جهش بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی / نقدینگی و پایه پولی همچنان می‌تازند

به گزارش تجارت‌نیوز ، بانک مرکزی در روز گذشته، گزارش نماگرهای اقتصادی سه ماهه دوم سال 1401 را منتشر کرد. گزارشی که در آن، شاخص‌های عمده اقتصادی به سه بخش واقعی، خارجی و مالی تفکیک شده‌اند. قسمتی از بخش مالی این گزارش، مربوط به آمار متغیرهای پولی و اعتباری است که در ادامه به بررسی آن می‌پردازیم.

جهش نقدینگی و پایه پولی

طبق آماری که بانک مرکزی منتشر کرده، پایه پولی از رقم 265 هزار میلیارد تومان در سال 97 به رشد چشم‌گیری در پایان سال 1400 به 603 هزار میلیارد تومان رسید. حال در 6 ماهه نخست سال 1401 نیز این متغیر پولی 14.4 درصد رشد کرد و در پایان شهریور ماه رقم 690 هزار میلیارد تومان را به ثبت رساند. این در حالی است که پایه پولی در 6 ماه ابتدایی سال 1400 معادل 13.1 درصد رشد کرده بود.

روند تغییرات پایه پولی و نقدینگی

از سوی دیگر، حجم نقدینگی در اقتصاد ایران در سال 97 معادل 1,882 هزار میلیارد تومان بوده است که با ثبت صعودی پرقدرت، سال 1400 را با ثبت رقم 4,832 هزار میلیارد تومان به پایان رسانده است. پس از آن نیز نقدینگی در سه ماهه نخست سال جاری به 5,105 هزار میلیارد تومان رسید و در سه ماهه دوم، معادل 5,595 هزار میلیارد تومان ثبت شد که حاکی از رشد 15.8 درصدی این متغیر از ابتدای سال 1401 است.

مقایسه نقدینگی و پایه پولی در نیمه نخست سال 1400 و 1401

رشد چشم‌گیر بدهی دولت به بانک‌ها

یکی دیگر از قسمت‌های مهم گزارش بانک مرکزی، بررسی بدهی بخش دولتی به سیستم بانکی است. بررسی‌ها حاکی از آن هستند که این بدهی‌ها نیز در سال‌های اخیر با رشد قابل توجهی همراه بوده‌اند که همچنان ادامه دارد. به طوری که مجموع بدهی بخش دولتی به شبکه بانکی ایران از 332 هزار میلیارد تومان در سال 97 به 795 هزار میلیارد تومان در پایان 6 ماهه نخست سال 1401 رسیده که رشدی 140 درصدی را نشان می‌دهد.

همچنین این رقم در حالی تنها در 6 ماه اول سال جاری 21.1 درصد رشد کرد و که در کل سال 1400 معادل 17 درصد رشد کرده بود.

روند تغییرات بدهی دولت به شبکه بانکی به تفکیک اجزاء سازنده

از سوی دیگر بانک مرکزی آمار بدهی‌های بخش دولتی به شبکه بانکی را به تفکیک اجزای سازنده آن نیز منتشر کرده است.

بر اساس این آمار، در بازه زمانی سال 97 تا پایان شهریور 1401، بدهی دولت به بانک مرکزی با 114 درصد رشد به 156 هزار میلیارد تومان رسیده و بدهی دولت به بانک‌ها با افزایشی 130 درصدی، رقم 532 هزار میلیارد تومان را ثبت کرده است.

به علاوه، در همین بازه زمانی، بدهی شرکت‌ها و موسسات دولتی به بانک مرکزی با رشدی 193 درصدی به 66 هزار میلیارد تومان رسیده و بدهی آنها به شبکه بانکی 40 هزار میلیارد تومان است که نسبت به سال 97 حدود هفت برابر شده.

بدهی شدید بانک‌ها به بانک مرکزی در سال 1401

یکی دیگر از نکات قابل توجه در این گزارش، آمار بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی است. این رقم که از 48 هزار میلیارد تومان در سال 97 به 49 هزار میلیارد تومان در سال 1400 افزایش یافته بود، تنها در 6 ماه نخست امسال با افزایش 22.3 درصدی به 60 هزار میلیارد تومان رسید.

به نظر می‌رسد که این موضوع در پی وضعیت غیرقابل قبول ناترازی بانک‌ها و افزایش استقراض‌ آنها در بازار باز از بانک مرکزی رخ داده و با توجه به افزایش این استقراض‌ها در پاییز و زمستان سال جاری، افزایش بیشتر این رقم اصلا دور از انتظار نیست.