امیررضا سولقانی 
گزارش «تجارت‌نیوز» از روند یک ماهه صنعت پالایشی؛
افت ارزش سهام پالایشگاه‌ها ادامه دارد؟ / سقوط سهام پالایشی‌ها در پی تغییر فرمول قیمت‌گذاری بنزین
اعلام خبر تغییر فرمول نرخ فروش بنزین تولیدی پالایشگاه‌ها، در کنار سرکوب معاملات بورس سبب شد تا سهام گروه پالایشی از روزهای پایانی دی تا کنون، نزولی باشد و بازدهی پایینی را ثبت کند. به همین بهانه، این گزارش، وضعیت فعلی گروه فرآورده‌های نفتی را مورد بررسی قرار داده است.
به گزارش تجارت‌نیوز، اواخر دی‌ماه امسال خبری مبنی بر تغییر نرخ فروش بنزین پالایشگاه‌ها منتشر شد که صدای سهامداران این صنعت را درآورد. محاسبات نشان داد که تغییر نرخ فروش فرآورده‌های پالایشگاه‌ها به‌ویژه بنزین، سود برخی از این شرکت‌ها را پایین می‌آورد. به این ترتیب، مصوبه تغییر نرخ فروش پالایشی‌ها، در خروجی این سهام را به سرمایه‌گذاران نشان داد.
روند نزولی سهم‌های پالایشی ادامه داشت و بازدهی ماهانه این صنعت را تا حد زیادی کاهش داد. به نحوی که در حال حاضر این صنعت در لیست صنایع کم‌بازده ماه قرار گرفته است. به نحوی که میانگین سهم‌های گروه فراورده‌های نفتی در یک ماه گذشته حدود هفت درصد کاهش داشته است.
درآمد ۶ پالایشگاه کاهش یافت
نگاهی دقیق‌تر به صنعت پالایش، حکایت از آن دارد که مجموع درآمد 6 پالایشگاه بورسی در 9 ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته با کاهش حدود یک درصدی روبه‌رو شده است. به این ترتیب می‌توان گفت، کاهش نرخ فروش بنزین پالایشگاه‌ها به معضل افت کرک اسپرد در سال جاری اضافه شد و این موضوع، تهدید سودآوری پالایشگاه‌ها را دو چندان کرده است.
اما آیا در حال حاضر می‌توان به رشد سهام گروه فرآورده‌های نفتی امیدوار بود؟ چارت زیر شاخص گروه فرآورده‌های نفتی را در تایم فریم هفتگی نشان می‌دهد. همان‌طور که قابل مشاهده است، چهار کندل هفتگی اخیر این صنعت نزولی بسته شده است. در حال حاضر نیز شاخص فرآورده‌های نفتی به سقف تابستان 99 رسیده و در باکس مشخص شده نوسان می‌کند.
حال خوب است بتای این صنعت مورد ارزیابی قرار گیرد. محاسبه بتای 90 روزه گروه فرآورده‌های نفتی، رقم 1.4 را نشان می‌دهد. این بدان معناست که با نوسان یک درصدی کلیت بازار در این مدت، سهم‌های این گروه 1.4 درصد نوسان کرده‌اند. به این ترتیب می‌توان گفت سهم‌های نفتی تا حدودی وزن کمتری نسبت به کلیت بازار دارند.
با این حساب باید گفت از نظر تکنیکالی این صنعت در وضعیت مناسبی قرار گرفته و در صورت رشد کلیت بازار نیز سهم‌های این گروه توانایی سبقت از شاخص کل را دارند. بنابراین تنها مانعی که بر سر راه صعود سهام این صنعت قرار گرفته فارغ از سرکوب فعلی بورس، همین تغییر فرمول نرخ فروش بنزین بوده که در بزنگاه صورت‌های مالی 9 ماهه منتشر شد.
اما هم‌اکنون اخباری مبنی بر بازنگری در فرمول نرخ بنزین پالایشگاه‌ها شنیده می‌شود. در صورت تغییر یا برگشت به فرمول قبلی، احتمال شارژ سهم‌های پالایشی وجود دارد.
P/E پالایشی‌ها به ۴.۲۸ رسید
بررسی صنعت پالایشگاه در بورس نشان می‌دهد نسبت P/E این صنعت به 4.28 رسیده است. این در حالی‌ست که این نسبت برای بورس 7.18 است. بدین ترتیب می‌توان این صنعت را تا حدودی EPS محور دانست و این موضوع همواره برای خریداران جذاب بوده است.
همچنین نسبت حاشیه سود ناخالص این صنعت 11 درصد، حاشیه سود عملیاتی 12 درصد و حاشیه سود خالص 12 درصد ثبت شده است.
وضعیت پالایشگاه‌ها در یک سال بهبود یافت
برای پاسخ به این سوال باید گفت ابتدا باید سهمی را مورد نظر گرفت که حاشیه سود بهتری را نسبت به صنعت به ثبت رسانده است. در طرف دیگر نیز باید به خاطر داشت که پالایشگاه مد نظر، درآمد و سود 9 ماهه 1402 خود را نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش داده باشد.
بررسی صورت‌های پالایشگاه‌های بورسی در 9 ماهه 1402 حکایت از آن دارد که دو پالایشگاه اصفهان و شیراز در این مدت درآمد خود را نسبت به 9 ماهه 1401 افزایش داده‌اند. همچنین شپنا و شبندر نیز در این مدت موفق به افزایش سود خالص شده‌اند.
گزارش‌های بیشتر را در صفحه بازار سرمایه بخوانید.
نظرات