (دامنه ۲۱٫۷ تا ۲۳درصد) تغییر چندانی نداشته است.

حجم نقدینگی در پایان تیر‌ماه سال ۱۴۰۱ (معادل ۵۲۵۰۱٫۴هزار میلیارد ریال) نسبت به پایان سال ۱۴۰۰ معادل ۸٫۶درصد افزایش یافته که در مقایسه با رشد متغیر مذکور در دوره مشابه سال قبل (۹٫۹درصد) به میزان ۱٫۳ واحد درصد کاهش نشان می‌دهد. همچنین، نرخ رشد دوازده‌ماهه نقدینگی در تیر‌ماه ۱۴۰۱ معادل ۳۷٫۴ درصد بوده که ۲٫۵ واحد درصد از آن به افزایش پوشش آماری (اضافه شدن اطلاعات بانک مهراقتصاد در آمارهای پولی، به واسطه ادغام بانک‌های متعلق به نیروهای مسلح در بانک سپه) مربوط بوده و در صورت عدم لحاظ افزایش پوشش آماری مذکور، رشد نقدینگی در پایان تیر ماه ۱۴۰۱ به ۳۴٫۹ درصد کاهش می‌یابد. از این رو رشد دوازده‌ماهه نقدینگی منتهی به پایان تیرماه ۱۴۰۱ (با پایه همگن) نسبت به رشد دوره مشابه سال قبل (۳۹٫۴درصد)، معادل ۴٫۵ واحد درصد کاهش نشان می‌دهد.

رشد پایه پولی در دوازده ماهه منتهی به تیرماه سال ۱۴۰۱ به ۲۶٫۲درصد رسید. ذکر این نکته ضروری است پایه پولی در پایان تیرماه سال ۱۴۰۱ (معادل ۶۵۳۰٫۳هزار میلیارد ریال) نسبت به پایان سال ۱۴۰۰، رشدی معادل ۸٫۱درصد داشته که در مقایسه با رشد متغیر مذکور در دوره مشابه سال قبل (۱۲٫۸درصد) به میزان ۴٫۷ واحد درصد کاهش یافته است.

در ادامه گزارش بانک مرکزی و با عنوان «اقدامات بانک مرکزی» این موارد آمده است:

- در تیر‌ماه ۱۴۰۱ با هدف مدیریت نقدینگی بازار بین‌بانکی ریالی، بانک مرکزی در تعامل با بانک‌ها اقدامات اعتباری زیر را انجام داد:

- انجام عملیات بازار باز طی چهار مرتبه حراج به‌ترتیب به ارزش ۵۹۸٫۹، ۵۹۹٫۰،‌ ۵۹۹٫۰ و ۵۹۹٫۰هزار میلیارد ریال مجموعا به ارزش معاملاتی ۲۳۹۵٫۹هزار میلیارد ریال در قالب توافق بازخرید با سررسیدهای ۶، ۷ و ۸ روزه (مانده توافق بازخرید از محل عملیات بازار باز در پایان تیر‌ماه معادل ۵۹۹٫۰هزار میلیارد ریال بوده است).

- استفاده بانک‌ها از اعتبارگیری قاعده‌مند در نرخ سقف برای رفع نیازهای نقدینگی طی ۱۹ روز کاری جمعا به ارزش معاملاتی ۶۵۹٫۳هزار میلیارد ریال (مانده اعتبارگیری قاعده‌مند در پایان تیرماه ۲۲٫۷هزار میلیارد ریال بوده است).

- در تیر‌ماه سال جاری، طی برگزاری چهار مرحله حراج اوراق مالی اسلامی دولتی، مبلغ ۱۹٫۵هزار میلیارد ریال اوراق مالی اسلامی دولتی توسط بانک‌ها (۲۶٫۲درصد) و ۵۴٫۸هزار میلیارد ریال توسط سایر سرمایه‌گذاران (۷۳٫۷درصد) خریداری شد. به علاوه، در این دوره یک مورد پذیره‌نویسی اوراق مالی اسلامی دولتی به ارزش ۲۲ هزار میلیارد ریال برگزار شد. لذا در مجموع در تیرماه ۹۶٫۳هزار میلیارد ریال اوراق مالی اسلامی دولتی از طریق کارگزاری بانک مرکزی فروخته شد.