تحلیل بنیادی خودرو / افزایش قیمت محصولات؛ رشد حاشیه سود خودروساز یا دلال؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، ایران خودرو که مانند رقیب بزرگ خود، سایپا سال‌ها با زیان‌دهی روبه‌رو شده بود پس از ورود محصولاتش به بورس کالا توانست خود را از منجلاب زیان نجات دهد. اما پس از آنکه صورت‌های مالی آن خبر از سودسازی دادند، چالش ماندن و رفتن خودرو از بورس کالا شروع شد؛ حتی کار به جایی کشیده شد که با هر خبر عرضه خودرو در بورس، قیمت سهام دو شرکت خودروسازی و به دنبال آن گروه خودرویی افزایش می‌یافت.

در همین حال هرگاه خبر خروج خودرو از بورس کالا مطرح می‌شد، رنگ سهم‌های گروه خودرویی قرمز می‌شد. با این وجود سرانجام داستان عرضه خودرو در بورس به نقطه پایان رسید و وزارت صمت خبر از طرح بزرگ پیش‌فروش خودرو داد تا عرضه تمامی محصولات خودروسازان در سامانه یکپارچه خودرو صورت گیرد.

این خبر سهام گروه خودرویی را تحت تاثیر قرار داد به نحوی که سهام این گروه برای مدتی از رشد باز ماند و در هفته‌های گذشته قافیه را به پالایشی‌ها باخت. با این حال اما رفته رفته با زمزمه مجوز افزایش قیمت خودرو سهام خودرویی‌ها جلب توجه کرد و کم کم نوسانات مثبت پنج الی 6 درصدی را روی تابلو نشان داد.

سرانجام شورای رقابت و سازمان حمایت از مصرف‌ کنندگان که دو نهاد مهم در قیمت ‌گذاری خودرو هستند در بیستم فروردین‌ماه، پس از کارشناسی‌های صورت گرفته بر اساس گزارش 6 ماهه اول حسابرسی دو گروه خودروسازی تصمیم بر افزایش قیمت محصولات دو غول خودروسازی گرفتند.

خودروسازان به سود می‌رسند؟

حالا با اعلام افزایش قیمت‌ها، این سوال مطرح است که تغییر قیمت محصولات تا چه حدی می‌تواند سودسازی خودروسازان را تحت تاثیر قرار دهد؟

در نتیجه افزایش قیمت محصولات، ایران خودرو و سایپا تولیدات خود را با قیمت بیشتری به خریداران عرضه می‌کنند و به این ترتیب درآمد بیشتری نسبت به ماه‌های قبل در صورت مالی خود ثبت خواهند کرد.

نگاهی دیگر به مجوز افزایش خودرو نشان می‌دهد که برای نوسان‌گیرهای بازار هم سهام خودرویی‌ جذاب خواهد شد و شاید بتوان هفته پیش رو را، هفته خودرویی‌ها دانست.

اما آیا این تمام ماجراست؟ سود افزایش قیمت خودرو به جیب چه کسی می‌رود؟ آیا شرکت‌ها از این افزایش قیمت به اندازه‌ای منتفع خواهند شد که بتوانند زیان انباشته خود را کاهش داده و به سودسازی نزدیک شوند؟

خودرو در ماه پایانی سال 1401 چقدر درآمد داشت؟

برای پاسخ به این سوال شاید بهتر است نگاهی به صورت‌هی مالی شرکت ایران خودرو داشته باشیم. بررسی گزارش عملکرد ماهانه ایران خودرو در اسفند سال 1401 نشان می‌دهد که خودرو در این ماه توانسته است 47 هزار و 857 دستگاه خودرو تولید کند؛ این عدد در مقایسه با تولید 63 هزار و پنج دستگاه طی بهمن 1401 حدود 24 درصد کاهش داشته است.

البته گزارش‌های عملکرد ماهانه ایران خودرو در اسفند سال 1400 نشان می‌دهد که این شرکت در آن مدت تنها 21 هزار و 310 دستگاه از محصولات خود را تولید کرده بود؛ در نتیجه مقدار تولید خودرو در اسفند سال 1401 نسبت به مدت مشابه سال 1400 حدود 125 درصد افزایش یافته است.

بررسی بیشتر این گزارش نشان می‌دهد، ایران خودرو در اسفند 1401 توانسته است 56 هزار و 611 دستگاه از محصولات خود را به فروش برساند و از این طریق 29 هزار و 505 میلیارد تومان درآمد کسب کند. مقایسه این ارقام با بهمن همین سال نشان می‌هد که مقدار فروش این شرکت در اسفند حدود 6 درصد کاهش داشته است.

اما این کاهش مقدار فروش شامل مبلغ فروش ایران خودرو نشده است؛ چرا که درآمد شرکت به واسطه فروش 14 هزار و 241 میلیارد تومانی قطعات و لوازم و همچنین درآمد 616 میلیارد تومانی فروش CBU و 68 میلیارد تومانی فروش SKD قطعات 92 درصد افزایش یافته است.

لازم به ذکر است مقدار فروش این شرکت طی اسفند 1401 در مقایسه با دوره مشابه سال قبل از آن، بیشتر از پنج درصد کاهش داشته است.

افزایش قیمت محصولات پلکان سودسازی می‌شود؟

حالا ایران خودرو مجوز گرفته است که قیمت محصولات خود را از 53 تا 102 میلیون تومان در سال جاری افزایش دهد. با وجود اینکه افزایش قیمت محصولات می‌تواند درآمد ایران خودرو را افزایش دهد، اما باید به این نکته توجه کرد که به همان نسبت هزینه‌های خودروسازان نیز به واسطه افزایش قیمت دلار و رشد نرخ تورم بالا می‌رود. چرا که خودروسازان برای تامین قطعات خارجی که روز به روز با نرخ جدید عرضه می‌شوند، نیازمند هزینه بیشتری خواهند بود.

در همین حال مواد اولیه داخلی مورد نیاز برای تولید خودرو که شامل فولاد، مس، آلومینیوم و سایر فلزات می‌شود، با دلار قیمت‌گذاری می‌شوند و با هر بار رشد قیمت دلار، تحت تاثیر قرار می‌گیرند و بهای کالای تولیدشده خودرو به همان نسبت بالا می‌رود.

تقویت شرکت‌ها یا بازار دلالی؟

نکته دیگری که باید به آن توجه داشت، این است که اساسا افزایش نرخ فروش خودرو در درب کارخانه به منظور کاهش هزینه تولید و افزایش حاشیه سود خودروسازان است.

اما باید دید آیا با این افزایش قیمت خودرو، عرضه این محصول از کارخانه به طور مستقیم بیشتر می‌شود تا موجب رونق تولید خودرو و کاهش فاصله بازار آزاد و کارخانه شود؟ یا باز هم این افزایش قیمت کارخانه سبب جهش‌های عجیب و غریب قیمت خودرو در بازار آزاد می‌شود و عملا به جای افزایش حاشیه سود خودروسازان، حاشیه سود جیب دلالان افزایش می‌یابد؟

گفتنی است شرکت ایران خودرو در سال ۱۳۴۱ با نام اولیه شرکت سهامی خاص کارخانجات صنعتی ایران ناسیونال ثبت شد. این شرکت در مهر ماه ۱۳۴۲ با هدف تولید انواع خودرو و قطعات مربوط به آن شروع به کار کرد و سهام آن در اواخر سال ۱۳۷۱ در بورس اوراق بهادار تهران با نماد «خودرو» عرضه شد.

در حال حاضر فعالیت اصلی ایران خودرو، تولید قطعات بدنه، موتور، تولید و مونتاژ انواع اتومبیل های سواری و وانت است. سهام این شرکت هم اکنون در بازار دوم بورس و در گروه خودرو و ساخت قطعات معامله می‌شود. ایران خودرو با ارزش بازاری حدود 93 هزار و 935 میلیارد تومان بزرگترین شرکت این گروه به حساب می‌آید.

گزارش‌های بیشتر را در صفحه اخبار بورس بخوانید.