روایت قائم‌مقام پیشین وزارت خارجه آمریکا از قصد ترامپ برای مذاکره با ایران
قائم‌مقام پیشین وزارت خارجه آمریکا می‌گوید «رئیس‌جمهور منتخب آمریکا تأکید کرده که به‌دنبال مذاکره با ایران و توافقی بهتر با ایران است اما مذاکرات احتمالی صرفا درباره برنامه هسته‌ای ایران نخواهد بود.»
«وندی شرمن» قائم‌مقام پیشین وزارت خارجه آمریکا در گفت‌وگویی به مسائل بین‌المللی پرداخته است.
او درباره موضوع توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ اظهار داشت: «برجام فناوری‌های نظارت مختلفی روی تأسیسات هسته‌ای ایران اعمال کرد و این نظارت‌ها به ما (غرب) توانایی نظارت مستقیم بر برنامه هسته‌ای ایران را می‌داد و زودتر از موعد درباره هرگونه تصمیم احتمالی از سوی تهران برای تغییر رویکرد هسته‌ای خود یا زیر پا گذاشتن تعهدات برجامی خود آگاه می‌شدیم.»
شرمن افزود: «برجام باعث می‌شد تا بتوانیم روی برنامه هسته‌ای ایران نظارت داشته باشیم.»
تلاش قائم‌مقام پیشین وزارت خارجه آمریکا برای ایجاد ارتباط بین نظارت آژانس بین‌المللی انرژی بر تأسیسات هسته‌ای ایران و برجام درحالی است که به اذعان «رافائل گروسی»، برنامه نظارتی آژانس بر تأسیسات هسته‌ای ایران، یکی از پیچیده‌ترین و گسترده‌ترین نظارت‌های دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل است. از طرفی، ایران همواره با نظارت آژانس بر تأسیسات هسته‌ای خود هم‌راستا با تعهدات پادمانی خود در توافق عدم اشاعه سلاح هسته‌ای (ان پی تی) توافق کرده است.
با این وجود شرمن در ادامه اظهار داشت: «برجام به ما این اجازه را می‌داد تا ورودی و خروجی‌های تأسیسات هسته‌ای ایران را با یکدیگر تطبیق دهیم.»
او افزود: «ما با اتحادیه اروپا، روسیه و چین همکاری نزدیکی داشتیم تا به توافق برجام برسیم، اما در نهایت، دونالد ترامپ به‌عنوان رئیس جمهور آمریکا انتخاب شد و (به‌طور یکجانبه) از این توافق خارج شد. از آن زمان تاکنون، شرایط فقط بدتر شده است و ایران در حال غنی سازی اورانیوم با خلوص ۶۰ درصد است و به سرعت می‌توانند به سطح غنی‌سازی ۹۰ درصدی مورد نیاز سلاح هسته‌ای دست پیدا کنند.»
پس از خروج آمریکا از توافق در سال ۲۰۱۸ در دولت اول ترامپ، این اقدام ترامپ منجر به اقدام قانونی ایران طبق بند ۳۶ برجام مبنی بر فاصله گرفتن گام‌به‌گام و بازگشت‌پذیر از تعهدات داوطلبانه‌اش پس از یک سال‌ونیم تحمل تحریم‌ها شد.
پس از فاصله گرفتن گام‌به‌گام ایران از تعهدات برجامی خود، مجددا تروئیکای اروپایی و آمریکا در نشست اخیر شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، با به تصویب رساندن قطعنامه‌ای ضدایرانی، توافقات شکل گرفته بین ایران و آژانس را نادیده گرفتند.
ایران در واکنش به اقدام کشورهای غربی، توانمندی خود برای غنی سازی اورانیوم با خلوص ۶۰ درصد را افزایش داده است.
در همین راستا و در حالی که ایران بارها تاکید کرده سلاح هسته‌ای در دکترین دفاعی این کشور جایی ندارد، شرمن مدعی شد: «ایران در عرض ۲ هفته می‌تواند به سلاح هسته‌ای پیدا کند. در شرایط بسیار بدی قرار داریم. اما دیدار مجید تخت‌روانچی و تروئیکای اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) بسیار جالب است.»
دیدار تروئیکای اروپایی و ایران و مسئله مکانیزم ماشه
دیپلمات ارشد پیشین آمریکایی همچنین تصریح کرد: «تروئیکای اروپایی با تخت‌روانچی دیدار داشته و بر اساس گزارشات منتشر شده، آن‌ها درباره از سر گرفتن مذاکرات هسته‌ای صحبت کرده‌اند.»
او در ادامه با اشاره به مکانیزم ماشه اظهار داشت: «در برجام مکانیزمی به اسم مکانیزم ماشه قرار دارد که براساس آن، توافق در شورای امنیت سازمان ملل ملغی و همه تحریم‌ها مجددا علیه ایران اعمال خواهد شد. این مسئله می‌تواند نقطه فشاری علیه ایران در هرگونه مذاکرات احتمالی تا اکتبر (مهر) سال آینده (زمان اعمال احتمالی مکانیزم ماشه) باشد.»
پیشتر تروئیکای اروپایی در ادامه سیاست‌های ضد ایرانی این کشورها به شورای امنیت اعلام کرده بودند که در صورت لزوم آماده استفاده از مکانیسم ماشه و بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران هستند.
کشورهای اروپایی مدعی‌اند که افزایش ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم در ایران هیچ توجیه غیر نظامی ندارد و تلاش می‌کنند با تهدید به فعال کردن مکانیسم ماشه تهران را تحت فشار قرار دهند.
پیش از این «امیر سعید ایروانی» نماینده دائم ایران در سازمان ملل در نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل ضمن رد ادعاهای سه کشور اروپایی تأکید کرد که هرگونه تهدید به اجرای مکانیسم ماشه نه تنها سازنده نیست، بلکه با واکنش قاطع ایران مواجه خواهد شد.
مذاکره درباره همه مسائل، پیچیده‌تر است
شرمن تصریح کرد: «رئیس جمهور منتخب آمریکا (ترامپ) تأکید کرده است که به‌دنبال مذاکره با ایران و رسیدن به توافقی بهتر است و من نمی‌توانم برای دیدن آن صبر کنم. دستیابی به چنین توافقی زمان و انرژی بسیاری نیاز دارد و اکنون فشار زیادی وجود دارد و مذاکرات احتمالی کنونی صرفا درباره برنامه هسته‌ای ایران نخواهد بود، بلکه درباره نقش ایران در خاورمیانه، اقدامات آن‌ها در سوریه، یمن، غزه، لبنان و دیگر نقاط منطقه و نیروهای نیابتی تهران را نیز شامل خواهد شد.»
او افزود: «مذاکره درباره همه این مسائل، پیچیده‌تر خواهد بود و زمانی که درباره همه این مسائل مذاکره می‌کنید، ایران می‌تواند بگوید خب پول کمتری به حزب‌الله خواهیم داد اما آزادی عمل بیشتری برای برنامه هسته‌ای خود می‌خواهیم. پس این مذاکره بسیار پیچیده‌تر خواهد بود.»
ایران اما اعلام کرده نیروی نیابتی در منطقه ندارد و نیروهای مقاومت در منطقه با توجه به منافع کشورهای خود، علیه اشغالگری آمریکا یا رژیم صهیونیستی اقدام می‌کنند.
شرمن همچنین مدعی ضعیف شدن ایران در ۱۸ ماه اخیر شد.
دیپلمات ارشد پیشین آمریکایی در ادامه به جنگ غزه و احتمال کاهش حمایت تسلیحاتی آمریکا از رژیم صهیونیستی در جهت بهبودی شرایط انسانی در باریکه غزه پرداخت و گفت: «ما به اسرائیل و حفظ امنیت آن متعهد هستیم و احتمال استفاده از کمک تسلیحاتی برای بهبودی شرایط انسانی در غزه امر دشواری است.
شرمن تصریح کرد: «ای‌کاش راه دیگری برای اعمال فشار علیه اسرائیل داشتیم تا بتوانیم شرایط در غزه را بهتر کنیم.»
او در این گفت‌وگو به مسئله چین در دولت دوم ترامپ نیز پرداخت و گفت: «چین یک مشکل اساسی ۲ حزبی برای آمریکا باقی مانده است. به نظر من اعمال محدودیت بر صادرات، به‌خصوص فناوری‌های پیشرفته برای کسب اطمینان درباره توانمندی رقابت آمریکا با چین حیاتی است. اتحادیه اروپا نیز تا حدود بسیاری از این محدودیت‌ها پیروی کرده است.»
نظرات